1. Trái ngâu

Dù nhiều người không biết đến nhưng đối với người dân ở Đồng Nai, Bình Dương và một vài khu vực lân cận khác, quả ngâu là một loại quả được bày bán khá phổ biến. Trong đó, quả ngâu nhiều và thơm ngon nhất phải kể đến Biên Hoà (Đồng Nai) và nó được coi là một loại trái đặc sản ở đây.

Ít ai biết được rằng, trái ngâu có mặt trên mâm quả chưng Tết của rất nhiều gia đình bởi nó toả ra mùi hương rất đặc biệt, và bày được rất lâukhông thua kém gì bưởi. Trước đó, loại quả này không có giá trị kinh tế, không được mấy ai ngó ngàng, nhưng trong vài năm trở lại đây, vào những phiên chợ giáp Tết Nguyên Đán, trái ngâu có được bày bán ở một số chợ truyền thống ở Đồng Nai như: Biên Hòa, chợ Đồn, chợ Cù lao Phố, Tân Vạn, Bửu Long…

 

 

Cây ngâu là loại cây họ Xoan, có tên khoa học là Aglaia Odorata. Đây là loại đại mộc cao đến 30-40m, thường bắt đầu rụng lá từ tháng 2 và tiếp tục ra hoa màu trắng chi chít thành từng chùm khắp cành nhánh tỏa ra mùi thơm ngát. Đến cuối tháng 3, hoa ngâu rụng trắng gốc cây và bắt đầu kết trái. Vào khoảng tháng 11, tháng Chạp là mùa ngâu chín.

Trái ngâu chín có vị nhân nhẩn đắng và nhớt nhớt. Khi nướng lên ngâu thơm lừng, ăn beo béo mùi khoai lang nướng. Những quả ngâu chín thì sẽ được đập vỏ để ăn luôn. Ngoài ra, người ta mua quả ngâu về ngâm rượu. Ruột ngâu rất thơm và hương vị lạ, không giống bất kì loại quả nào.

Với dân sành ăn, để có bình rượu ngâu đẹp, thơm, người ta sẽ hái trái ngâu chín, mang về phải nướng trên lửa than cho thơm rồi mới đem ngâm. Rượu ngâu có mùi thơm ngâu đặc trưng nhưng nước đen sậm không đẹp mắt. Sau đó, nhà vườn lượm những trái ngâu chín bị gió làm rụng dập nát đem phơi khô ngâm rượu, có màu đỏ tươi rất đẹp.

2. Bưởi đỏ Luận Văn

Bưởi đỏ hay còn gọi là bưởi Luận Văn, được trồng tại làng Luận Văn, xã Thọ Xương, Thanh Hóa. Ngày này, giống bưởi này còn được nhân giống tại các xã Xuân Bái, Xuân Lam, Xuân Trường… huyện Thọ Xuân, tỉnh Thanh Hóa.

Hàng năm, vào dịp giáp Tết Nguyên đán, bưởi đỏ Luận Văn lại được người dân địa phương và nhiều vùng khác trong cả nước đến mua bưởi về dùng, làm quà biếu và đặt hàng để bán ra thị trường... Bưởi Luận Văn có vị ngọt, mọng nước và có mùi thơm đặc trưng.

Ông Thành (ở thôn Xuân Tân, xã Xuân Bái, huyện Thọ Xuân) cho biết 10 năm trước, giống bưởi này gần như bị lãng quên, một phần cũng bởi giống bưởi này khó trồng, mỗi vườn chỉ có lèo tèo vài gốc, năng suất thấp mà chất lượng cũng không được thơm ngon. Khi đó người dân đem ra chợ bán chỉ mong kiếm thêm vài đồng cho Tết, chứ không ai nghĩ nó lại có giá trị cao như bây giờ.

Sau đó, giống bưởi này được người dân ươm giống, thay đổi kỹ thuật và cách chăm sóc, nên nó hồi sinh trở lại. Khoảng vài năm trở lại đây, giống bưởi đỏ tiến vua được bán với giá rất cao. Thậm chí, sau khi hái bưởi được các nghệ nhân trang trí, viết chữ thư pháp làm tăng thêm giá trị, trở thành thứ quả trưng Tết hạng sang được người giàu săn lùng mỗi khi Tết đến xuân về.

Trên thị trường, bưởi Luận Văn có giá 100-200 nghìn đồng/quả, đối với những quả bưởi thư pháp giá có thể lên tới 1-1,2 triệu đồng/quả nặng trên 2kg. 

3. Chanh yên

Chanh yên còn gọi là thanh yên, có nhiều ở Lạng Sơn, Lào Cai, Lâm Đồng, các tỉnh Tây Nguyên. Khi chín, quả chuyển dần sang vàng. Vỏ quả sần sùi, dày, thơm thoang thoảng.

Đầu tháng 7, chanh yên rừng bắt đầu đậu quả. Vì là cây mọc tự nhiên, hoang dại, không được chăm tưới nên kích cỡ quả của chanh yên rừng rất nhỏ. So với chanh yên được trồng thì chanh yên rừng có chỉ nhỏ như quả trứng vịt hoặc bằng nắm tay người lớn, vỏ xù xì hơn, lúc chín vỏ chuyển sang màu vàng sậm, nhiều quả bị rám vàng.

Thứ quả rừng này mấy năm gần đây được biết tới nhiều hơn, không còn là quả xa lạ, giá cũng đắt đỏ hơn nên nhiều người mang về trồng đại trà. Thế nhưng, chanh yên rừng thì ngày càng ít và hiếm vì nó mọc hoang ở vùng núi cao, mọc hoang ở vùng núi cao, hầu như chỉ người dân ở đó mới biết.

Mấy năm gần đây, trên thị trường còn xuất hiện loại chanh yên khổng lồ để trưng Tết. Ông Bùi Văn Sang, chủ vườn hoa Mười Lời ở phường 4, TP.Đà Lạt, Lâm Đồng, cho biết chanh yên khổng lồ nặng 2kg/quả, bán ra thị trường với giá 300.000 đồng. 

Theo ông Sang, trung bình mỗi vụ mỗi cây chanh trưởng thành cho từ 20 quả trở lên. Do thân cây nhỏ và yếu chỉ cao khoảng 2 m, nhưng lại cho trái nhiều và trái quá to, trước đây vườn nhà ông Sang có quả chanh yên khổng lồ nặng đến 5 kg, nên chủ nhân phải dùng các cây gỗ chống đỡ để cành cây khỏi gãy.

 Ni Trần (Tổng hợp)