Vì sao tháng 7 âm lịch gọi là tháng cô hồn?

Theo quan niệm của người phương đông, tháng 7 âm lịch còn được gọi là tháng cô hồn. Tên gọi này được bắt nguồn từ trong truyền thuyết. Từ ngày mồng 2 tháng 7 âm lịch cho đến ngày 14 tháng 7 là khoảng thời gian Diêm Vương ra lệnh mở Quỷ Môn Quan để ma quỷ tự do đi theo bốn hướng, trở về dương thế tìm gặp bạn bè, gia đình mong được giúp đỡ để sớm siêu thoát. Đến 12 giờ đêm ngày 14/7 cánh cửa sẽ được đóng lại, các linh hồn đó phải quay về địa ngục.

Vì vậy, mà dân gian ta quan niệm trong tháng 7 âm lịch này, chúng ta không nên tiến hành những việc đại sự của bản thân và gia đình để tránh những điều không hay. Và cũng trong tháng này, người dân nên làm nhiều việc thiện, cúng cô hồn... Cúng cô hồn đã trở thành tín ngưỡng tâm linh truyền thống từ rất lâu đời.

Tháng cô hồn ở Việt Nam bắt nguồn từ Trung Quốc?

Trên Dân Việt, GS Trần Lâm Biền – nhà nghiên cứu văn hóa dân gian Việt Nam cho biết, theo truyền thuyết, tục cúng “tháng cô hồn” ở Việt Nam bắt nguồn từ Trung Quốc, nhưng trải qua thời gian đã được Việt Nam hóa triệt để.

Theo Giáo sư Biền, truyền thuyết dân gian cho rằng, từ mùng 2/7 Âm lịch, Diêm Vương ra lệnh bắt đầu mở Quỷ Môn Quan và đến Rằm tháng Bảy thì “thả cửa” để cho ma quỷ túa ra tứ phương. Ở Trung Quốc, việc cúng cô hồn được thực hiện vào ngày 14 tháng 7 Âm lịch, còn ở Việt Nam, thời gian này kéo dài nguyên một tháng.  

Giáo sư Biền cho biết thêm, theo đạo Phật, quan trọng nhất của tháng 7 Âm lịch là ngày xá tội vong nhân. Vào ngày này, ở các chùa tại Việt Nam thường có một cái bàn để ngoài sân hoặc ngoài vườn. Hai chân bàn buộc 2 cành tre còn lá; trên mặt bàn để bộ quần áo trẻ con, bỏng, cháo…

Tháng 7 âm lịch có thực sự xui xẻo?

Trên báo Công Luận, các chuyên gia về khoa học xã hội cho biết do tháng 7 âm lịch là mùa mưa ngâu, cũng là thời điểm chuyển giao giữa mùa hạ và mùa thu nên thời tiết không thuận lợi, mưa nắng thất thường. Người thì dễ ốm, nhà xây lúc này nếu dính nước mưa thì gỗ dễ mục, nếu xây bằng gạch và vôi thì không chắc chắn, ảnh hưởng đến chất lượng công trình. Do đó từ thời xưa, người Việt Nam có xu hướng tránh làm nhà (công việc thuộc hàng đại sự bậc nhất) vào tháng này. Đây có thể là một phần nguyên nhân thực tế của tục kiêng làm việc lớn trong tháng cô hồn và quan niệm tháng cô hồn làm gì cũng hỏng.

Tuy nhiên, với các phật tử, tháng 7 âm lịch lại là những ngày đem lại sự bình an vì là tháng Vu lan báo hiếu, rằm tháng 7 lại chính là ngày Chư Tăng thêm tuổi hạ, ngày Đức Phật hoan hỷ. Mỗi phật tử đều xem tháng 7 chính là khoảng thời gian giúp trau dồi tâm tính và đức hạnh.

Đồng thời, việc cúng cô hồn đối với người theo đạo Phật là hoạt động mang tính nhân văn, cầu cho những vong hồn đang vất vưởng nơi dương gian được siêu thoát và đầu thai, chứ không mang hàm ý thực dụng là đuổi kẻ quấy phá để bản thân mình được yên ổn.

