Chỉ số CT là gì?

Hiện tại, có ba xét nghiệm khác nhau đang được sử dụng để chẩn đoán COVID-19, đó là xét nghiệm kháng nguyên nhanh (RAT), xét nghiệm PCR thời gian thực (RT-PCR) và chụp CT độ phân giải cao (HRCT) của ngực.

Trong khi RAT và RT-PCR được thực hiện sau khi thu thập mẫu tăm bông từ mũi và cổ họng của người bệnh, HRCT là một xét nghiệm hình ảnh trong đó hệ thống Chụp cắt lớp điện toán (CT) được sử dụng để hình ảnh phổi.

CT là viết tắt của “Cycle Threshold” là một chỉ số trong xét nghiệm RT-PCR COVID-19 và cho biết số lần một máy cần cố gắng sao chép vật chất di truyền của một loại vi rút cụ thể trước khi có thể phát hiện vật chất đó trong một thử nghiệm cụ thể được gọi là thử nghiệm Phản ứng chuỗi Polymerase (PCR). Chỉ số CT có thể được xem như một chỉ số gián tiếp về số lượng vật chất di truyền virus được phát hiện từ một mẫu vật cụ thể trong một xét nghiệm cụ thể tại một thời điểm cụ thể.

Chỉ số CT trong xét nghiệm RT-PCR COVID-19

Nhìn chung, giá trị CT thấp hơn cho thấy tải lượng virus trong mẫu vật đó cao hơn và ngược lại, giá trị CT cao hơn cho thấy tải lượng virus thấp hơn.

Quy trình kiểm tra chỉ số CT

Chỉ số CT được thu được thông qua xét nghiệm RT-PCR COVID-19 theo quy trình như sau:

• Mẫu bệnh phẩm thu được từ mũi và cổ họng của người bệnh được chiết tách để lấy ARN, sau đó chuyển đổi thành ADN.
• ADN thu được sẽ tiếp tục được nhân bản để tạo ra nhiều bản sao vật chất di truyền.
• Quá trình khuếch đại nhân bản ADN diễn ra qua các chu kỳ nhất định. Khi số chu kỳ này tăng lên vượt quá ngưỡng chu kỳ chuẩn thì thiết bị xét nghiệm sẽ ghi lại kết quả. Và khi số chu kỳ máy cao hơn so với chu kỳ chuẩn thì điều này cũng nghĩa là mẫu bệnh phẩm có sự hiện diện của virus SARS-CoV-2. Ngược lại, nếu chu kỳ máy thấp hơn chu kỳ ngưỡng thì có nghĩa là không phát hiện được virus SARS-CoV-2 trong mẫu bệnh phẩm.

Quy trình kiểm tra chỉ số CT

Hiện nay ở Việt Nam, 2 quy trình được áp dụng trong phòng xét nghiệm để chẩn đoán COVID-19 là:

• Quy trình Charite-Berlin với đích phát hiện là gen E và gen RdRp của virus SARS-CoV-2.
• Quy trình của US.CDC với đích phát hiện là 2 đoạn khác nhau nằm trên gen N của virus SARS-CoV-2.

 

Ý nghĩa của chỉ số CT là gì?

Về mặt khoa học, chỉ số CT cho biết số chu kỳ mẫu phải trải qua để khuếch đại và đưa ADN của virus lên mức thể theo dõi được trong các cài đặt nhất định.

Về mặt chẩn đoán, chỉ số CT cho biết cần bao nhiêu chu kỳ để phát hiện ADN của virus SARS-CoV-2. 

Chỉ số CT cũng giúp xác định tải lượng virus có trong cơ thể bạn. Giá trị CT thấp sẽ tương ứng với tải lượng virus cao và ngược lại, giá trị CT cao sẽ tương ứng với tải lượng virus thấp.

Theo các hướng dẫn Y tế hiện hành, xét nghiệm RT-PCR COVID-19 với giá trị CT dưới 30 có nghĩa là người bệnh đã dương tính với virus SARS-CoV-2.

