Hồng xiêm Xuân Đỉnh (quận Bắc Từ Liêm) cũng được vinh danh là một trong những thứ quà ngon của người Hà Nội, sánh ngang với những loại quả khác như bưởi Diễn, đào Nhật Tân, quất Quảng Bá, hoa Tây Tựu... Loại quả này vốn được yêu thích và được xem như đặc sản Hà thành là bởi có một hương vị thơm ngon không đâu sánh bằng.

Hồng xiêm Xuân Đỉnh nhỏ quả, hình dáng to từ trên xuống, da màu vàng đất nhưng mỏng, bổ ra có mùi thơm dịu dàng, ăn trong miệng thấy cát mịn, không bị dính nhựa, ngọt mát, hương vị vấn vương trong cuống họng mãi khiến người ăn vừa thích thú, vừa thèm thuồng ăn thêm miếng nữa.

Trước đây, Xuân Đỉnh cũng được xem là đất trồng hồng khi mỗi hộ dân đều trồng vài chục cây hồng xiêm trong sân vườn, ít thì cũng phải 5 - 7 cây để lấy bóng mát và quả ăn. Nhưng nay, vì xu hướng hiện đại hóa, những mảnh vườn trồng hồng xiêm đã bị chia cắt để xây nhà, khiến diện tích trồng hồng xiêm giảm mạnh.

Theo thống kê của quận Bắc Từ Liêm, hiện Xuân Đỉnh chỉ còn khoảng 20 - 30% diện tích đất vườn còn trồng hồng xiêm, do số lượng giảm mạnh, nơi trồng rải rác nên loại cây này đã không còn trở thành nguồn kinh tế chính của người dân nơi đây. Số lượng hồng xiêm Xuân Đỉnh xuất ra thị trường mỗi ngày vào vụ chiêm tháng 5 - 7 chỉ khoảng 20 - 30kg/ngày/vườn, đáp ứng một phần rất nhỏ trong thị trường hoa quả.

Mặc dù số lượng hồng xiêm Xuân Đỉnh "chính hãng" không còn nhiều nhưng trên thị trường, tại các khu chợ vẫn bán hồng xiêm mang tên hồng Xuân Đỉnh. Phần lớn ngoại hình của những quả hồng này khá đẹp mắt, to, vỏ sạch mịn nhưng khi ăn thì không được ngọt, hơi sạn và nhựa.

Nhiều thương lái cho biết, phần lớn hồng xiêm được bán là hồng xiêm quê, hồng loại to thì là hồng xiêm Tiền Giang... Mặc dù chất lượng của những loại hồng xiêm này cũng được đánh giá cao nhưng không được ưa chuộng bằng hồng Xuân Đỉnh, giá cả cũng không cao bằng. Vậy nên nhiều người bán cố tình treo biển bán hồng xiêm Xuân Đỉnh để khách mua nhiều hơn.

Hồng xiêm Xuân Đỉnh nhỏ quả, vỏ vàng đất, hương vị thơm ngon đặc biệt

Chị Mạc Thị Vân - thương lái bán hồng xiêm trên đường Hồ Tùng Mậu (Cầu Giấy) cho biết: "Hồng xiêm Xuân Đỉnh ngon có tiếng, nguồn lại từ vườn ngay thành phố, vận chuyển dễ, không mất nhiều công sức, không dùng chất bảo quản nên ai cũng thích là đúng rồi.

Giá hồng này mua ngay tại vườn của dân đã rất đắt vì số lượng không nhiều. Nếu bán ra cho khách thì cũng phải 80.000 đồng/kg mới có lãi. Trong khi đó, hồng ở những nơi khác giá rẻ hơn, hàng nhiều hơn, ngoại hình cũng có phần hao hao giống, bán ra chỉ cần 50.000 đồng/kg cũng đã có lãi. Thành ra nhiều người mới liều giả mạo thương hiệu hồng Xuân Đỉnh để kiếm lời".

