Thiếu gọn gàng có tốt không?

Có quan điểm cho rằng, nếu người mẹ thường xuyên thu dọn đồ chơi của con hoặc cất chúng đi để giữ nhà cửa ngăn nắp, trẻ sẽ ít có cơ hội tiếp xúc với các đồ vật. Do đó, việc trẻ làm bừa bộn trong nhà là cần thiết cho quá trình khám phá thế giới và không nên bị ngăn cản.

Theo cô Lê Thu Hương, Hiệu trưởng Trường Mầm non Ban Mai (Hà Nội), giai đoạn từ 6 tháng đến 3 tuổi là thời điểm não bộ của trẻ phát triển mạnh mẽ, với tỷ lệ hoàn thiện đạt từ 80 - 90%. Trong giai đoạn này, trẻ khám phá thế giới và nhận biết đồ vật chủ yếu thông qua các hành động như sờ, nắm, cắn, và nhiều hoạt động khác.

Vì vậy, nếu người mẹ liên tục thu dọn hoặc cất đi đồ chơi của trẻ để giữ nhà gọn gàng, trẻ sẽ có ít cơ hội tiếp xúc với các đồ vật hơn. Điều này có thể làm hạn chế sự phát triển của trẻ trong một môi trường đã trở nên quá quen thuộc.

Ngoài ra, một số bà mẹ có thói quen giữ gìn sạch sẽ quá mức, mỗi khi thấy con lục lọi đồ đạc lại chạy tới thu dọn và yêu cầu "con không được ném như vậy, đừng làm thế, phải để đúng chỗ, đừng lục tung lên...". Điều này có thể khiến trẻ cảm thấy sợ hãi và cản trở quá trình khám phá thế giới. Thực tế, không chỉ việc bày bừa đồ chơi và xới tung đồ đạc, mà cả những hành động khác của trẻ nhỏ cũng có thể khiến cha mẹ đau đầu.

Chị Trần Huyền Trang, cán bộ ngân hàng Vietinbank, chia sẻ rằng trẻ đến độ tuổi ăn dặm cũng gây nhiều phiền toái cho phụ huynh. Trẻ thường bốc, nắm, và vứt thức ăn khắp nơi, khiến người lớn không chỉ phải dọn dẹp "bãi chiến trường" mà còn phải thay quần áo và tắm rửa cho trẻ nhiều lần trong ngày, gây căng thẳng. Tuy nhiên, theo các bác sĩ và chuyên gia, đặc biệt là những người chuyên về trị kén ăn ở trẻ, lợi ích của sự bừa bộn này lại nhiều hơn những phiền toái mà nó mang lại.

Cô Lê Thu Hương chia sẻ rằng, nhiều bà mẹ không muốn để con tự ăn trong giai đoạn đầu ăn dặm vì lo sợ con làm bẩn quần áo hoặc bừa bộn nhà cửa. Tuy nhiên, nếu trẻ không được tự ăn hoặc dùng tay khám phá thức ăn, điều này có thể ảnh hưởng đến cách ăn uống tự nhiên và góp phần vào sự kén ăn sau này.

Việc không để trẻ tự ăn còn ảnh hưởng đến sự phát triển của các kỹ năng vận động miệng, bao gồm khả năng phối hợp giữa miệng, lưỡi và môi để cắn, nghiền và nuốt thức ăn. Theo cô Hương, việc bày bừa trong bữa ăn là một hình thức chơi cảm giác có lợi cho các kỹ năng vận động của trẻ. Một đứa trẻ mới biết đi thường học cách cầm nắm và sử dụng đồ dùng một cách lộn xộn nhưng chính sự bất cẩn này giúp trẻ học được nhiều điều thú vị.

Ngoài việc cung cấp dinh dưỡng cho dạ dày, não của trẻ cũng nhận được nhiều thông tin mới. Ví dụ, trẻ học được rằng khi buông đồ vật ra, nó sẽ rơi xuống; ném đồ vật sẽ khiến nó bay đi; hoặc bóp thức ăn có thể làm thay đổi hình dạng của nó. Nhiều chuyên gia cho rằng trẻ sơ sinh bị thúc đẩy bởi xúc giác và mong muốn khám phá thế giới qua cảm giác này. Việc nghịch đồ ăn sử dụng những bộ phận nhạy cảm nhất trên cơ thể như đầu ngón tay, môi và lưỡi.

Trẻ sẽ cảm thấy thú vị và phấn khích khi khám phá các kết cấu và nhiệt độ khác nhau của thực phẩm – nóng, lạnh, dính, mịn, cứng… Trẻ con vốn luôn khao khát sự tự lập, nên việc để trẻ tự khám phá thức ăn là điều hoàn toàn bình thường.

Có nên mặc trẻ bừa bộn?

Nhiều quan điểm khác lại cho rằng, một môi trường lộn xộn ảnh hưởng tâm lý tới không chỉ trẻ mà cả người lớn. Cô Lê Thu Hương cho rằng, đưa ra những lợi ích của việc bừa bộn không phải là sự cổ suý cho sự thiếu gọn gàng, ngăn nắp ở trẻ. Bởi nếu nhà quá bừa bộn khiến trẻ thiếu tính trật tự. Hơn nữa, việc sống trong môi trường bừa bộn như vậy cũng khiến tâm lý trẻ bị ảnh hưởng theo hướng tiêu cực.

Ví dụ, trong một môi trường nhà lộn xộn, trẻ khó tìm thấy món đồ chơi mình yêu thích, dễ khiến chúng trở nên cáu kỉnh. Chưa kể, đồ chơi vứt lộn xộn khi giẫm lên gây hỏng hoặc làm đau sẽ khiến tâm trạng của trẻ không tốt.

Một môi trường lộn xộn còn khiến trẻ cảm thấy thiếu an toàn và trật tự. Trong trường hợp này, trẻ có thể khó thích nghi với các quy định và nội quy của trường sau khi đi học, dễ phát sinh nhiều vấn đề trong giáo dục sau này.

Những đứa trẻ sống trong môi trường quá bừa bộn có nguy cơ hình thành tích cách trì hoãn. Đây là một “căn bệnh” khó chữa trong xã hội ngày nay. Vì trong mắt trẻ, mọi thứ đều lộn xộn, bừa bãi và trẻ không có nhu cầu dọn dẹp. Chúng thường tự nhủ với bản thân “thôi để mai”.

Thay vì giải quyết công việc nhanh chóng thì trẻ luôn tìm lý do trì hoãn, bao biện cho sự lười biếng. Đây là điều cực kỳ nguy hiểm bởi tính cách này sẽ theo trẻ khi trưởng thành. Trẻ sẽ trở thành người luôn chậm trễ, giải quyết công việc muộn làm ảnh hưởng đến người khác.

Anh Chi (Tổng hợp)