Theo Luật sư Nguyễn Hồng Thái - Công ty luật Quốc tế Hồng Thái và đồng nghiệp, nhiều người hiện nay đang sử dụng mạng xã hội như một kênh thông tin hiệu quả để tìm kiếm cơ hội xin - cho nuôi con. Tuy nhiên, họ không lường được, quá trình thực hiện hành vi này có thể vi phạm pháp luật.

Bởi thế theo ông Nguyễn Hồng Thái: “Việc cho-xin con trên mạng không phạm pháp nếu hai bên sử dụng thông tin tìm kiếm được để gặp gỡ sau đó tiến hành đúng các quy định của pháp luật về điều kiện và thủ tục nhận nuôi con. Nhưng nếu trong trường hợp các tổ chức, cá nhân sử dụng mạng xã hội để thực hiện hành vi vi phạm pháp luật thì sẽ bị xử lý về hành vi tương ứng”.

Những thủ tục xin con các ông bố bà mẹ cần chú ý.

Thủ tục xin nhận con nuôi, những điều cần chú ý

Theo thông tin luật sư Hồng Thái cung cấp, thủ tục nhận con nuôi hiện đang được quy định tại Luật nuôi con nuôi 2010. Trong đó cần lưu ý điều kiện của người nhận nuôi con nuôi (điều 14 Luật nuôi con nuôi):

a) Có năng lực hành vi dân sự đầy đủ

b) Hơn con nuôi từ 20 tuổi trở lên

c) Có điều kiện về sức khỏe, kinh tế, chỗ ở bảo đảm việc chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con nuôi

d) Có tư cách đạo đức tốt.

Trường hợp cha dượng nhận con riêng của vợ, mẹ kế nhận con riêng của chồng làm con nuôi hoặc cô, cậu, dì, chú, bác ruột nhận cháu làm con nuôi thì không áp dụng quy định tại điểm b và điểm c nêu trên.

Hồ sơ nhận nuôi con nuôi được quy định theo điều 17 luật nuôi con nuôi. Hồ sơ bao gồm những giấy tờ sau:

- Đơn xin nhận con nuôi (theo mẫu do Bộ Tư pháp quy định)

- Bản sao Hộ chiếu, Giấy chứng minh nhân dân hoặc giấy tờ có giá trị thay thế

- Phiếu lý lịch tư pháp

- Văn bản xác nhận tình trạng hôn nhân: Nếu người xin nhận con nuôi là vợ chồng thì phải có bản sao giấy chứng nhận kết hôn. Nếu người xin nhận con nuôi là người độc thân, phải có văn bản xác nhận về tình trạng độc thân do Ủy ban nhân dân cấp xã, nơi người đó thường trú cấp.

Nếu người đó đã ly hôn, phải có bản sao Bản án/Quyết định ly hôn có hiệu lực của Tòa án. Nếu người đó có vợ/chồng chết, phải có bản sao Giấy chứng tử của người chết.

Giấy khám sức khỏe do cơ quan y tế cấp huyện trở lên cấp và văn bản xác nhận về hoàn cảnh gia đình, tình trạng chỗ ở, điều kiện kinh tế do Ủy ban nhân dân cấp xã nơi người nhận con nuôi thường trú cấp, trừ trường hợp người xin nhận con nuôi thuộc diện được miễn các điều kiện này theo quy định tại khoản 3 Điều 14 của Luật Nuôi con nuôi.

Phiếu lý lịch tư pháp, giấy khám sức khỏe, văn bản xác nhận hoàn cảnh gia đình, tình trạng chỗ ở, điều kiện kinh tế của người nhận con nuôi trong nước chỉ có giá trị sử dụng nếu được cấp chưa quá 06 tháng, tính đến ngày nộp hồ sơ tại Ủy ban nhân dân cấp xã.

