1. Tiêm chủng mở rộng là gì?

Trong khuôn khổ tiêm chủng mở rộng, các vắc xin được áp dụng để phòng ngừa một loạt các bệnh truyền nhiễm. Đối tượng tiêm chủng là trẻ từ sơ sinh đến 5 tuổi và bao gồm 10 loại bệnh: Viêm gan  B, lao, bạch hầu, ho gà, uốn ván, bại liệt, bệnh do vi khuẩn Haemophilus influenzae tuýp B, sởi, viêm não Nhật Bản và Rubella.

Trong số các vắc xin này, có 2 loại vắc xin được yêu cầu tiêm bắt buộc cho trẻ sơ sinh. Đó là vắc xin viêm gan B cần được tiêm trong vòng 24 giờ đầu sau khi sinh cùng với vắc xin lao chỉ tiêm một lần trong tháng đầu tiên sau sinh.

Những năm gần đây, có tình trạng một số cha mẹ tự quyết định không cho con tiêm vắc xin mà không xem xét đến hậu quả bệnh tật có thể xảy ra sau này. Để đảm bảo tăng cường miễn dịch cho nhóm tiêm chủng và bảo vệ cho cộng đồng việc tiêm chủng bắt buộc đã được quy định lại theo Luật Phòng chống bệnh truyền nhiễm.

Khái niệm tiêm chủng mở rộng là gì?

2. Khi nào trẻ không được tiêm vắc xin? 

Trẻ sơ sinh không được tiêm vắc xin khi có các dấu hiệu hoặc trong các tình huống sau đây:

• Sốt trên hoặc bằng 37,5 độ C hoặc hạ thân nhiệt dưới hoặc bằng 35,5 độ C
• Nghe thấy nhịp tim không bình thường
• Có các dấu hiệu tri giác không bình thường như ly bì hoặc kích thích, khả năng bú kém, v.v.;
• Cân nặng dưới 2000g và có các chống chỉ định khác; trạng thái sốc
• Phản ứng nặng sau lần tiêm chủng trước đó
• Đang mắc bệnh cấp tính hoặc bệnh mãn tính đang tiến triển
• Đang trong giai đoạn điều trị corticoid hoặc gammaglobulin hoặc mới kết thúc liệu pháp này; nghe thấy nhịp thở từ phổi không bình thường.

3. Lịch tiêm chủng cho trẻ em từ 0-12 tháng tuổi.

Lịch tiêm chủng cho trẻ từ 0 - 12 tháng tuổi được quy định như sau:

Sơ sinh

• Vắc xin lao (1 mũi).
• Vắc xin viêm gan B mũi 1.

Từ 1 tháng tuổi

• Vắc xin viêm gan B mũi 2.
• Vắc xin phòng bệnh viêm phổi do phế cầu khuẩn mũi 1.

Lưu ý: Với lịch 3 mũi, tiêm sớm nhất vào lúc 6 tuần tuổi và nhắc lại mũi 2 sau ít nhất 1 tháng, nhắc lại mũi 3 tiêm ít nhất 6 tháng sau mũi tiêm cơ bản cuối cùng. Lịch 3 mũi chỉ áp dụng cho những quốc gia đưa vắc xin vào chương trình tiêm chủng mở rộng.

• Với lịch 4 mũi, tiêm sớm nhất vào lúc 6 tuần tuổi, nhắc lại mũi 2 sau ít nhất 1 tháng, nhắc lại mũi 3 sau mũi 2 ít nhất sau 1 tháng và nhắc lại mũi 4 sau mũi 3 ít nhất sau 6 tháng.
• Vắc xin viêm dạ dày ruột do Rotavirus liều 1.

Từ 2 tháng tuổi

• Vắc xin viêm gan B mũi 3 (Tiêm nhắc lại mũi 4 sau 1 năm, mũi thứ 5 sau 8 năm).
• Vắc xin Bạch cầu – Ho gà – Uốn ván – Bại liệt mũi 1.
• Vắc xin viêm màng não mủ, viêm họng, viêm phế quản, viêm phổi do Haemophilus influenzae mũi 1.

