Tiktok là mạng xã hội được người trẻ sử dụng áp đảo và coi là nguồn thông tin mà họ tìm kiếm hàng đầu. Trên Tiktok, ai cũng có thể trở thành “chuyên gia”, có thể tư vấn đủ thứ, kể cả việc định hướng nghề nghiệp. Việc một số Tiktoker chỉ điểm một số ngành học vô dụng đã khiến nhiều bạn trẻ hoang mang và khiến nhiều chuyên gia giáo dục buộc phải lên tiếng.

Có ngành nghề nào là vô dụng không?

Không có ngành nghề nào là vô dụng hoàn toàn, bởi vì mỗi ngành nghề đều có giá trị và ảnh hưởng của nó đối với xã hội và nền kinh tế. Mỗi ngành nghề đều cần có người làm để có thể hoạt động tốt hơn và đóng góp vào sự phát triển của xã hội.

Một số ngành nghề có thể bị thay đổi hoặc suy giảm do sự tiến bộ của công nghệ và sự thay đổi trong thị trường lao động. Ví dụ như các công việc liên quan đến sản xuất, thủ công mỹ nghệ hoặc các nghề thủ công truyền thống có thể không còn phát triển như trước đây do sự xuất hiện của các sản phẩm công nghiệp hoặc sự thay đổi trong thị trường tiêu dùng.

Tuy nhiên, một số ngành nghề có thể được xác định giá trị theo các tiêu chí khác như giá trị xã hội, văn hóa, giá trị tâm linh và vẫn được duy trì và phát triển. Mỗi ngành nghề đều có giá trị của riêng nó và cần được đánh giá một cách toàn diện, dựa trên nhiều yếu tố, chứ không chỉ dựa trên lợi ích kinh tế và coi nó vô dụng.

Định hướng nghề nghiệp: theo hot trend hay theo tiếng gọi của đam mê?

Định hướng nghề nghiệp là một trong những việc quan trọng nhất trong cuộc đời mỗi người. Việc lựa chọn đúng hướng nghề sẽ ảnh hưởng đến sự thành công và hạnh phúc của cả cuộc đời. Nhiều bạn trẻ đã băn khoăn khi chọn ngành, rằng nên theo xu hướng, nhu cầu của thị trường hay theo tiếng gọi của đam mê?

Nếu lựa chọn ngành nghề theo xu hướng và nhu cầu thị trường, bạn sẽ có nhiều cơ hội tìm kiếm việc làm và thu nhập cao hơn. Bởi vì các ngành nghề này thường có nhu cầu cao trên thị trường lao động và được đánh giá cao về giá trị kinh tế. Ngoài ra, bạn cũng có cơ hội học hỏi nhiều kỹ năng mới và phát triển bản thân qua các khóa học và chứng chỉ. Tuy nhiên, nếu chỉ chọn ngành nghề vì nhu cầu thị trường mà không có đam mê và năng lực, sẽ gặp khó khăn trong việc phát triển sự nghiệp và đạt được thành công lâu dài. Bởi nếu làm công việc bạn không thích và không giỏi, bạn có thể cảm thấy buồn chán và thiếu động lực, điều này ảnh hưởng đến hiệu suất làm việc của bạn.

Nếu làm công việc bạn đam mê, bạn sẽ có động lực, tập trung và nhiệt huyết với công việc của mình. Ngoài ra, bạn cũng có cơ hội phát triển bản thân và trở thành chuyên gia trong lĩnh vực mình theo đuổi. Tuy nhiên, con đường này cũng không hề dễ dàng. Nếu ngành bạn đam mê không có nhu cầu cao trên thị trường sẽ gây khó khăn trong tìm kiếm việc làm. Bên cạnh đó, nếu đam mê không phù hợp với khả năng và sở trường của bạn, bạn sẽ khó phát triển và không đạt được thành công như kỳ vọng.

Bạn cần đánh giá ưu và nhược điểm của mỗi hướng tiếp cận chọn ngành để đưa ra quyết định phù hợp nhất với bản thân. Có thể kết hợp cả hai yếu tố: đam mê và nhu cầu thị trường để đạt được sự cân bằng và phát triển sự nghiệp tương lai.

Bác sĩ Tiến Đinh (Bệnh viện Đa khoa Đức Giang) cho biết anh chọn ngành y theo định hướng của gia đình, vì thời điểm đó anh cũng không biết mình thích gì. May mắn là lĩnh vực anh chọn rất phù hợp với năng lực của bản thân. Hiện tại khi đã trở thành một bác sĩ, anh cho biết mình cảm thấy hài lòng với công việc hiện tại, tìm thấy ý nghĩa trong công việc của mình bởi anh đang giúp ích cho nhiều người.

