Ca dao xưa đã dạy rằng:

“Lời nói không mất tiền mua,
Lựa lời mà nói cho vừa lòng nhau”.

Một câu nói có thể mang đến hạnh phúc, sự phấn chấn cho người khác nhưng một câu nói cũng có thể khiến người khác tổn thương, tựa như những đòn roi tâm lý để lại những vết thương trong tâm hồn. Vì thế suy nghĩ thật kỹ trước khi nói và tránh nói những điều làm tổn thương người khác là điều mà chúng ta ai cũng cần phải học. Có câu nói rằng: “Người ta sẽ quên đi những gì bạn nói, họ cũng sẽ quên những gì bạn làm nhưng không bao giờ quên được cảm giác về bạn”. Đừng bao giờ để những lời nói vô tình khiến người khác tổn thương và không có thiện cảm với bạn.

Dưới đây là những gợi ý để bạn có thể điều chỉnh những lời nói của mình.

1. Tránh nói nhiều

Họa từ miệng mà ra, khi nói chuyện không nên nói quá nhiều, nói nhiều chỉ thiệt về mình. Có một giai thoại viết rằng: Có lần học trò của Mặc Tử là Cầm hỏi rằng: “Nói nhiều có ích lợi gì không, thưa thầy?”

Mặc Tử trả lời: “Con cóc, con ếch, cả ngày lẫn đêm đều kêu không ngừng, kêu đến khô mồm mỏi lưỡi, nhưng không có ai để tâm đến tiếng kêu của nó cả. Sáng sớm nhìn thấy con gà trống đó, gáy đúng giờ vào lúc bình minh, trời đất đều chấn động (mọi người đều thức dậy sớm). Nói nhiều thì có ích lợi gì chứ? Chỉ có lời nói được nói ra trong tình huống hợp thời cơ mới có tác dụng thôi.”

Mặc Tử muốn nhắn nhủ rằng không cần nhiều lời, người biết nói chuyện luôn nói những lời thích hợp vào lúc thích hợp.

2. Không nói lời dễ dãi

Lời nói không nên dễ dãi, nếu thay đổi lời đã nói, chi bằng đừng nói. Lời hứa cũng không nên tùy tiện, nếu hứa mà không thực hiện được, chi bằng không hứa. Gặp chuyện đừng tùy tiện phát ngôn, nếu không sẽ mang họa vào thân.

3. Không nói lời ngông cuồng

Không nên nói tùy tiện, nói bậy nói càn rồi sẽ phải hối hận. Sơn Âm Kim thời nhà Thanh từng nói: “Làm người hành sự đừng ngông cuồng, họa phúc sâu dày tự gánh chịu”. Ngông cuồng hay khiêm tốn, điều này trực tiếp liên quan đến họa - phúc của một người. Cái mà con người thể hiện trước mặt người khác không gì khác là lời nói và hành vi, mà lời nói thì lại trực tiếp nhất, cho nên nói chuyện kỵ nhất là lời ngông cuồng. Cuồng gây chú ý, cuồng gây căm ghét, rất dễ gây ra chuyện tai họa.

4. Không nói thẳng thừng

Không nên nói quá thẳng thừng mà không nghĩ đến hậu quả. Lời nói thẳng cũng cần phải khéo léo, lời lạnh lùng phải thêm nhiệt khi nói. Nên nghĩ đến sự tự tôn của người khác khi nói chuyện.

5. Không nói lời cạn kiệt

Nói chuyện phải súc tích, đừng nói mà không chừa đường lui. Biết hết cũng không cần nói hết, chừa chút đường lui cho người khác, để chút khẩu đức cho chính mình. Trách người không cần quá khắt khe, khoan dung với người khác cũng chính là cho mình một phần linh động.

6. Không tiết lộ bí mật

“Sở dĩ mật thành, ngôn dĩ lậu bại” chuyện thành do giữa bí mật, tiết lộ chuyện dễ gây thất bại. Đối với chuyện của người khác, tuyệt đối không được tiết lộ, đây chính là nhân phẩm và nguyên tắc làm người. Khi sự việc chưa chắc chắn cũng không nên nói những lời quả quyết, tránh tạo ảnh hưởng không tốt.

7. Không nói lời ác độc

Người xưa có câu: “Đao cắt dễ lành, ác ngôn khó tan”. Sự tổn thương bạn gây ra trong tâm hồn người khác còn đau đớn hơn cả những vết thương trên cơ thể.

8. Không nói lời kiêu căng

Không nên khoe tài cán của mình, tự đề cao bản thân mình. Người nói lời kiêu căng sẽ khiến người khác ghét và ảnh hưởng đến sự trưởng thành của chính mình. Thần Hàm Quang thời cuối nhà Minh, đầu nhà Thanh từng nói: “Tự khiêm tắc nhân dũ phục, tự khoa tắc nhân tất nghi” (tự khiêm tốn người khác phải phục, tự khen mình người khác chắc chắn nghi ngờ).

9. Không nói xấu người khác

Người xưa cho rằng những người nói lời sàm ngôn là kẻ tiểu nhân. Không nên chê bai, nói xấu sau lưng người khác gây chia rẽ tình cảm.

10. Không nói lời giận dữ

Lúc tức giận không nên nói gì cả, vì những lời nói lúc này thường không được suy nghĩ kỹ, sẽ làm tổn thương người khác và khiến bản thân hối hận về sau.

Sưu tầm

Ảnh: Sưu tầm