Hiện nay, do diện tích trồng hồng xiêm Xuân Đỉnh còn rất ít nên số lượng hồng xiêm xuất ra thị trường cũng khá hạn chế. Phần lớn, những người trồng hồng thường để ăn tại nhà, biếu họ hàng, bán một phần cho các thương lái.

uy nhiên, khi lên chợ mạng, các chị em cũng có thể tìm thấy những điểm bán hồng xiêm Xuân Đỉnh, người bán cho biết vì nhà ở ngay Xuân Đỉnh nên thu hái hồng bán kiếm thêm thu nhập. Giá của hồng xiêm Xuân Đỉnh chính hãng hiện có giá khoảng 80.000 - 100.000 đồng/kg, đắt gấp đôi so với hồng xiêm thường.

Chị Vân cũng cho hay, chị làm nghề buôn bán hoa quả đã nhiều năm còn gặp trường hợp những lái buôn vì muốn thu lời nhanh mà vào những nhà trồng dăm ba cây để năn nỉ chủ vườn hái quả non xuống bán lấy giá rẻ, mang về dấm chín rồi bán đi cho khách, rao là hồng xiêm chín cây với giá 80.000 đồng/kg. Trong khi đó, trái hồng xiêm dù là đúng đất Xuân Đỉnh nhưng dấm non thì ăn cũng không đạt được chất lượng tốt, làm ảnh hưởng đến uy tín, nhãn hiệu của giống hồng này.

Bác Toàn Lâm - một người dân vẫn lưu giữ hơn chục cây hồng Xuân Đỉnh trong vườn cho hay: "Giống hồng Xuân Đỉnh ăn già quả trên cây mới ngon. Khi hái về để chừng 1, 2 ngày, nắn thấy mềm tay là bổ được. Nhưng riêng những quả hồng bị hái non thì sẽ không ngon.

Thịt quả non dấm sẽ bị sạn, sượng khi ăn, vị nhạt chứ không được thơm ngọt, hạt dễ bị vỡ nát. Vì hình dáng quả non và quả già không khác nhau là mấy nên nếu không tự tay hái xuống thì sẽ không phát hiện ra được".

"Để so sánh hồng xiêm Xuân Đỉnh với những giống hồng xiêm khác thì còn dễ, nhưng để phát hiện hồng xiêm Xuân Đỉnh già với non thì không hề dễ. Khi chúng tôi hái hồng xiêm xuống bán, tiêu chuẩn để hái quả là cuống quả đã nhỏ lại, tai vểnh lên, lớp phấn nâu xám ngoài quả đã rứt và bong vỏ quả chuyển màu xanh vàng và nhắn, khi hái mủ ở cuống quả chảy ít hoặc không có.

Mỗi lần hái như vậy phải cách nhau 1 - 2 tuần/lần mới đảm bảo chất lượng lứa quả hái sau. Có thể những quả non khi hái xuống đã được thương lái làm cách nào đấy để khiến quả trông giống như hồng xiêm chín già trên cây" - Bác Toàn Lâm cho biết.

Vì số lượng hồng trong vườn không nhiều, mỗi lần thu hái cũng chỉ được độ 15 - 20kg quả già nên bác Toàn không nhập cho thương lái bán nữa. Thay vào đó, con gái bác lại đăng đàn bán trên các diễn đàn, mạng xã hội và rất được nhiều người quan tâm.

Bác cho hay: "Tôi bán giá 70.000 đồng - 80.000 đồng/kg nên nhiều người còn đến tận vườn để xem tận mắt có đúng là hồng Xuân Đỉnh không. Vì mỗi đợt thu hái cách nhau nửa tháng nên nhiều người đặt cả tuần mới lấy được hồng. Có những người vì đặt chậm nên không có hàng, dù họ bỏ tiền gấp đôi nhưng tôi cũng đành chịu, không bói đâu ra quả ngon kịp".

Giá của những trái hồng xiêm non này cũng được đặt ngang với hồng xiêm Xuân Đỉnh chín già cây chính hiệu là 80.000 đồng/kg. Vậy nên nhiều chị em khi tìm mua hồng xiêm Xuân Đỉnh để thắp hương ngày đầu tháng cũng phải than rằng bỏ ra tiền trăm chắc gì đã mua được hồng xiêm chính hãng, chất lượng.

Lương Chi