Sự ra đời của smartphone (điện thoại thông minh) đã thay đổi đời sống của con người một cách sâu rộng. Thay vì đọc sách, họ lướt điện thoại. Họ chìm trong những ứng dụng, trò chơi suốt cả ngày và rồi đến một lúc nhận ra smartphone là kẻ trộm thời gian số một. Có nhiều bài viết về tác hại của smartphone và chỉ ra những cách “cai nghiện” smartphone. Nhưng cái gì cũng có hai mặt, smartphone chỉ là một món đồ vật, dùng nó như thế nào là sự lựa chọn của mỗi người.

Bản thân chiếc smartphone không gây nghiện, thứ được cài đặt bên trong chúng mới gây nghiện

Nếu bạn thuộc thế hệ 9X trở về trước, hãy quay ngược thời gian để nhớ về những chiếc điện thoại đen trắng hay điện thoại GPRS ngày xưa. Mặc dù lúc đó điện thoại còn “stupid”, chưa được “smart” như bây giờ nhưng người ta vẫn nghiện nấu cháo điện thoại hàng tiếng đồng hồ, nhắn tin SMS xuyên ngày đêm đấy thôi. Vậy thì bản chất những thứ gây nghiện là những thứ được cài đặt trong chiếc điện thoại ấy, như Facebook, Tiktok và những trò chơi. Mà những ứng dụng này, có cài hay không là do bạn.

Nếu smartphone làm hao thời gian của bạn, bạn có dám từ bỏ?

Từ bỏ ở đây là bỏ dùng điện thoại hoặc chuyển sang các dòng điện thoại đời cũ ít tính năng “smart” hơn. Tôi từng xem một video của vlogger Hòa Trần, anh ấy đã thử thách sống “lạc hậu” trong 30 ngày và đổi từ iphone sang chiếc điện thoại nắp gập chỉ có chức năng chính là nghe gọi và nhắn tin.

Khi không dùng smartphone thì tất nhiên là có nhiều cái bất tiện, như bộ nhớ ít, tốc độ chậm, không chụp ảnh được, không có cảm ứng, không thể khai báo y tế online. Nhưng nhờ thế mà anh tập trung vào công việc và cuộc sống của mình hơn. Chẳng hạn như tập trung vào bữa ăn thay vì chụp ảnh up lên Instagram. Đọc sách nhiều hơn vì không còn điện thoại để giải trí. Buổi tối lên giường ngủ sớm vì không có Spotify để nghe podcast.

Nếu bạn nghiện mua sắm hay lướt mạng xã hội quên thời gian thì có thể áp dụng cách trên để cai nghiện hoàn toàn.

Tôi biến chiếc smartphone thành trợ lý đắc lực cho mình như thế nào?

Tôi theo đuổi lối sống tối giản nên tối giản mọi thứ trong cuộc sống của mình, kể cả không gian số như máy tính, điện thoại, các mạng xã hội. Quy tắc của tôi chỉ đơn giản là bỏ bớt và thêm vào. Mỗi ngày tôi tối ưu hơn một chút và luôn nghĩ xem còn cách nào để tối hưu hóa được hơn nữa không.

Bỏ bớt những ứng dụng gây xao nhãng

Tôi không xóa hàng loạt ứng dụng khỏi máy mà hạn chế dần dần. Bước đầu tiên, tôi tắt tất cả các loại thông báo của các ứng dụng, chỉ để thông báo của một số ứng dụng như ứng dụng nhắc việc, học tiếng Anh.

Sau đó tôi kích hoạt chế độ tập trung trên điện thoại, tính năng này cho phép hạn chế những ứng dụng dễ gây xao nhãng như Facebook, Tiktok.

