Có thể bạn chưa biết chỉ với một hàm IRR trong Excel đơn giản nhưng lại có thể giúp đánh giá hiệu quả của một dự án hay phương án đầu tư. Vậy IRR là gì, công thức tính IRR, ý nghĩa và ưu nhược điểm của IRR là như thế nào? Cùng mình đi tìm lời đáp qua những thông tin chi tiết trong bài viết dưới đây nhé!

IRR là gì?

IRR (viết tắt của Internal Rate of Return) dịch sang tiếng Việt là tỷ suất hoàn vốn nội bộ. Chỉ số IRR giúp đánh giá hiệu quả của một dự án đầu tư bằng cách tính tỷ lệ chiết khấu khiến cho giá trị hiện tại ròng (NPV) của dự án bằng không. Chỉ số IRR còn được gọi là tỷ lệ hoàn vốn dòng tiền chiết khấu (DCFROR) hoặc tỷ lệ hoàn vốn (ROR). Thuật ngữ “nội bộ” được sử dụng mang ý nghĩa thực tế tính toán không bao gồm các yếu tố môi trường như lạm phát, lãi suất,…

Trong tài chính kinh doanh, IRR thường được sử dụng để đánh giá mức độ cần thiết của một dự án hay phương án đầu tư. Chỉ số IRR của một dự án hay phương án đầu tư càng cao thì dự án càng được đánh giá cao, khả năng thực hiện dự án cũng càng nhiều hơn. Do đó, IRR cũng có thể được coi là lãi suất hiệu quả đầu tư và là chỉ số quan trọng trong thị trường tài chính. 

Ví dụ 1: Tất cả các dự án đều yêu cầu cùng một số tiền đầu tư thì dự án nào có tỷ lệ IRR cao nhất sẽ được đánh giá là tốt nhất và được ưu tiên thực hiện đầu tiên.

Ví dụ 2: Một khoản đầu tư được ước tính là có chỉ số IRR= 8%, tức là khoản đầu tư đó sẽ đem về cho nhà đầu tư tỷ suất lợi nhuận hàng năm là 8% trong suốt vòng đời của nó.

Công thức tính IRR từ NPV

Để tính được IRR, đầu tiên bạn cần tính được NPV. Vậy NPV là gì?

NPV (viết tắt của Net Present Value) có nghĩa là giá trị hiện tại thuần. Trong tài chính doanh nghiệp, NPV được hiểu là giá trị tại thời điểm hiện nay của toàn bộ dòng tiền dự án trong tương lai được chiết khấu về hiện tại.

Trong đó:

• T là thời gian tính dòng tiền
• n là tổng thời gian thực hiện dự án
• r là tỷ lệ chiết khấu
• C0 là chi phí ban đầu để thực hiện dự án
• Ct là dòng tiền thuần tại thời gian t

Dựa vào kết quả các chỉ tiêu tài chính và chỉ số IRR tính toán được, doanh nghiệp có thể đưa ra các quyết định có nên đầu tư hay không khi so sánh các chỉ số IRR với tỷ lệ chiết khấu như sau: 

• IRR < r (chi phí sử dụng vốn): loại bỏ
• IRR = r: có thể lựa chọn đầu dự án hoặc không đầu tư 
• IRR > r: Cần xem xét 2 trường hợp. Nếu là dự án độc lập nhau thì các dự án có thể được chấp nhuận. Ngược lại, nếu dự án loại trừ lẫn nhau thì dự án nào có IRR lớn nhất thì sẽ chọn dự án đó.

Ví dụ Bài tập tính IRR

Công ty Minh Hòa đang cân nhắc đầu tư vào một dự án A trong 4 năm với số vốn đầu tư bán đầu cho dự án là 6 tỷ. Đầu năm thứ 2, công ty phải bổ sung VLĐ là 500 triệu đồng. Dự kiến số VLĐ này sẽ thu hồi ở năm cuối cùng của dự án A. Như vậy, trong suốt mỗi năm từ năm thứ nhất đến năm thứ 4, dự án sẽ tạo ra dòng tiền là 2 tỷ/1 năm. Vậy công ty Minh Hòa có nên thực hiện dự án không? Biết rằng r = 10%.

Lời giải

Ta có r = 10% => Ta có NPV = 0,23 > 0

Do đó, Công ty Minh Hòa cần lựa chọn 1 tỷ lệ chiết khấu > 10% để có thể tính NPV.