Tháng 7 không chỉ là tháng cô hồn mà còn là mùa Vu Lan báo hiếu

Trong tháng 7 âm lịch không chỉ có ngày xá tội vong nhân, Rằm tháng 7 còn được biết đến là ngày Vu Lan báo hiếu. Trong văn hoá tín ngưỡng người Việt, đây là ngày lễ lớn trong năm, có ý nghĩa giáo dục con người biết đền đáp công ơn sinh thành và thể hiện lòng hiếu thảo.

Nguồn gốc của lễ Vu Lan xuất phát từ kinh Vu Lan Bồn, kinh này nói về sự tích của Tôn Giả Mục Kiền Liên (Vị Bồ Tát đại hiếu) một trong 10 vị đại đệ tử của Đức Phật Thích Ca Mâu Ni. Vị này tu hành đắc được phép thần thông đệ nhất nên thấy mẹ mình là bà Thanh Đề sau khi chết đi bị đọa xuống cõi địa ngục.

Vì thương mẹ nên Tôn Giả Mục Kiền Liên bạch với Đức Phật Thích Ca tại sao mẹ mình lại đau khổ dưới cõi địa ngục, làm gì để cứu vớt mẹ mình thoát khỏi cõi địa ngục. Đức Phật Thích Ca chỉ dạy: nguyên do bà Thanh Đề sau khi chết bị đọa cõi địa ngục đau khổ là do ở đời làm nhiều việc ác và tham lam, bỏn xẻn.

Vì vậy muốn cứu được bà ra khỏi cõi địa ngục đau khổ thì vào dịp rằm tháng 7 sau khi mãn hạ ba tháng an cư của chư Tăng phải sắm sửa lễ vật cúng dường chúng Tăng, cầu thỉnh mười phương Tăng chúng hồi hướng chú nguyện thì bà Thanh Đề mới thoát được cõi địa ngục đau khổ, thoát sinh về cõi thiên cung sung sướng.

Kinh này cũng dạy mọi người đạo lý uống nước nhớ nguồn, tinh thần báo ân - báo hiếu đối với cha mẹ, tổ tiên, những người có công sinh thành dưỡng dục. Đến ngày rằm tháng 7 mỗi năm sắm sanh lễ vật đến chùa lễ Phật tụng kinh, làm nhiều việc phúc để hồi hướng, chú nguyện cho cha mẹ còn sống được song đường trường thọ, hạnh phúc; tổ tiên, cha mẹ và những người đã mất được siêu sinh tịnh cảnh.

Tháng cô hồn có nên kiêng mua vàng?

Trên Dân Việt, Giáo sư Trần Lâm Biền cho hay, quan niệm kiêng mua vàng mới xuất hiện những năm gần đây chứ trước kia chưa có. Theo giáo sư, vàng ròng hay còn gọi là tử kim. Tử ở đây nghĩa chết, kim là kim loại.

"Thường người ta thết vàng cho các tượng Phật mà tượng Đức Phật và Bồ tát thường ở tây phương cực lạc. Tháng này (tức tháng 7 Âm lịch) có gắn với thế giới bên kia, vì thế người ta nghĩ mua vàng không có lợi", giáo sư Biền nói.

Giáo sư Biền cũng cho rằng, người Việt Nam rất ít kiêng kỵ. Việc kiêng mua nhà, mua xe phần nào ảnh hưởng của Trung Quốc nhưng không phải cái gì cũng bắt nguồn từ Trung Quốc.

Người Việt Nam chịu ảnh hưởng Trung Quốc không ít, nhưng họ chỉ chấp nhận ảnh hưởng những cái tốt lành. Hơn nữa, Trung Quốc ở phương Bắc mang yếu tố âm, Việt Nam ở phương Nam mang yếu tố dương. Vì thế, đêm văn hóa Bắc áp dụng vào Nam, âm áp dụng vào dương là không đúng.

Thông tin mang tính tham khảo, chiêm nghiệm

Mi Trần (Tổng hợp)