Sang Thụy Điển làm việc tại một trường mẫu giáo, chị Vũ Thị Thu Trang (53 tuổi) dù hòa nhập vào văn hóa bản địa vẫn luôn nâng niu, gìn giữ nếp nhà của một người phụ nữ Việt truyền thống. Cũng không phải điều gì to tát, với chị, tâm hồn Việt được thể hiện rõ nét nhất trong căn bếp của mình, trong từng món ăn được chị bày biện cho tổ ấm nhỏ.

Thành phẩm dưa, hành muối của mẹ đảm gốc Việt.

Dù bận rộn hàng ngày, nhưng chị Thu Trang vẫn là người phụ nữ rất đảm đang chuyện bếp núc. Ngoài những món ăn nước ngoài, chị cũng thường xuyên chế biến các món ăn Việt: bánh tráng, nem, chả lá lốt… cho chồng con thưởng thức, đó cũng là cách giúp mẹ đảm gốc Việt nguôi ngoai nỗi nhớ quê.

Là người phụ nữ khéo nội trợ, chị Thu Trang rất thích làm nhiều món mới lạ, bày trí đẹp mắt trong mỗi bữa ăn. Vào những ngày lễ cổ truyền của Việt Nam, chị Trang cũng dành thời gian để làm các món bánh, món ăn đặc trưng cho chồng và các con biết đến như bánh trôi, xôi ngũ sắc…

Món xôi ngũ sắc bắt mắt.

Và Tết chính là khoảng thời gian tuyệt vời nhất với chị Trang. Bởi đây là dịp để chị được biến chiếc bàn ăn nhà mình thành một không gian văn hóa Việt thu nhỏ. Bên cạnh những món ăn cầu kỳ truyền thông, dưa hành là món mà chị Trang đặc biệt yêu thích, và cũng là món ăn mà nhiều mẹ Việt ở tại Việt Nam phải học hỏi công thức từ chị.

Chị Trang chia sẻ: “Ngày Tết thì rất nhiều món ăn ngon. Dưa muối, hành muối tuy không phải là món chính nhưng lại là món không thể thiếu được trong mâm cơm ngày Tết. Dù sống xa quê hương nửa vòng trái đất nhưng cứ tầm này mọi năm là mình bắt đầu muối dưa hành”.

Các nguyên liệu được chị kỳ công chuẩn bị.

Theo chị Trang, thông thường chị muối hành từ trước Tết khoảng gần 1 tháng sẽ đủ độ chín, còn dưa muối sẽ ăn dần vài mẻ vì thời gian muối ngắn hơn. Tuy là món ăn dân dã, đơn giản nhưng cũng có nhiều người nói rằng làm mãi vẫn thất bại vì vậy mẹ đảm cũng chia sẻ cách muối dưa, hành đảm bảo ngon, đẹp mắt. 

Chị Trang cho biết, nguyên nhân thất bại chủ yếu là lượng muối, đường không được hài hoà, vị mặn, nhạt chưa đồng đều. Để có một vại dưa, hành muối đạt đủ độ ngon, người muối cần ước lượng được phần muối, đường hài hòa, từ đó mới kích thích lên men. Ngoài ra, vệ sinh các công cụ trước khi muối cũng rất quan trọng, chị Thu Trang sẽ rửa toàn bộ các đồ dùng sử dụng sạch sẽ, trần qua nước sôi và để ráo tự nhiên.

Phần rau, củ trước tiên nhất định phải lựa chọn đồ tươi, ngon, cải bẹ chọn những cây có bẹ to, dày để dễ muối và khi ăn có độ giòn nhất định. Nhờ cách chọn rau, củ này mà chị Thu Trang chưa khi nào bị thất bại  với món dưa, hành muối. Không quá cầu kỳ, cách muối của mẹ đảm theo hướng truyền thống, dễ thực hiện, đẹp mắt và đảm bảo thành công 100%.

Năm nào chị Thu Trang cũng xắn tay muối dưa cho dịp Tết.

Đối với món dưa muối, chị Trang chuẩn bị 1,5 kg cải bẹ, tương đương 1,5 lít nước đun sôi (để ấm), 75g muối, 25g đường, 15ml nước dấm, các gia vị cần có thêm: ớt, hành hoa cắt khúc, cà rốt, su hào tỉa hoa thái khúc.

