Thời xưa, cổ nhân có câu: "Nhà mà bại vong tất do xa xỉ, người mà thất bại ắt bởi an nhàn, khiến người đời chê ghét hẳn do kiêu ngạo". Như vậy, nhân tố quyết định một người có thể thành tài hay không thường không đến từ ngoại hình hay học lực, mà là tính khí. Nếu không chú trọng đức độ, tu dưỡng tính khí thì dễ gặp tai họa, dẫn tới thất bại trong đời. Đặc biệt là với 3 loại tính khí: hoang phí, lười nhác và kiêu căng.

Hoang phí thì hỏng cả nhà

Lý Thương Ẩn từng có câu thơ viết rằng: "Thành do cần kiệm, bại do xa xỉ". Ngụ ý của thi nhân có nghĩa là việc quản lý một gia đình không thể tách rời với sự cần cù và tiết kiệm. Ham muốn, dục vọng về vật chất giống như cái hố không đáy, nhét vào bao nhiêu cũng không đủ. Chúng có thể kéo bậc quân tử sang đường tà, có thể khiến kẻ tiểu nhân táng gia bại sản, thậm chí là bỏ mạng. Ví như năm xưa Trụ vương đổ rượu đầy ao, treo thịt đầy rừng; Tùy Dương Đế tham lam vô độ, hậu Đường thích ăn chơi hưởng lạc;… Rõ ràng, tiết kiệm trong cảnh túng thiếu thì rất dễ, nhưng tiết kiệm trong cảnh giàu sang lại khó hơn rất nhiều, chỉ có người thực sự bản lĩnh mới thực hiện được.

Cho nên, sống trên đời, nhất định phải học cách thỏa mãn với những điều đang có. Cần kiệm mới có được hạnh phúc lâu dài, lấy tĩnh để tu thân, lấy kiệm để dưỡng đức. Bỏ đi thói khoa trương sáo rỗng, dưỡng thành thói quen cần cù “tay làm hàm nhai, tay quai miệng trễ”.
Bởi không có điều gì trong cuộc đời này là dễ dàng có được. Vì thế, đừng phung phí và chỉ biết hưởng thụ thành quả của người khác, mà hãy tự mình nỗ lực cố gắng làm nên.

Người thất bại cũng vì nhàn hạ

Người xưa quan niệm: “Sinh trong hoạn nạn, chết nơi an lạc”, âu sầu có thể hưng nước, mà an nhàn thì có thể mất người. Đây quả là một loại mâu thuẫn. Bởi hầu hết mọi người đều theo đuổi sự nhàn hạ, an yên. Tuy nhiên ít ai có thể nhận ra rằng, an nhàn quá lâu có thể khiến con người ta biến chất, thoái hóa.

Cho nên, cuộc sống không thể quá thoải mái, bạn cần phải có những lý tưởng của riêng mình.Trên con đường theo đuổi hoài bão, chúng ta sẽ không ngừng gặp phải những gập ghềnh, vấp ngã, nhưng đây hoàn toàn không phải là điều xấu. Bởi vì, nghịch cảnh giúp bạn nhận ra rằng: một việc có thể hoàn thành hay không sẽ phụ thuộc rất nhiều vào sự nỗ lực và kiên trì không ngừng của bạn. Chỉ có cố gắng không ngừng mới có thể đạt được thành công.

Khiến người ghen ghét hiềm khích hẳn do kiêu ngạo

Trong cuộc đời, “núi cao còn có núi cao hơn, người giỏi còn có người giỏi hơn”, hà tất phải kiêu ngạo tự cao làm chi. Nếu cứ mãi kiêu căng cũng đến lúc bạn sẽ gây thù chuốc oán với người khác, tự làm hại bản thân mình. Từ cổ chí kim, chẳng ai thích thú hoặc lấy làm nguyện ý chung sống, làm việc với người kiêu ngạo.

Trong cuộc sống cần học cách khiêm nhường lắng nghe người khác, rồi mọi người sẽ sẵn lòng gần gũi với bạn. Đừng quá coi trọng bản thân, trong mắt không thể dung chứa nổi một hạt cát. Con người một khi có lòng kiêu ngạo tự nhiên sẽ lơi lỏng cảnh giác trên nhiều phương diện. Loạn lạc, thất bại từ đó cứ theo nhau mà kéo tới. Kiêu ngạo là con đường tự diệt vong. Cho nên cổ nhân mới có câu “Kiêu ngạo thì ắt hỏng việc”.
Người khiêm tốn sẽ luôn nghĩ về lỗi lầm của mình, còn kẻ kiêu ngạo luôn đổ lỗi cho người khác. Chỉ có khiêm tốn mới giúp chúng ta tiến bộ hàng ngày, còn kiêu căng tự mãn thì chỉ khiến chúng ta đi thụt lùi mà thôi.

Cho nên, sống trên đời, nhất định phải tu dưỡng tính khí của bản thân. Tránh xa lười nhác để không mất đi chí tiến thủ, tránh xa kiêu ngạo để hiểu rõ đạo đối nhân xử thế, tránh xa hoang phí để kiểm soát dục vọng bản thân. Đừng cứ mải tranh đua với người khác, hãy kiên định với ba điều này bạn mới có thể vượt qua 3 “kẻ thù” lớn nhất của cuộc đời. Như thế, chúng ta không chỉ học được cách đối nhân xử thế mà còn tự nâng tầm cuộc đời của mình lên một tầm cao mới.

 

Đông Miên (Tổng hợp)/ Tham khảo Vision Times

Ảnh: Sưu tầm