Phenol là chất nhân tạo, không có trong tự nhiên

Mới đây, Sở Y tế tỉnh Quảng Trị đã có báo cáo gửi UBND tỉnh này kết quả kiểm nghiệm các lô cá tại kho đông lạnh trên địa bàn. Trong đó lô cá nục 30 tấn được phát hiện có hàm lượng Phenol 0,037mg/kg. Vụ việc cá nhiễm Phenol tại Quảng Trị đã xuất hiện hai ý kiến trái chiều từ các cơ quan chức năng: Sở Nông nghiệp Quảng Trị cho biết chất Phenol không có trong quy định an toàn thực phẩm; Còn Sở Y tế Quảng Trị khẳng định Phenol là chất cực độc tuyệt đối cấm sử dụng. Và  hiện tại mẫu cá này đang được chuyển ra Hà Nội để kiểm nghiệm lại.

Trước hai luồng thông tin bất đồng trên, để biết Phenol là chất gì và nó có độc cho sức khỏe hay không, phóng viên Em đẹp đã nhờ tới sự tư vấn của PGS Trần Hồng Côn – Giảng viên khoa hóa học trường Đại học Khoa học Tự nhiên, Đại học Quốc gia Hà Nội.

PGS Trần Hồng Côn cho biết: “Chất Phenol không phải là chất tồn tại trong tự nhiên mà là chất nhân tạo, chủ yếu sinh ra từ quá trình cốc hóa than. Phenol là một họ các hợp chất có các vòng thơm nối với các chất OH được gọi chung là Phenol. Chất này khi để ngoài không khí sẽ bị oxi hóa một phần, màu hồng và chảy nước do hấp thụ nước. Phenol không tan trong nước lạnh nhưng tan trong một số hợp chất hữu cơ”.

Dùng Phenol trong chế biến thực phẩm độc hại cỡ nào?

“Trước kia, Phenol được sử dụng để ngâm tre, gỗ nhằm chống mối mọt. Trong công nghiệp hiện đại, Phenol được dùng trong sản xuất đồ nhựa, thuốc nhuộm, thuốc diệt cỏ, thuốc sát trùng…”, PGS Trần Hồng Côn cho hay.

PGS Trần Hồng Côn còn cho hay: Phenol được liệt vào chất độc bị cấm sử dụng trong thực phẩm. Nếu qua kiểm nghiệm cá nục có nhiễm độc Phenol thì rất nguy hại cho sức khỏe. Chất Phenol đơn vòng sẽ ít nguy hại so với chất Phenol đa vòng.

“Cá, tôm… sinh sống tại tại những nguồn nước ô nhiễm có chất thải công nghiệp từ các nhà máy luyện dầu cốc, nhà máy lọc dầu… có khả năng bị nhiễm Phenol rất cao. Khi con người ăn những loại thức ăn này cũng sẽ bị nhiễm Phenol”, PGS Trần Hồng Côn nói.

Cũng theo PGS Trần Hồng Côn, mức độ nhiễm Phenol có nguy hiểm tới sức khỏe hay không sẽ dựa vào lượng ăn vào cơ thể hàng ngày và trọng lượng của cơ thể, vì vậy ở cơ thể trẻ nhỏ sẽ có kết quả khác so với người lớn. Phenol là chất cấm sử dụng trong thực phẩm cho nên không có quy định liều lượng cho phép. Tuy nhiên, theo một số tài liệu thì nhiễm độc Phenol từ 50mg - 500mg ở trẻ nhỏ và 1 - 5g ở người lớn có thể gây chết người.

Người nhiễm Phenol ở mức nhẹ có triệu chứng rối loạn tiêu hóa (đau bụng, nôn mửa, buồn nôn, tiêu chảy); Rối loạn thần kinh và toàn thân (đau đầu, tăng methemoglobin máu, tụt huyết áp…). Ngộ độc Phenol lâu ngày có thể gây ra suy thận, hôn mê, co giật, rối loạn tuần hoàn… Phụ nữ nhiễm độc Phenol gây nhiều nguy hại cho bào thai nhưng không gây ra quái thai.

Có thể nhận biết ra cá nhiễm độc Phenol bằng cách nghiền thịt cá và nhỏ nước brom vào thịt cá. Nếu nước brom bị mất màu và xuất hiện kết tủa trắng chứng tỏ cá có chứa Phenol. Một cách khác là hòa thịt cá vào nước, cho thêm một ít cồn sau đó nhỏ giọt chlroride sắt vào dung dịch. Trường hợp dung dịch xuất hiện màu xanh dương, xanh lá cây hoặc màu tím có nghĩa là cá bị nhiễm Phenol.

Ngọc Minh