1. Quả muối rừng

Cây muối rừng còn có tên gọi khác là cây sơn muối, diêm phu mộc. Điểm đặc biệt của cây muối rừng là dịch mà nó tiết ra có chứa muối. Trước kia ở một số vùng nông thôn Trung Quốc, nhiều gia đình không đủ tiền mua muối đã nhanh trí dùng cây muối rừng để thay thế. Chỉ cần bóp nhẹ sơn muối là “muối mặn” sẽ tiết ra, sau đó có thể sử dụng để chế biến như gia vị thông thường.

 

Trước kia, loại quả này chín rụng đầy gốc, nhưng nhờ có vị mặn và chua thanh nên nó đã trở thành thứ gia vị được nhiều nhà hàng, quán ăn săn lùng. Muối rừng thường được các đầu bếp sử dụng làm nhiều món ăn như gà tiêu chanh, cá trạch gai sốt hạt muối rừng ăn kèm lá ngũ vị...

Một kilogram hạt muối rừng được bán trên thị trường có giá khoảng 100.000 đồng, nhưng số lượng không có nhiều, phụ thuộc vào việc bà con vào rừng nhặt được nhiều hay ít.

Cây muối mọc nhiều ở Khu bảo tồn Chư Mom Ray, trái muối là gia vị chủ lực dùng để phối với thịt trâu trong những dịp lễ trọng hoặc sinh hoạt tín ngưỡng của đồng bào Tây Nguyên (dựng nhà, đám cưới, cúng cơm mới...).

Loại cây thân gỗ cao từ 2-8m, họ đào lộn hột (cây điều), hoa mọc thành từng chùm đầu cành, màu trắng. Loại trái này to cỡ hạt đậu xanh, trữ lâu chuyển qua màu nâu sậm, ăn vào có vị mằn mặn, pha chút chua nhẹ. Một ít hạt muối rừng cộng với năm loại lá rừng như vừa kể + ớt + chanh xay nhuyễn để làm xốt ăn kèm với món cá chạch gai nướng và hấp.

2. Cây sọ chó

Ở núi rừng Quảng Ngãi có một loại cây tên lạ lẫm với nhiều người, đó là cây sọ chó. Loài cây này mọc hoang dại ở khắp các cánh rừng, bụi rậm, bờ rẫy, trước đây nó không có giá trị nhưng giờ đây "lên đời" thành thứ gia vị độc-lạ có giá vô cùng đắt đỏ, được các đầu bếp săn lùng trong các nhà hàng, khách sạn hạng sang.

Cây sọ chó thuộc họ thực vật Rutaceae, còn có tên là muồng truổng, cây sẻn, sẻn gai. Lá cây sọ chó có màu xanh bóng, sẫm màu, kích thước nhỏ bằng đầu ngón tay, cành lá có nhiều gai. Từ lá non đến lá già đều có thể ăn được nhưng lá già được ưa chuộng hơn vì giòn và đượm vị hơn.

Sọ chó là một loại gia vị cùng họ với mắc khén, móc mật. Tuy nhiên, hai loại gia vị này lại hạn chế khi sử dụng để chế biến với các món ăn còn sọ chó lại phù hợp và đa dạng hơn.

Hiện nay loại cây này dần bị thu hẹp, rất khó để tìm thấy trong tự nhiên. Anh Huỳnh Hữu Quyền (thôn Phú Nhiêu, xã Bình Tân Phú, huyện Bình Sơn, tỉnh Quảng Ngãi) đã nhận thấy những tiềm năng của loại cây này nên mở rộng quy mô trồng để bán ra thị trường.

Tuổi thọ của cây thọ chó trung bình từ 2-3 năm, 5 cây lá tươi sẽ được 1 kg lá khô, hiện giá bán lá tươi khoảng 350.000 đồng/kg, lá khô khoảng 800.000 đồng/kg. 

Ni Trần (Tổng hợp)