Thời gian gần đây, trên một số diễn đàn thường xuyên các câu hỏi về cách diệt chấy - một loài côn trùng ký sinh từ lâu những tưởng đã tuyệt chủng hoàn toàn. Tuy nhiên, trong cuộc sống hàng ngày, vẫn có không ít em nhỏ bị loài chấy quấy rầy.

Tuy loài này không phải là virus nguy hiểm nhưng lại gây khó chịu, ngứa ngáy. Chính vì vậy, để tiêu diệt được chúng, phải hiểu rõ quá trình sinh sản, tồn tại và phát triển của loài này.

Chấy- Nỗi kinh hoàng của nhiều người đã xuất hiện trở lại (Ảnh minh họa)

Phóng viên Emdep.vn đã có cuộc trao đổi với PGS. TS Nguyễn Văn Châu (Viện Sốt rét, Ký Sinh trùng - Côn trùng Trung ương) để làm rõ vấn đề này.

Trong những năm gần đây, tình trạng người dân đến viện điều trị chấy không còn phổ biến như trước. Mỗi năm có khoảng 40-50 trường hợp đến điều trị. Tuy nhiên, hầu hết là điều trị rận bẹn hay rận mu ký sinh ở phần kín hay ở mi mắt trẻ em, còn chấy không có nhiều.

Theo vị chuyên gia này, thời gian vừa qua, tại một số nhà trẻ có xuất hiện tình trạng trẻ em có chấy trên đầu và lây lan ra các bé khác trong lớp. Vì chấy có ba đôi chân khỏe nên bò rất nhanh và ưa thích vật chủ lạ. Cho nên khi trẻ có chấy nằm ngủ chung với các bạn khác, không lâu sau tất cả trẻ trong lớp đều có chấy.

Do đó, nếu trong một lớp học, chỉ cần có em nhỏ mang chấy, giáo viên không phát hiện sớm và vẫn để cho trẻ này ngủ cùng các bé khác sẽ có nguy cơ lây lan chấy rất cao.

Phải đến cơ sở y tế chuyên khoa mua thuốc, điều trị

Ông Châu cho biết: “Chấy và rận đều là côn trùng ký sinh hút máu, nhưng chấy sống trên đầu có tên khoa học là Pediculus Humanus Capitis; rận sống trên thân có tên khoa học là Pediculus Humanus Corporis. Khi ở ngoài thiên nhiên, chúng có thể ký sinh trên động vật máu nóng, nhưng khi bám vào người, tùy từng loài mà vị trí ký sinh trên cơ thể cũng khác nhau.”.

Theo PGS.TS Nguyễn Văn Châu, chấy chủ yếu sống và ký sinh trên đầu. Đời con cái đẻ khoảng 200-300 trứng, trứng được dính từng quả trên sợi tóc, trứng nở sau 4 ngày trong điều kiện nhiệt độ 37­ độ C.

Còn rận bám và hút máu trên thân, nhưng trú ngụ trên quần áo, khăn quàng cổ, cà vạt…và đẻ trứng dọc các nếp gấp, đường may quần áo, ít khi đẻ trứng ở chăn , gối.

Mỗi loài đều có cách điều trị khác nhau và không khó. Nhưng sẽ trở nên khó diệt nếu tình trạng chấy lan rộng ra nhiều người.

 

PGS.TS Nguyễn Văn Châu (Viện Sốt rét - Ký sinh trùng - Côn trùng Trung ương).

Về môi trường kích thích sự sinh sản và phát triển của chấy? PGS - TS Nguyễn Văn Châu chia sẻ: “Những người ở bẩn, ít gội đầu, cơ thể nhiều mồ hôi sẽ là môi trường lý tưởng cho loài ký sinh này phát triển. Các phụ huynh bận rộn, không quan tâm đến việc vệ sinh, tắm gội cho con hàng ngày cũng là nguyên nhân dễ dẫn đến việc trẻ có chấy”.

Trước đây, loài côn trùng này tồn tại khá phổ biến, nhưng chương trình phòng chống dịch đã dùng các hóa chất phun tồn lưu trong nhà và tẩm màn để phòng chống muỗi nên một số loài côn trùng như chấy, rận, rệp cũng đã bị tiêu diệt. Những nơi khác người dân đã tự phun hóa chất diệt muỗi nên nên cũng giảm được chấy, rận xâm nhập vào nhà. Hơn nữa, việc sử dụng dầu gội đầu, xà phòng… thường xuyên khiến chấy không còn chỗ bám.

Khi phát hiện người có chấy, cần có biện pháp đúng để diệt bỏ loài ký sinh này, PGS.TS Nguyễn Văn Châu chia sẻ: “Nếu như chấy lây lan qua đầu các trẻ thì việc đầu tiên cần làm là cô giáo phải tách những trẻ có chấy ngủ riêng biệt. Ngay sau đó, cô giáo phải báo với gia đình để có biện pháp khắc phục kịp thời. Để đảm bảo được tốt nhất tình trạng chấy, rận không lây lan, các cô giáo phải biết quan tâm đến mỗi bé nhằm phát hiện kịp thời”.

Ông Châu nhấn mạnh thêm, khi xuất hiện chấy trên đầu, bắt buộc phải dùng thuốc diệt chấy để điều trị. Muốn đảm bảo được thuốc đạt hiệu quả cao và không mắc phải những mặt hàng kém chất lượng trên thị trường, người dân có thể liên hệ với các cơ sở y tế chuyên khoa để được tư vấn.

Cù Hiền