Ngày 21-12, Viện Nghiên cứu Hán Nôm đã ra thông cáo về sự việc 25 cuốn sách cổ đang lưu giữ tại cơ quan này bị thất lạc.

Viện nghiên cứu Hán Nôm cho biết đơn vị này được giao bảo quản các tài liệu Hán Nôm gồm gần 35.000 cuốn sách và gần 60.000 thác bản văn bia đã có biên mục; đồng thời có nhiệm vụ mở cửa thư viện để các tổ chức, nhà nghiên cứu và các cá nhân trong và ngoài nước quan tâm đến văn bản cổ của dân tộc có cơ hội tiếp cận tài liệu.

Tuy nhiên, theo quy định tại đơn vị, nhằm mục tiêu bảo quản các tài liệu quý hiếm, tài liệu gốc đều được lưu tại Phòng Bảo quản. Viện tổ chức phục vụ bạn đọc nghiên cứu chủ yếu thông qua bản photocopy. Bạn đọc muốn tiếp cận tài liệu gốc cần có phê duyệt bằng văn bản của lãnh đạo viện.

Cụ thể, khoảng tháng 3-4/2020, một cán bộ quản lý kho sách phát hiện có dấu hiệu không tìm thấy một số cuốn sách ở vị trí quy định trên giá.

Thời điểm sách bị thất lạc (mất, không thấy trên giá) tạm thời được xác định là khoảng 5 năm gần đây (Ảnh: Viện Nghiên cứu Hán Nôm).

Tuy nhiên, trong thời điểm bùng phát dịch Covid-19, sau khi nhận được thông tin, lãnh đạo Viện đã làm việc với người quản lý kho sách để chấn chỉnh, dự kiến các giải pháp điều chỉnh quy trình quản lý sách tránh thất thoát.

Đến tháng 4/2022, trong điều kiện "bình thường mới", Viện bắt đầu tổng kiểm kê toàn bộ kho sách Hán Nôm. Đây cũng là lần tổng kiểm kê đầu tiên trong hơn 10 năm qua.

Thông qua 3 tháng rà soát, Viện phát hiện không thấy trên giá 29 quyển. Khoảng 4.000 quyển (hơn 10% số sách gốc), ít nhiều bị xuống cấp, bị rách một vài trang, bị hỏng bìa chưa tu bổ, hoặc bị mủn, mối mọt một vài trang hoặc toàn quyển. Toàn bộ sự việc đã báo cáo lên cuộc họp hội đồng khoa học và các cán bộ chủ chốt hôm 15/7.

Sau khi tiếp tục rà soát, Viện tìm được 4 quyển sách do để sai giá. Vì vậy, số lượng sách thất thoát là 25 quyển, trong đó bao gồm bốn cuốn Toàn Việt thi lục, thuộc ba bộ khác nhau, do Lê Quý Đôn biên soạn, Việt âm thi tập do nhà sử học Phan Phu Tiên và Thị Ngự sử Chu Xa kế tục biên soạn…

Trong đó, Toàn Việt thi lục được đánh giá là bộ sách lớn do nhà bác học Lê Quý Đôn sưu tập và biên soạn theo lệnh của nhà vua. Bộ sách này được dâng lên vua Lê Hiển Tông đọc bao gồm 2.303 bài thơ của 173 tác giả từ thế kỷ X đến thế kỷ XVI.

Cũng theo viện, thông tin về việc 25 cuốn sách bị thất lạc đã được báo lên các cấp để xin ý kiến giải quyết. Công việc rà soát tìm sách, xác định trách nhiệm của các bên liên quan vẫn đang được tiếp tục. Viện sẽ lập hội đồng riêng để xem xét cụ thể vấn đề này. Sự việc đang được tổ chức giải quyết.

Theo thông tin từ viện, 25 quyển sách này đã có bản scan màu và/hoặc bản photocopy làm từ trước (tức là nội dung sách không bị mất), tuy nhiên việc tìm kiếm các cuốn sách thất lạc vẫn đang được viện đặt lên hàng đầu, bao gồm cả việc rà soát trên giá một lần nữa.

Thời điểm sách bị thất lạc (mất, không thấy trên giá) tạm thời được xác định là khoảng 5 năm gần đây. Viện đã và đang tổ chức rà soát lại để tìm sách, xác định giá trị nội dung từng sách (qua các bản scan hoặc photocopy còn lưu), xác định trách nhiệm liên quan.

Ni Trần (Tổng hợp)