Bốt điện có mặt tại nhiều vỉa hè, ngõ vào nhà dân, thậm chí ở dưới hầm chung cư. Những bốt điện hiện diện trên đường phố với đủ kích thước, có loại chỉ bằng chiến máy giặt, loại lớn gấp đôi, thậm chí có những trạm điện bằng nửa thùng container.

Theo quan sát của PV, những bốt điện ở trên đường Minh Khai, Nguyễn Lương Bằng, Tây Sơn... sừng sững ngay giữa vỉa hè cản trở giao thông. Nhiều đoạn vỉa hè tuyến đường này chỉ rộng hơn 1m nhưng lại bị cản trở bởi vô số trạm biến áp.

Mới đây, một vụ nổ trạm biến áp tại Hà Đông (Hà Nội) đã xảy ra và để lại hậu quả nghiêm trọng. Theo đại tá Vương Tiến Dũng, Trưởng Công an quận Hà Đông (Hà Nội), có 3 người bị thương trong vụ nổ trạm biến áp này. Hiện các nạn nhân đã được đưa vào bệnh viện cấp cứu. Thông tin từ Phòng Cảnh sát phòng cháy chữa cháy Hà Đông (Cảnh sát phòng cháy chữa cháy Hà Nội) cho hay, có 5 người bị bỏng nặng phải nhập viện trong vụ nổ trạm biến thế này.

Hiện trường vụ nổ bốt điện ngày 17/11.

Sau khi vụ nổ xảy ra, rất nhiều người dân hoang mang lo lắng khi các bốt điện xuất hiện rất nhiều trên địa bàn thành phố Hà Nội. Để tìm hiểu bốt điện đó thực chất là gì, tại sao nó lại cháy? Trạm biến áp có nguy hiểm với người dân hay không? Để tìm hiểu những vấn đề trên, chúng tôi đã có cuộc trao đổi với lãnh đạo một công ty Điện lực thuộc EVN Hà Nội.

Theo đó, bốt điện thực chất chỉ là cái tên do người dân tự gọi và nói chuyện với nhau, còn tên gọi chính xác của những cái bốt điện này là "trạm biến áp".

Về tính an toàn, theo vị lãnh đạo này thì các trạm biến áp đều được trang bị hệ thống ngắt khi quá tải điện, với thời gian cực kỳ ngắn, chỉ 60 mili giây. Tuy nhiên, đôi lúc quãng thời gian này là quá chậm. Dòng điện đôi lúc có thể tăng đột ngột vì một số lý do, như đoản mạch, chập mạch (có thể do ngấm nước, bị ẩm, hoặc do tác động từ sinh vật như chuột, bọ....). Cái sự tăng này đôi lúc chỉ diễn ra trong vài mili giây thôi và lúc này sẽ xảy ra sự cố.

Về nguyên nhân xảy ra vụ nổ tại trạm biến áp Bùi Thị Cúc 4 (phố Hoàng Văn Thụ, phường Nguyễn Trãi, quận Hà Đông) là do trong quá trình đóng điện vận hành không tải trước khi đưa vào vận hành chính thức, máy biến áp đã bất ngờ tràn dầu, gây cháy, lãnh đạo công ty điện lực giải thích thêm, bên trong các máy biến áp thường có chứa dầu mỏ, dầu mỏ có tính cách điện dùng để làm mát mạch điện. Nhưng với dòng điện tăng đột ngột, mạch điện giống như bị "rán" cháy, chảy ra, hình thành các tia lửa điện, và khiến dầu bắt lửa.  Trong một trạm biến áp tiêu chuẩn thường phải có vài gallon dầu - tương đương với khoảng hơn 10l. Với một không gian khép kín, chừng đó dầu có thể gây ra một vụ nổ.  “Sự cố là việc có thể xảy ra, tuy nhiên theo tôi thì khi thiết kế người ta đã phải nghĩ ra các hệ thống bảo vệ để ngăn ngừa các sự cố và giảm thiểu các thiệt hại khi mà sự cố xảy ra. Chứ còn bất kỳ cái gì cũng có thể hỏng, có thể có sự cố xảy ra nhưng cái ngăn ngừa nó như thế nào để giảm thiểu cái thiệt hại” vị lãnh đạo cho biết.

Lãnh đạo công ty điện lực Hai Bà Trưng cũng cho biết thêm hiện nay, tình trạng chiếm dụng, lấn chiếm hành lang an toàn trạm biến áp, trụ - bốt điện dường như càng tăng về mức độ hơn trong khu vực nội thành Hà Nội. Hiện trên địa bàn thành phố có hơn 100 trạm biến áp từ 35kv-500kv, trong đó có trên 50 trạm có công suất từ 110kv trở lên với hàng ngàn kilomet đường dây tải điện từ 35kv-500kv.

Theo Nghị định số 14/2014/NĐ-CP của Chính phủ quy định chi tiết thi hành Luật Điện lực, việc sử dụng cột điện, trạm điện để làm nhà, lều, quán, buộc gia súc hoặc sử dụng vào mục đích khác… đều bị nghiêm cấm. Quy định là thế, song trên thực tế, thời gian qua, vẫn tồn tại tình trạng một số người dân thiếu ý thức kinh doanh hàng quán ngay cạnh trạm biến áp, trụ - bốt điện tiềm ẩn nhiều nguy cơ gây cháy nổ gây ảnh hưởng đến cuộc sống và tính mạng con người.

Trang Lê