Gần đây, những người yêu thơ Việt Nam được dịp xôn xao trước thông tin bài thơ “Bạch Lộ” trong tập thơ “Sẹo độc lập” - tác phẩm vừa đoạt giải thưởng Hội Nhà Văn Hà Nội 2015, đã “đạo” tứ thơ, câu từ và cả cấu trúc thơ trong bài “Buổi sáng” của nhà thơ Phan Ngọc Thường Đoan in trong tập “Đếm cát”, phát hành vào năm 2003.

Ngày 18/10 trên facebook cá nhân của mình, nhà báo Hà Quang Minh đã đưa ra “nghi án đạo thơ” với sự giống nhau đến kỳ lạ về giọng điệu, cấu trúc giữa hai bài thơ “Bạch Lộ” của Phan Huyền Thư và bài “Buổi sáng” của Phan Ngọc Thường Đoan. Nhà báo viết rằng anh lên tiếng không phải vì muốn “tập thơ Sẹo độc lập bị tước giải thưởng” mà đơn giản vì “sự công chính của một nền văn nghệ”, vì anh “muốn một nền văn nghệ cần phải có những tác phẩm độc lập thực sự, không trùng lặp, không vay mượn và không ăn cắp”. Chia sẻ này của nhà báo đã ngay lập tức tạo nên cơn sóng mạnh mẽ trong cộng đồng mạng. Hai bài thơ được mang ra mổ xẻ, phân tích và liên tục trở thành chủ đề nóng trên các diễn đàn, báo mạng.

Đáp lại những nghi vấn của độc giả, Phan Huyền Thư cho biết bài “Bạch lộ” chị viết năm 1996 với tên gọi ban đầu là “Độc ẩm trước bình minh”. Đến cuối năm 1997, chị đã sửa bài thơ ngắn gọn hơn để gửi sang in bên Mỹ. Trên facebook cá nhân, Thư trả lời bình luận của mọi người rằng thơ của chị chỉ “in sau chứ không viết sau”.

Tuy nhiên, Phan Huyền Thư không thể trình ra bất kỳ bằng chứng thuyết phục nào để giúp độc giả tin vào những chia sẻ của chị, trong khi nhà thơ Phan Ngọc Thường Đoan đưa được các chứng cớ rõ ràng về việc thời gian sáng tác cũng như việc bài thơ đã được nhạc sĩ Phú Quang phổ nhạc và in trong tập “Đếm sẹo” xuất bản vào năm 2003. Sự lên tiếng của hai nữ nhà thơ khiến những người yêu thơ thấy bức xúc hơn, vì trước những sự thật được Thường Đoan đưa ra, nghi vấn “đạo thơ” trở nên khá rõ ràng.

Sáng ngày 20/10, Phan Huyền Thư đã gửi đơn đến Hội Nhà Văn Hà Nội xin trả lại giải thưởng và xin lỗi về sự việc xung quanh “Bạch Lộ”. Trong thư chị gửi lời xin lỗi đến nhà thơ Phan Ngọc Thường Đoan về “sự giống nhau của hai bài thơ này đã làm chị tổn thương và phải trải qua nhiều buồn bực”, nhưng chị vẫn khẳng định chị “chỉ có các bản thảo cũ mà ngay lập tức chưa có đủ chứng cứ xuất bản, in ấn tại nước ngoài để chứng minh, bảo vệ cho giá trị hợp pháp của tác phẩm gốc được viết từ năm 1996 của mình”, và cho biết “sẽ cố gắng hết sức trong việc tìm kiếm các chứng cứ và văn bản thuyết phục nhất để bảo vệ cho tính hợp pháp về thời điểm sáng tác của bài thơ này”.

Chiều cùng ngày, Hội Nhà văn Hà nội đã họp khẩn cấp và ra quyết định thu hồi giải thưởng dành cho tập “Sẹo độc lập” nhưng vẫn không thể đưa ra được câu trả lời thỏa đáng cho độc giả rằng trong hai người, ai là người đạo thơ của ai. Động thái của Hội Nhà văn Hà Nội dường như mới chỉ nhằm dẹp yên dư luận, “cứ thu hồi đã còn mọi chuyện tính sau”.

Lời xin lỗi trên của Phan Huyền Thư vẫn không đủ sức “trấn an” dư luận mà còn khiến mọi người trở nên phẫn nộ hơn vì chị vẫn tiếp tục khẳng định về sự ra đời sớm hơn của bài thơ Bạch Lộ trước sự giống nhau đến kỳ lạ của hai bài thơ. Vào ngày hôm sau, 21/10, Phan Huyền Thư tiếp tục nhờ báo Tuổi Trẻ đăng tải bức thư xin lỗi của chị gửi cho nhà thơ Phan Ngọc Thường Đoan.

Trong lá thư, chị viết: “Hôm nay tôi chính thức gửi lời xin lỗi tới cá nhân chị. Tôi sẽ coi đây là một bài học lớn trong đời mình, một bài học sâu sắc nhất về thái độ sống và viết. Tôi cũng xin chính thức tiêu hủy bài thơ "Bạch lộ" trong các lần ấn bản, tái bản sau này, để từ nay trong gia tài văn học Việt nam chỉ còn tồn tại một bài thơ "Buổi sáng" của Phan Ngọc Thường Đoan đã từng xuất bản trong tập thơ “Đếm Cát” năm 2003 mà thôi”. Trong lá thư này, Phan Huyền Thư cũng mới chỉ thừa nhận “Bạch Lộ” là bài thơ ra đời sau bài thơ “Buổi sáng”.

Đến chiều ngày 22/10, Công ty Văn hóa và Truyền thông Nhã Nam, đơn vị phát hành tập thơ “Sẹo độc lập” đã ra thông báo dừng phát hành tập thơ này và thu hồi toàn bộ tập thơ đang bày bán tại các hệ thống nhà sách lẫn hệ thống phát hành trực tuyến. Không đưa ra lý do cụ thể, Nhã Nam chỉ nói: "Các vấn đề liên quan đến tác quyền bài thơ Bạch lộ, tác giả Phan Huyền Thư sẽ trực tiếp giải quyết với các bên liên quan".

Thảo Nguyên