Đến hẹn lại lên, khi Hà Nội chỉ mới bắt đầu vào tháng 3 thì những món ăn vặt giải khát mát lạnh, hấp dẫn như chè, trà sữa, bánh ngọt... lại được tấp nập tìm mua.

Vài năm trở lại đây, hạt đác Nha Trang cũng đã được đưa vào danh sách những món vặt yêu thích của nhiều chị em Hà thành trong những ngày hè khi ăn kèm cùng chè hay trà sữa hoặc ăn không đều tạo cảm giác ngon miệng, giải nhiệt và an toàn.

Hạt đác Nha Trang được biết đến là đặc sản của tỉnh Khánh Hoà bởi chúng rất khó sinh trưởng ở những vùng đất khác. Cây hạt đác có hình dáng giống như cây thốt nốt nhưng để thu hoạch được thì mất nhiều công sức hơn. Đặc biệt, hạt đác ăn bùi béo, giòn dai, sần sật nên rất được yêu thích.

Bạn Khánh Ly (sinh viên năm 4 ĐH Hà Nội) quê tại Khánh Hoà chia sẻ, cô và một người bạn nữa đã cùng nhau hùn vốn để mang hạt đác từ Nha Trang ra Hà Nội bán.

"Em biết ở Hà Nội nhiều người đã ăn hạt đác rồi nhưng không phổ biến lắm. Món này ở quê em lại là đặc sản, nhà em cũng thường xuyên thu hoạch hạt đác nên em tìm cách mang ra Hà Nội bán để được giá tốt nhất".

Khánh Ly cho biết, tính cả tiền công vận chuyển thì mỗi kg hạt đác tươi Ly bán với giá 65.000/kg.

"Em bán giá ấy là tương đối thấp so với thị trường rồi, vì ở quê nhà khi thu hoạch hạt đác còn phải chất củi đốt, bóc tách vỏ, sơ chế qua cho sạch sẽ rồi mới đưa lên xe vận chuyển ra Hà Nội nữa. Tính ra thì em cũng lấy công làm lãi, mỗi yến hạt đác em thu lời khoảng 400.000 đồng, cũng đủ chi trả tiền ăn học ở Hà Nội".

Theo lời Ly kể, những cây hạt đác thường sinh trưởng tự nhiên. Khi thu hoạch, người dân sẽ lấy liềm cột cùng với sào dài rồi cứa cả buồng hạt đác rơi xuống. Trên buồng hạt đác thu hút nhiều rắn rết trú ngụ nên phải chờ rắn rết bò đi hết thì mới mang cả buồng về.

Mỗi buồng như vậy có đến cả trăm quả đác, chúng trông như những quả dừa con. Vỏ dày, nhựa gây ngứa nên người thu hoạch phải chất củi đốt, sau đó bóc tách vỏ lấy hạt tươi.

Khi hạt đác được bóc tách từ vỏ ra có thể ăn ngay, chúng dai dai, sần sật, tuy ăn vui miệng nhưng không có vị gì nên mau ngán. Vậy nên người dân Nha Trang thường rim loại hạt này cùng đường phèn, lá dứa, chanh leo hoặc siro để vừa tạo màu, vừa tạo vị cho hạt đác.

Khánh Ly cũng cho biết, khi hạt đác được thu hoạch, bóc tách vỏ rồi thì sẽ được nhúng qua nước sôi và ngâm vào nước muối loãng chừng nửa tiếng. Sau đó để chung hạt đác tươi với đá bào lạnh sẽ giúp bay hết mùi nhựa cây.

"Để bảo quản hạt đác thì nên cho vào ngăn mát tủ lạnh, cứ độ 2 - 3 ngày thì vớt hạt đác ra rửa 1 lần thì sẽ giữ được lâu hơn. Khi vận chuyển hạt đác tươi ra Hà Nội, em đều phải nhờ người nhà đóng thùng xốp kèm đá lạnh để bảo quản hạt đác. Ngay khi vận chuyển đến nơi em đều phải kiểm tra để thêm đá lạnh ngay, bảo quản hạt đác không bị hư".

Hạt đác - Món ngon giải khát mùa hè cực đã cho gia đình

Hạt đác được nhiều người biết đến không chỉ là bởi đặc sản nổi tiếng miền Trung, đây còn là thứ quả chỉ mọc trong rừng, sinh trưởng tự nhiên trên ngọn cây, không phải sử dụng đến thuốc trừ sâu nên rất an toàn khi sử dụng. Vậy nên, hạt đác trộn sữa chua hay trà sữa trở thành món ngon được các chị em tìm kiếm lựa chọn cho gia đình mình giải khát.

Nhiều người buôn bán hạt đác tại Hà Nội cho biết, khi mua hạt đác nên mua hạt tươi để đảm bảo chất lượng. Hạt đác tươi được bảo quản lạnh tốt có thể giữ được 1 đến 2 tuần mà không mất mùi vị.

"Em thường khuyên khách hàng mua đác tươi về để dùng. Nhiều người bán còn rim đường sẵn để bán thì khách hàng mua sẽ đỡ mất công sức chế biến hơn. Nhưng thực ra sẽ không đảm bảo được chất lượng loại đường, thời gian rim hạt là bao lâu cũng như không điều chỉnh được độ ngọt, an toàn vệ sinh thực phẩm nữa" - Khánh Ly cho biết cô chỉ rim hạt đác cho khách khi được khách yêu cầu, mỗi kg đác rim đường có giá 100.000 đồng.

Hiện trên thị trường, 1kg hạt đác tươi được bán với giá 60.000 - 80.000 đồng, còn hạt đác rim sẵn các vị thì có giá khoảng 100.000 - 130.000 đồng/kg.

Khánh Ly cũng hồ hởi cho biết, cứ vào mùa nóng số lượng người đặt mua hạt đác lại tăng lên rất nhiều. Ngày cao điểm nhận order đến 30kg, thậm chí có người còn mua hẳn 5kg về để tủ lạnh ăn dần.

"Hạt đác tươi thường được rim với đường phèn, siro các loại, chanh leo, dứa,... để vừa tạo màu vừa tạo mùi. Khi ăn với chè, sữa chua cho hạt đác vào ăn như thạch nhưng ngon hơn, mát hơn. Vì hạt đác dễ nhuộm màu nên chị em chưng hạt đác chung với dâu tây cũng có thể tạo màu cho hạt, vừa tự nhiên, vừa đẹp mắt".

Ngoài ra, khi lựa chọn mua hạt đác về ăn, các chị em nên chọn mua các hạt có màu trắng đục, khi sờ thấy mềm dẻo là hạt non, còn nếu thấy cứng thì là hạt già. Bên cạnh đó, tránh mua những hạt màu trong vì có thể đã được người bán tẩy qua để bảo quản.

Lương Chi