Lịch tiêm chủng cho trẻ em từ 0-12 tháng tuổi mới nhất.

Từ 3 tháng tuổi

• Vắc xin Bạch cầu – Ho gà – Uốn ván – Bại liệt mũi 2.
• Vắc xin viêm màng não mủ, viêm họng, viêm phế quản, viêm phổi do Haemophilus influenzae mũi 2.
• Vắc xin viêm dạ dày ruột do Rotavirus liều 2.

Từ 4 tháng tuổi

• Vắc xin Bạch cầu – Ho gà – Uốn ván – Bại liệt mũi 3 (Sau một năm nhắc lại mũi 4).
• Vắc xin viêm màng não mủ, viêm họng, viêm phế quản, viêm phổi do Haemophilus influenzae mũi 3 (Sau một năm nhắc lại mũi 4).
• Vắc xin viêm dạ dày ruột do Rotavirus liều 3.

Lưu ý: Khuyến cáo vắc xin viêm dạ dày ruột do Rotavirus càng sớm càng tốt, nên hoàn thành trước 7,5 tháng và nên sử dụng vắc xin Rotavirus của Việt Nam.

Từ 6 tháng tuổi

• Vắc xin cúm mũi 1. Lưu ý: Mũi 2 tiêm sau mũi 1 một tháng, sau đó tiêm vào đầu mùa cúm hàng năm là cuối tháng 9 và đầu tháng 10.
• Vắc xin não mô cầu BC mũi 1 (Mũi 2 cách mũi tiêm đầu 6 – 8 tuần).
• Từ 9 tháng tuổi đến 12 tháng tuổi
• Vắc xin Sởi – Quai bị - Rubella mũi 1.

Lưu ý: Nếu mũi 1 tiêm lúc 9-11 tháng thì tiêm mũi 2 sau 6 tháng và tiêm mũi 3 sau 3-5 năm. Nếu mũi 1 tiêm lúc trên 1 tuổi thì mũi 2 sau 4 năm. Có thể tiêm vắc xin sởi đơn, quai bị đơn, Rubella đơn hoặc vắc xin Sởi – Quai bị - Rubella hay Sởi - Rubella.

• Vắc xin Viêm não Nhật Bản mũi 1 (Mũi 2 cách 1 năm sau mũi 1).
• Vắc xin Thủy đậu mũi 1 (Sau mũi 1 ít nhất 3 tháng).
• Vắc xin não mô cầu ACYW135 mũi 1 (Mũi 2 tiêm sau mũi đầu tiên 3 tháng).

Lịch tiêm chủng cho trẻ em từ 0-12 tháng tuổi chi tiết nhất năm 2024

3. Tiêm chủng cho trẻ sai hoặc chậm lịch có sao không?

Việc tiêm phòng đúng lịch là quan trọng để đảm bảo hiệu quả tối đa của vắc xin và bảo vệ trẻ khỏi các bệnh nhiễm trùng nguy hiểm. Tuy nhiên, nếu trẻ phải hoãn tiêm vắc xin do một số lý do, có một số điều cần lưu ý:

Tiêm sớm hơn lịch hẹn: Trẻ không nên được tiêm phòng sớm hơn lịch hẹn được đề xuất. Việc này có thể làm giảm hiệu quả của vắc xin hoặc tạo ra tình trạng không mong muốn. Nếu có thay đổi lịch hẹn, hãy thông báo cho bác sĩ để có hướng dẫn cụ thể.

Tiêm trễ lịch hẹn: Nếu trẻ tiêm phòng trễ so với lịch hẹn, vẫn có thể tiếp tục lịch trình tiêm phòng bình thường. Một số vắc xin có thể được tiêm độc lập mà không ảnh hưởng đến việc tiêm các loại khác. Tuy nhiên, việc này cần được thảo luận và quyết định bởi bác sĩ.

Tiêm mũi nhắc lại: Trong trường hợp trẻ chậm tiêm mũi nhắc lại, việc tiêm phòng vẫn nên được thực hiện khi có thể. Mặc dù có thể có một số thay đổi trong lịch trình, nhưng vẫn có thể đảm bảo sự bảo vệ tối đa của vắc xin.