Sau khi chuẩn bị đầy đủ các nguyên liệu, mẹ đảm chọn ra cải bẹ lớn và phơi nắng 1 ngày cho cây héo. Rửa sạch, cắt khúc khoảng 4-5cm, không quên tráng lại bằng nước đun sôi để nguội, rồi cho ráo nước.

Bước tiếp theo, chị Trang đun 1,5 lít nước sôi để nguội còn ấm, hoà tan muối, đường, dấm. Khi thấy rau cải đã rao nước, chị Trang xếp  vào lọ thuỷ tinh đã rửa sạch tráng nước sôi, đổ nước ấm đã pha muối, đường và dấm vào.

Cuối cùng là nén chặt để toàn bộ dưa ngập trong nước. Chị Trang bật mí: “Nếu ở Việt Nam có thể mua mía chẻ thành thanh cài trên miệng lọ thuỷ tinh, để gần bếp  hoặc phơi trong nắng nhẹ (không nắng gắt) vài hôm là được ăn. Khi dưa đã chua cất vào tủ lạnh ăn dần”.

Cà rốt, hành cắt khúc bắt mắt.

Còn món hành muối, nguyên liệu cũng được chuẩn bị kỹ lưỡng, hành phải trắng vừa đỡ bị hăng vừa đẹp mắt hơn khi muối. Để vừa ăn với gia đình chị Trang mua 1,5kg hành củ, các nguyên liệu khác cũng tương tự như dưa muối.

Sau khi mua hành về, chị Thu Trạng sẽ ngâm với nước vo gạo qua đêm, cách làm này giúp hành bớt hăng và lớp vỏ già bên ngoài sẽ tự bong ra.

“Đến sáng hôm sau, mình rắc thêm khoảng 3 thìa muối vào trộn đều (muối khô), tiếp tục để như vậy để đến tối bỏ ra nhặt bỏ lớp vỏ hành già cắt sơ qua rễ, lưu ý không cắt sát phần gốc quá sẽ khiến hành dễ bị ủng, nhũn”.

Đĩa dưa muối vừa đủ độ chín, giòn thơm, chua chua đúng vị.

Hành được rửa sạch, rồi ngâm thêm một lần nữa cùng nước gạo với 2-3 thìa muối qua 1-2 đêm cho bớt hăng. Sau đó, chị Trang nhặt sạch lại vỏ và rễ hành rồi xả thật sạch với nước sôi để nguội.

Khi hành ráo nước xếp hành vào lọ thuỷ tinh đã rửa sạch tráng nước sôi, chị em phụ nữ có thể chèn phía trên thật chặt. Đun nước, muối, đường, dấm sôi rồi để nguội hơi âm ấm, cuối cùng là đổ ngập hành, không để hành nổi lên sẽ dễ úng, hỏng. Với cách làm này của chị Trang, sau khoảng 10 -15 ngày sẽ được thưởng thức.

Món ăn dưa, hành muối phần nào làm tăng hương vị Tết, cũng là món giải ngấy khi ăn quá nhiều món mặn. Thông thường ngoài ăn sống, chị Thu Trang sẽ xào dưa với lòng, nấu canh cá chua, rang cơm, nấu thịt bò…

Món dưa, hành đem lại hương vị Tết cho người con xa quê.

“Chắc mình có tay muối dưa nên chưa hề bị hỏng và người nhà cũng như bạn bè ăn ai cũng khen ngon. Dưa chua vị vừa phải đặc biệt rất giòn ngon. Món này là mình học từ mẹ”, chị Trang chia sẻ giản dị. Công thức truyền thống từ mẹ được trao truyền nguyên vẹn qua nỗi nhớ quê để từ Thụy Điển vẫn có thể khiến người Việt trong nước phải xuýt xoa, học hỏi

Được thưởng thức món dưa hành muối của chị Thu Trang, gia đình hay hàng xóm đều tấm tắc khen ngon. Ngày Tết cận kề, với những người xa quê như chị Trang vào căn bếp nhỏ làm những món ăn truyền thống, chia sẻ với người thân là cách đón chào năm mới trọn vẹn nhất.

Phương Nga

Ảnh: NVCC