Giả sử: r = 15% => Ta có: NPV = – 0,44

=> IRR = 10% + 0,23 x (15% – 10%) / (0,23 + 0,44) = 11,7%

Ta thấy IRR > r ( Tức 11,7% > 10%) 

=> Kết luận: Dự án có khả năng sinh lời cao và công ty Minh Hòa nên đầu tư dự án A này.

Ý nghĩa của IRR là gì?

Ý nghĩa của IRR đối với doanh nghiệp

• Đo lường hiệu suất đầu tư: IRR cho biết tỷ suất lợi nhuận mà một dự án hoặc đầu tư có thể đạt được trong một khoảng thời gian nhất định. Nó cho phép so sánh tỷ suất lợi nhuận dự kiến của dự án với mức lợi suất cơ hội hoặc với các dự án/đầu tư khác để đưa ra quyết định về việc đầu tư.
• Quyết định đầu tư: Khi so sánh IRR của một dự án với một ngưỡng nhất định (ví dụ như mức lợi suất cơ hội hoặc các dự án khác), người quản lý hoặc nhà đầu tư có thể quyết định xem liệu dự án có đủ hấp dẫn để đầu tư hay không.
• Đánh giá rủi ro: IRR cũng có thể được sử dụng để đánh giá rủi ro của một dự án hoặc đầu tư. Một IRR cao hơn có thể biểu thị rằng dự án có thể sinh lời cao hơn, nhưng cũng có thể gây ra rủi ro cao hơn.
• Cơ sở đánh giá tài chính: IRR là một công cụ quan trọng trong quá trình ra quyết định tài chính. Nó giúp đánh giá khả năng sinh lời, quản lý rủi ro và tạo ra giá trị cho người đầu tư.
• Phân loại dự án: IRR cũng có thể được sử dụng để phân loại dự án thành các nhóm dựa trên hiệu suất tài chính của chúng. Dự án có IRR cao hơn thường được xem xét ưu tiên hơn

Ý nghĩa của IRR trong đầu tư chứng khoán

• IRR giúp nhà đầu tư đánh giá được khoản đầu tư đó có sinh ra lợi nhuận hay không, mức độ khả thi của dự án.
• Nếu IRR thấp hơn giá trị chiết khấu của khoản đầu tư chứng tỏ đây là danh mục đáng đầu tư. Ngược lại, IRR cao hơn chiết khấu khoản đầu tư, thì danh mục đầu tư này không khả thi, không nên tiếp tục.
• IRR giúp nhà đầu tư cân bằng, so sánh tỷ suất lợi nhuận giữa các mã chứng khoán. Từ đó quyết định phân bổ nguồn tiền vào các gói đầu tư khác nhau theo tỷ lệ phù hợp.

Ưu nhược điểm của IRR là gì?

Ưu điểm của IRR

Dễ tính toán, không phụ thuộc vào chi phí vốn, cho biết khả năng sinh lời theo tỷ số % giúp chủ đầu tư dễ dàng so sánh, đánh giá các dự án hơn.

Ý nghĩa cốt lõi trong việc sử dụng IRR là cho biết lãi suất tối đa mà một dự án hay phương án đầu tư có thể chấp nhận được, nếu vượt quá thì kém hiệu quả sử dụng vốn. Từ IRR có thể xác định và lựa chọn lãi suất tính toán cho dự án đầu tư.

Nhược điểm của IRR

Việc tính toán chỉ số IRR không quá phức tạp nhưng lại tốn nhiều thời gian

IRR không được tính toán dựa trên cơ sở chi phí sử dụng vốn nên có thể dẫn tới việc nhận định sai về khả năng sinh lời của dự hay hay phương án đầu tư. Trong trường hợp có các dự án loại bỏ nhau, việc sử dụng IRR để đánh giá dự án có thể dẫn đến việc bỏ qua dự án có quy mô lãi ròng lớn (thông thường dự án có NPV lớn thì IRR nhỏ và ngược lại).

Các dự án có đầu tư bổ sung lớn sẽ khiến NPV thay đổi dấu nhiều lần, khi đó sẽ khó xác định được IRR.

Để tính toán IRR thì cần phải biết được tỷ lệ chiết khấu của dự án. Và để tiến hành đánh giá dự án thông qua IRR thì ta phải so sánh nó với tỷ lệ chiết khấu. Nếu chỉ số IRR > tỷ lệ chiết khấu thì dự án là khả thi. Trường hợp không biết tỷ lệ chiết khấu hoặc tỷ lệ chiết khấu vì một lý do nào đó không thể áp dụng được cho dự án thì cũng đồng nghĩa với việc sử dụng IRR không còn giá trị.