Tiếp đến, tôi lần lượt xóa đi những ứng dụng ít cần thiết, bao gồm những ứng dụng ít dùng rồi đến những ứng dụng gây thất thoát thời gian. Đừng lo “nhỡ có lúc cần” vì khi cần bạn có thể tải lại bất cứ lúc nào. Hiện tại, Facebook, Messenger, Zalo đều đã bị tôi gỡ khỏi điện thoại. Tôi chưa thể bỏ hẳn vì còn liên quan đến công việc, nhưng tôi sẽ chỉ check một cách hạn chế trên máy tính. Trên điện thoại, nếu cần tra cứu một thông tin gì đó trên nền tảng Facebook, tôi dùng phiên bản Facebook trên trình duyệt điện thoại. Nó chậm hơn app, vì thế tôi cũng đỡ bị lướt newsfeed một cách vô thức.

Cuối cùng, tôi sắp xếp những ứng dụng gọn gàng trong những folder riêng như Giáo dục, Công việc, Tài chính. Thỉnh thoảng tôi lại kiểm tra và dọn dẹp một lần và xem còn có thể cho ra đi thêm ứng dụng nào không.

Chỉnh lại màn hình

Hiện tôi để màn hình điện thoại ở chế độ bảo vệ mắt và chế độ màn hình đen trắng. Chế độ bảo vệ mắt giúp lọc bớt ánh sáng xanh nhưng vẫn giữ màu sắc hiển thị. Chế độ đen trắng lọc toàn bộ các ánh sáng màu khỏi điện thoại. Điều này có hai tác dụng, thứ nhất là đỡ nhức mỏi mắt khi nhìn màn hình lâu, thứ hai là màn hình đen trắng trông khá buồn tẻ so với màn hình màu, vì thế tôi ít dán mắt vào điện thoại hơn.

Thêm vào những ứng dụng hỗ trợ cho công việc của mình

Tôi dùng một số ứng dụng hỗ trợ công việc của mình như Notion (để quản lý công việc, Google Keep Notes (để ghi chú nhanh), Drive (để tra cứu nhanh tài liệu word, excel).

Tôi cũng thêm vào những ứng dụng giúp mình phát triển bản thân hơn như những ứng dụng học tiếng Anh một cách sinh động và thú vị, mỗi lần học coi như mình đang chơi game vậy.

Gần đây, do bị đau mắt nên tôi đã mày mò tìm ra ứng dụng hỗ trợ đọc to văn bản @Voice Aloud Reader, không chỉ hỗ trợ đọc báo điện tử, các bài đăng trên website mà còn đọc cả ebook, điều này giúp tiết kiệm kha khá thời gian và đỡ mỏi mắt.

Để đỡ phải gõ nhiều mỏi tay mỏi mắt, tôi dùng tính năng nhập văn bản bằng giọng nói, có tích hợp sẵn trong điện thoại.

Nếu bạn không kiểm soát smartphone thì nó sẽ kiểm soát bạn

Mặc dù việc hạn chế dùng smartphone là cần thiết nhưng cũng không nên quá khắt khe vì càng khắt khe, bộ não của chúng ta càng tìm cách chống trả. Chúng ta là nô lệ của những thói quen, vì thế, hãy là nô lệ của những thói quen tốt.

Nếu bạn không kiểm soát được cách sử dụng smartphone thì smartphone sẽ kiểm soát bạn. Rất nhiều ứng dụng giải trí đốt thời gian, những thông báo tấp nập lấy đi sự tập trung và thời gian quý báu của bạn.

Nếu như đã không thể bỏ smartphone để dùng những chiếc điện thoại kiểu cũ, vậy nên biến chúng thành trợ lý đắc lực cho bạn. Không phải việc dùng smartphone lúc nào cũng là vô bổ, lãng phí thời gian. Nó sẽ là lãng phí thời gian khi bạn dùng nó một cách vô thức, thụ động. Còn nếu bạn lên Youtube xem những video bổ ích để hiểu biết hơn mỗi ngày, lên Chrome tra cứu thông tin, hay mở những app học tập để học thì điều này hoàn toàn có lợi.

Tóm lại là, nếu dùng smartphone thì hãy khiến nó giúp mình thông minh hơn, chứ đừng để nó biến mình trở nên “stupid”.

I Am NGA

Ảnh: Sưu tầm