Chỉ số CT có thể giúp xác định tải lượng virus có trong cơ thể bạn

 

Chỉ số CT cũng có được phát hiện thông qua chụp CT độ phân giải cao (HRCT) của ngực đối với những bệnh nhân COVID có báo cáo RT-PCR / RAT âm tính (tức là không phát hiện đủ tải lượng vi rút trong các mẫu mũi và họng) nhưng trong phổi và ngực vẫn có tải lượng vi rút khá lớn).

Tuy nhiên, các bạn cũng cần lưu ý rằng giá trị CT trong HRCT mang một ý nghĩa khác với với giá trị CT trong RT-PCR. Trong HRCT, giá trị CT càng cao thì mức độ nghiêm trọng của nhiễm trùng càng cao. 

Những yếu tố có thể ảnh hưởng đến giá trị của chỉ số CT là gì?

Mặc dù chỉ số CT có thể phản ánh số lượng vật chất di truyền của virus trong một mẫu vật cụ thể tại thời điểm chạy xét nghiệm, một số yếu tố khác cũng có thể ảnh hưởng đến kết quả giá trị CT. Điều đó có nghĩa là chỉ số CT không thể được sử dụng để cho biết mức độ bệnh của một người hoặc tình trạng bệnh sẽ phát triển như thế nào hoặc phương pháp điều trị nào nên hoặc không nên được đưa ra. Các yếu tố có thể ảnh hưởng đến giá trị CT có thể bao gồm:

• Lượng virus SARS-CoV-2 mà một bệnh nhân đã thải ra khi mẫu được thu thập (có thể liên quan đến mức độ lây nhiễm của bệnh nhân tại thời điểm thu thập),
• Liệu virus có thực sự tồn tại hay không (trong một số trường hợp hiếm gặp, một số chất khác có thể trông giống nhau đến mức gây ra kết quả dương tính ở giá trị CT rất cao)
• Khi mẫu được thu thập liên quan đến phơi nhiễm, khởi phát triệu chứng hoặc toàn bộ quá trình nhiễm trùng
• Mẫu được thu thập như thế nào hoặc tốt như thế nào,
• Loại mẫu nào được lấy (lỗ mũi, mũi họng, nước bọt,...)
• Các chất khác trong mẫu như chất nhầy hoặc các chất dịch cơ thể khác
• Loại xét nghiệm nào đã được sử dụng
• Thời gian mẫu đã được thu thập trước khi chạy thử nghiệm
• Cách lưu trữ mẫu trước khi chạy thử nghiệm.

Chỉ số CT có thể dự đoán mức độ lây nhiễm của người bệnh không?

Như đã nói ở trên, mặc dù chỉ số CT có thể phản ánh số lượng vật chất di truyền của virus trong một mẫu vật cụ thể tại thời điểm chạy xét nghiệm, một số yếu tố khác cũng có thể ảnh hưởng đến kết quả giá trị CT. Chỉ số CT cao có thể là kết quả của các yếu tố không liên quan đến số lượng vi rút trong bệnh phẩm. 

Do đó, chỉ số CT không phải là một căn cứ chính xác để xác định mức độ nguy cơ lây nhiễm của một cá nhân cụ thể.

Chỉ số CT bao nhiêu là an toàn?

Thông thường, khi chỉ số CT có giá trị ≥ 30 có nghĩa là tải lượng virus trong cơ thể rất thấp và người bệnh COVID-19 trong lần xét nghiệm gần nhất có chỉ số CT có giá trị ≥ 30 có thể được xuất viện. Nếu chỉ số CT có giá trị từ 33 trở lên thì không còn khả năng lây nhiễm từ người bệnh sang người bình thường.

Chỉ số CT có giá trị ≥ 30 được coi là an toàn

Chỉ số CT bao nhiêu thì âm tính?

Như đã nói ở trên, khi chỉ số có giá trị CT ≥ 30, người bệnh COVID-19 có thể được xác định là âm tính với virus SARS-CoV-2, có thể được xuất viện và chấm dứt cách ly.

Đến đây chắc hẳn các bạn đã có lời đáp cho câu hỏi chỉ số CT là gì rồi phải không nào? Mong rằng với những chia sẻ trong bài viết, các bạn đã có thêm những thông tin hữu ích về chỉ số CT, hiểu rõ hơn về ý nghĩa của chỉ số CT trên kết quả xét nghiệm RT-PCR COVID-19. 

Minh LT (Tổng hợp)