Ngành y được xem là một trong những ngành hot nhất bởi những tiêu chuẩn khắt khe về đầu vào, đầu ra và mức thu nhập đầy hứa hẹn sau khi tốt nghiệp. Tuy nhiên mỗi ngành nghề đều có vai trò riêng và đều cần thiết. Với những trường hợp học ngành y, tốn nhiều thời gian, công sức, tiền bạc nhưng tốt nghiệp lại không theo ngành, bác sĩ Tiến cho biết: “Nghề nghiệp cũng như quần áo vậy, không hợp thì sao mặc cả đời được. Nghề nào cũng hay mà. Bạn ấy làm nghề khác sẽ giúp ích được nhiều người hơn, còn hơn cố làm mà không đến nơi đến chốn”.

Sự bùng nổ của AI - cơ hội và nghề nghiệp của tương lai

Sự phát triển mạnh mẽ của Trí tuệ nhân tạo (AI) đang tạo ra nhiều thách thức và cơ hội nghề nghiệp đối với con người. Trong một số trường hợp, AI có thể thay thế công việc mà con người trước đây phải làm thủ công, làm cho các quy trình sản xuất và vận hành trở nên hiệu quả hơn và giảm thiểu các sai sót do con người gây ra. Nhiều ngành nghề truyền thống sẽ bị thay thế bởi các hệ thống tự động, ví dụ như công việc sản xuất, vận chuyển, lập trình, dịch thuật, tư vấn tài chính và nhiều công việc khác. Những người làm việc trong các ngành này có thể sẽ cần phải đào tạo lại để đáp ứng nhu cầu của thị trường lao động.

Tuy nhiên, AI cũng mang lại nhiều cơ hội mới cho con người. Những người có kỹ năng về AI và có thể tận dụng các công cụ này để giải quyết các vấn đề phức tạp sẽ có cơ hội nghề nghiệp mới. Việc phát triển các hệ thống trí tuệ nhân tạo tạo ra nhu cầu cho các chuyên gia trong lĩnh vực AI như các nhà khoa học dữ liệu, nhà phân tích dữ liệu, kỹ sư máy học và chuyên gia về định tuyến robot. Các chuyên gia này sẽ được trang bị các kỹ năng và công cụ để phát triển và triển khai các hệ thống trí tuệ nhân tạo, giúp đưa ra những quyết định thông minh và tối ưu hóa các quy trình kinh doanh.

Bên cạnh đó, vẫn có một số công việc mà AI không thể thay thế con người, ví dụ như các công việc liên quan đến tư duy sáng tạo, giải quyết các vấn đề phức tạp và tương tác với con người một cách tự nhiên. Những người có khả năng làm việc trong các lĩnh vực này sẽ luôn được đánh giá cao và có cơ hội phát triển nghề nghiệp.

Điều quan trọng là con người cần phải thích nghi với sự phát triển của công nghệ và tận dụng các cơ hội mới mà nó mang lại.

Chị Kim Anh, Trưởng phòng Phát triển nội dung tại Công ty CP đầu tư và thương mại quốc tế ICOM cho biết ChatGPT đã giúp chị rất nhiều trong công việc, chị coi chatbot này như một trợ lý ảo, có thể hỏi bất cứ lúc nào, về bất kỳ vấn đề gì. Hiện tại công ty chị cũng đang thử nghiệm dùng ChatGPT hỗ trợ một số dịch vụ như sản xuất nội dung cho trang tin điện tử, thiết kế website. Nói về khả năng ChatGPT có thể thay thế con người không, chị cho biết: “Thay thế thì phải một thời gian dài nữa, nhưng để không bị thay thế thì mỗi người hãy biết tận dụng nó làm công cụ cho mình. Mình cần phải làm chủ được nó trước khi nó làm “làm chủ” mình và khiến mình lười đi”.

Anh MQ, giám đốc một công ty sáng tạo cũng cho biết các công cụ AI mới nổi thời gian gần đây như ChatGPT, Midjourney đã giúp anh rất nhiều trong công việc. AI có thể thay thế con người làm những việc thủ công, tương lai có thể giúp các nhà sáng tạo tiết kiệm tới 30% thời gian so với cách làm truyền thống. Anh cũng cho rằng AI sẽ tạo ra một vị trí mới trong doanh nghiệp, đó là AI Supporter, tức là sử dụng AI để hỗ trợ công việc cho tất cả các nhân sự, phòng ban.

Vì vậy, chúng ta không nên xem AI là mối đe dọa cho công việc của con người, mà nên coi đó là một cơ hội để nâng cao kỹ năng của mình và phát triển nghề nghiệp.

I Am NGA

Thiết kế: I Am NGA