Điều quan trọng là thảo luận với bác sĩ để đảm bảo rằng lịch trình tiêm phòng được điều chỉnh một cách an toàn và hiệu quả nhất cho sức khỏe của trẻ. Bác sĩ có thể cung cấp thông tin chi tiết và hướng dẫn cụ thể về việc tiêm phòng cho trẻ dựa trên tình trạng sức khỏe và lịch sử tiêm phòng của trẻ.

 An toàn tiêm chủng là vấn đề được rất nhiều bậc phụ huynh quan tâm.

4. Nhưng lưu ý sau khi trẻ tiêm

Phản ứng bình thường: Nếu trẻ có biểu hiện như sốt nhẹ hoặc vùng da quanh chỗ tiêm bị sưng đỏ, đây là phản ứng bình thường và không đáng lo ngại.

Sốt dưới 38 độ C: Trong trường hợp trẻ chỉ có sốt dưới 38 độ C, bạn nên đảm bảo trẻ mặc thoáng và có thể lau người cho trẻ bằng nước ấm.

Sốt từ 38-39 độ C: Nếu trẻ có sốt trong khoảng từ 38-39 độ C, có thể sử dụng thuốc hạ sốt phù hợp với độ tuổi của trẻ theo hướng dẫn của bác sĩ hoặc nhân viên y tế.

Sốt trên 39 độ C: Trong trường hợp trẻ có sốt cao hơn 39 độ C, bố mẹ nên đưa trẻ đến cơ sở y tế gần nhất để được kiểm tra và điều trị.

Quan sát và theo dõi: Sau khi tiêm, quan sát trẻ trong khoảng thời gian quy định tại phòng tiêm. Điều này giúp phát hiện sớm mọi dấu hiệu phản ứng không mong muốn hoặc vấn đề sức khỏe. Nếu trẻ có bất kỳ triệu chứng nào lạ, hãy thông báo ngay cho bác sĩ hoặc điều dưỡng.

Một số phản ứng sau tiêm như đau nhức, sưng, đỏ ở vùng tiêm là bình thường. Tuy nhiên, nếu những biểu hiện này kéo dài hoặc trở nên nặng hơn, hãy thảo luận với bác sĩ.

Không nên rời khỏi bệnh viện/ngay từ phòng tiêm ngay sau khi tiêm: Tránh rời khỏi bệnh viện hoặc phòng tiêm ngay lập tức. Nếu có bất kỳ vấn đề gì xảy ra, bạn sẽ có thể nhận được sự hỗ trợ kịp thời từ đội ngũ y tế.

Dùng thuốc hạ sốt (nếu cần): Nếu bác sĩ khuyến cáo, bạn có thể sử dụng thuốc hạ sốt được đề xuất để giảm triệu chứng sốt và đau sau khi tiêm.

Giữ ấm và giữ nước đủ: Đảm bảo trẻ được giữ ấm và uống nước đủ sau khi tiêm. Việc này giúp giảm nguy cơ phản ứng không mong muốn và làm tăng hiệu suất của vắc xin.

Theo dõi lịch trình tiêm phòng tiếp theo: Ghi lại ngày tiêm cuối cùng và lên lịch trình cho các mũi tiêm tiếp theo theo hướng dẫn của bác sĩ. Điều này giúp đảm bảo trẻ được bảo vệ đầy đủ khỏi các bệnh nhiễm trùng.

Lịch tiêm chủng cho trẻ em từ 0-12 tháng tuổi là một phần quan trọng trong việc bảo vệ sức khỏe và phòng ngừa bệnh tật. Được thiết kế một cách chi tiết và khoa học, lịch tiêm chủng này không chỉ đảm bảo việc giảm nguy cơ nhiễm bệnh cho trẻ mà còn góp phần quan trọng vào việc kiểm soát và ngăn chặn sự lây lan của các bệnh truyền nhiễm trong cộng đồng. Bằng cách tiêm đúng đắn và đúng lịch, trẻ sẽ phát triển một hệ miễn dịch mạnh mẽ, tạo nền tảng cho sức khỏe vững mạnh trong tương lai

Linh Linh(tổng hợp)