Hướng dẫn cách sử dụng IRR cho doanh nghiệp

• Bước 1: Xác định dòng tiền doanh nghiệp dự tính sẽ đầu tư trong thời gian cụ thể. (Bao gồm các thu nhập từ doanh số bán hàng, chi phí cố định, chi phí biến đổi và các dòng tiền khác liên quan đến doanh nghiệp.)
• Bước 2: Xác định kỳ vọng lợi nhuận từ dự án/ khoản đầu tư.
• Bước 3: Sử dụng công thức tính IRR để tính toán.
• Bước 4: So sánh giá trị IRR tính được từ bước 3 với tỷ lệ chiết khấu ®. Nếu IRR < r, loại bỏ hoặc chấp nhận khoản đầu tư. Nếu IRR > r, loại bỏ hoặc từ chối khoản đầu tư.
• Bước 5: Đánh giá rủi ro: Không chỉ xem xét IRR mà còn xem xét các yếu tố rủi ro khác như thời gian, chi phí, và các yếu tố không ngừng thay đổi. Một dự án có IRR cao có thể mang lại lợi nhuận lớn hơn, nhưng cũng có thể đi kèm với rủi ro lớn hơn.
• Bước 6: Làm rõ hậu quả và tác động: Nắm rõ các hậu quả và tác động của việc chọn lựa dự án dựa trên IRR. Cân nhắc các yếu tố khác như chiến lược dài hạn, cơ hội tăng trưởng và tương lai của doanh nghiệp.
• Bước 7: Quyết định chọn đầu tư dự án có IRR cao nhất và theo dõi: Dựa trên kết quả phân tích IRR và các yếu tố khác, đưa ra quyết định về việc đầu tư vào dự án. Theo dõi và đánh giá lại IRR theo thời gian để đảm bảo rằng dự án vẫn đạt được mức lợi nhuận dự kiến.

Mối quan hệ giữa NPV và IRR là gì?

Dễ dàng nhận thấy, ưu điểm của việc sử dụng NPV cho phép sử dụng các tỷ lệ chiết khấu khác nhau mà không dẫn đến sai lệch. Để đánh giá dự án bằng NPV, bạn cũng không cần phải so sánh NPV với bất cứ chỉ số nào khác, nếu NPV > 0 thì có nghĩa là dự án đó khả thi về mặt tài chính.

Tuy nhiên thực tế, IRR vẫn được sử dụng phổ biến hơn trong việc tính toán phân bổ nguồn vốn nhờ quy trình tính toán đơn giản. IRR đơn giản hoá dự án thành một con số duy nhất giúp nhà quản lý có thể nhanh chóng xác định được liệu dự án này có kinh tế, có khả năng đem lại lợi nhuận hay không. Nhìn chung thì IRR là phương pháp đánh giá dự án đơn giản nhưng đối với các dự án dài hạn có dòng tiền khác nhau, tỷ lệ chiết khấu khác nhau hay các dự án có dòng tiền không ổn định, đan xen giữa dòng tiền âm và dương thì IRR không phải là chỉ số tốt mà NPV mới chính lựa chọn hiệu quả và chính xác nhất.

Chẳng hạn như một dự án yêu cầu kinh phí ban đầu trong năm đầu tiên là -4000 USD (dòng tiền âm). Trong năm tiếp theo, dự án lại tạo ra 105000 USD (dòng tiền dương). Đến năm thứ 3 do cần điều chỉnh lại dự án nên cần tiếp chi phí là -6000 USD. Trong trường hợp này nếu chỉ áp dụng phương pháp IRR sẽ rất khó đánh giá được hiệu quả dự án.

Tạm kết: IRR là tỷ lệ hoàn vốn nội bộ giúp đánh giá mức độ cần thiết của một dự án hay phương án đầu tư, đơn giản hóa dự án thông qua một con số duy nhất, từ đó nhà đầu tư có thể xác định được khả năng sinh lợi của dự án, đưa ra quyết định đầu tư chính xác và phù hợp nhất.

Hy vọng với những chia sẻ trong bài viết hôm nay, giúp các bạn tìm được lời đáp cho câu hỏi IRR là gì đồng thời có thêm những kiến thức bổ ích liên quan đến IRR như công thức tính, ý nghĩa cũng như những ưu nhược điểm khi sử dụng IRR để đánh giá một dự án hay phương án đầu tư. Tạm biệt và hẹn gặp lại các bạn trong các bài viết tiếp theo của mình nhé!