Theo các tài liệu lịch sử, người Ai Cập là một trong những dân tộc đầu tiên phát minh ra mô hình làm mát sơ khai. Họ treo lau sậy bên bệ cửa sổ sau đó phun nước lên. Gió thổi từ ngoài vào sẽ làm phát tán sương và giúp giảm nhiệt, tránh được cái khô nóng của sa mạc.

Một cách làm khác của người La Mã cổ đại là xây dựng hệ thống ống nước bao quanh tường nhà. Nước lưu thông sẽ làm mát ngôi nhà trong những ngày khô nóng. Trong khi đó, người Ba Tư thời trung cổ xây những bể chứa nước và tháp gió bên cạnh để làm mát không khí.

Quạt được coi là một phát minh của Trung Quốc. Nhưng không phải chỉ có quạt cầm tay, quạt quay cơ học cũng được phát minh sớm nhất vào thời nhà Hán (206 TCN – 220 SCN). Chúng được vận hành thủ công để tạo ra không khí mát mẻ, chủ yếu cho hoàng tộc. Dần dần phát triển, đến thời nhà Đường (618-907), các hoàng tộc xây “phòng mát” bên cạnh một con suối, nơi dòng nước chảy liên tục làm quạt tự quay và thổi gió mát; hoặc nước được vận chuyển một cách cơ học lên mái nhà, nơi nó sẽ nhỏ giọt xuống, làm mát không khí đi vào bằng gió.

 

Chiếc gối sứ nghe có vẻ không thoải mái nhưng trên thực tế nó lại đảm bảo một giấc ngủ ngon. Người Trung Quốc cổ đại tin rằng những chiếc gối mềm lại không tốt lắm vì chúng lấy năng lượng của cơ thể và không ngăn chặn được ma quỷ.

Gối bằng sứ trơn xuất hiện vào triều đại nhà Tùy (581-618). Gối sứ được thiết kế ngày càng đẹp mắt và trở nên phổ biến vào thời nhà Tống (960-1279), rất nhiều mẫu gối đẹp được tìm thấy ngày nay là từ thời kỳ này.

Vào thế kỷ XVII, nhà phát minh người Hà Lan Cornelis Drebble (1572-1633) đã nghĩ ra cách làm mát không khí bằng việc cho thêm muối vào nước khi chúng bốc hơi. Năm 1902, mô hình máy điều hòa không khí đầu tiên được vận hành bằng điện phát minh bởi Willis Carrier (1876-1950) đưa vào sử dụng tại New York (Mỹ) cho một nhà máy in.

Chiếc máy áp dụng nguyên lý sưởi ấm một vật thể bằng hơi nước và tìm cách đảo ngược nó. Thay vì đẩy không khí qua một ống nung nóng, ông tạo ra dòng di chuyển không khí qua một ống được làm lạnh bằng khí amoniac hóa lỏng.

Nhược điểm của hệ thống điều hòa này đến từ việc sử dụng khí amoniac. Đây là hợp chất hóa học có độc tính cao, trong khi giá thành lắp đặt máy cũng khá tốn kém và kích thước của cả hệ thống không hề nhỏ.

Năm 1914, hệ thống điều hòa lần đầu tiên được lắp cho một biệt thự cá nhân tại Minneapolis (Mỹ) do Carrier chế tạo. Thời điểm này, kích thước của cỗ máy khá lớn với chiều cao 2,1 m, rộng 1,8 m và dài gần 7m. 

Theo thời gian, những chiếc máy điều hòa được sử dụng phổ biến hơn trong cuộc sống của con người. Các mẫu điều hòa hiện tại có thiết kế nhỏ gọn, tích hợp nhiều công nghệ và giá thành dễ chịu hơn. Thiết bị này có mặt ở trong gia đình, trường học, các trung tâm thương mại, rạp chiếu phim hay trên ôtô… Những chiếc máy điều hòa được xem là phát minh mang tính cách mạng, giúp cho cuộc sống của con người trở nên dễ dàng hơn, chóng lại cái nóng oi bức của thời tiết. 

Ngọc Anh (tổng hợp)