 Hồ sơ của người được nhận làm con nuôi (điều 18 Luật nuôi con nuôi)

- Bản sao Giấy khai sinh

- Giấy khám sức khỏe do cơ quan y tế cấp huyện trở lên cấp

- Hai ảnh toàn thân, nhìn thẳng không chụp quá 06 tháng

- Tùy từng trường hợp cụ thể mà phải có giấy tờ sau:

+ Biên bản do Ủy ban nhân dân xã hoặc Công an xã lập đối với trường hợp trẻ em bị bỏ rơi

+ Giấy chứng tử của cha đẻ, mẹ đẻ hoặc quyết định của Tòa án tuyên bố cha đẻ, mẹ đẻ của trẻ em đã chết đối với trẻ em mồ côi.

+ Quyết định của Tòa án tuyên bố cha đẻ, mẹ đẻ của trẻ em bị mất tích đối với trường hợp trẻ em có cha, mẹ đẻ bị mất tích hoặc quyết định của Tòa án tuyên bố cha đẻ, mẹ đẻ của trẻ em bị mất năng lực hành vi dân sự đối với trường hợp trẻ em có cha đẻ, mẹ đẻ bị mất năng lực hành vi dân sự.

- Quyết định tiếp nhận đối với trẻ em ở cơ sở nuôi dưỡng.

Thời hạn giải quyết việc nuôi nhận con nuôi (Điều 19 Luật nuôi con nuôi)

1. Người nhận con nuôi phải nộp hồ sơ của mình và hồ sơ của người được giới thiệu làm con nuôi tại Ủy ban nhân dân cấp xã nơi người được giới thiệu làm con nuôi thường trú hoặc nơi người nhận con nuôi thường trú.

2. Thời hạn giải quyết việc nuôi con nuôi là 30 ngày, kể từ ngày Ủy ban nhân dân cấp xã nhận đủ hồ sơ hợp lệ. 

Lệ phí đăng ký nuôi con nuôi (Điều 6 nghị định 114/2016/NĐ/CP)

Theo điều 6 quy định mức thu lệ phí đăng ký nuôi con nuôi:

a) Mức thu lệ phí đăng ký nuôi con nuôi trong nước: 400.000 đồng/trường hợp.

b) Mức thu lệ phí đăng ký nuôi con nuôi đối với trường hợp người Việt Nam định cư ở nước ngoài, người nước ngoài thường trú ở nước ngoài nhận con nuôi là công dân Việt Nam: 9.000.000 đồng/trường hợp.

c) Mức thu lệ phí thu đối với trường hợp người nước ngoài thường trú ở Việt Nam nhận con nuôi là công dân Việt Nam: 4.500.000 đồng/trường hợp.

d) Mức thu lệ phí thu đối với trường hợp người nước ngoài cư trú ở khu vực biên giới của nước láng giềng nhận trẻ em Việt Nam thường trú ở khu vực biên giới của Việt Nam làm con nuôi: 4.500.000 đồng/trường hợp.

đ) Mức thu lệ phí đăng ký nuôi con nuôi tại Cơ quan đại diện Việt Nam ở nước ngoài: 150 đô la Mỹ/trường hợp. Mức lệ phí này được quy đổi ra đồng tiền của nước sở tại theo tỷ giá bán ra của đồng đô la Mỹ do ngân hàng nơi cơ quan đại diện Việt Nam ở nước đó mở tài Khoản công bố.

Luật sư Nguyễn Hồng Thái đưa ra những lời khuyên "vàng" cho người xin con cũng như người cho con.

Những điều cần chú ý khi làm thủ tục xin- cho con để không vi phạm pháp luật

Trao đổi về vấn đề này, luật sư Hồng Thái khẳng định: “Để tránh được rủi ro trong vấn đề cho nhận con không phải là dễ dàng, nhất là khi đối phương có chủ đích lừa đảo. Khi có được thông tin, cả người xin và người cho nên chia sẻ với những người thân trong gia đình, họ hàng để cùng nhau nhìn nhận, đánh giá để có thể có được thông tin chính xác nhất”.

Đối với người xin con, theo luật sư Hồng Thái, cần tìm hiểu kĩ càng các thông tin và theo dõi những trang mạng xã hội chính thống và có uy tín về vấn đề nhận nuôi con. Tỉnh táo trước những thủ đoạn lừa đảo, tuyệt đối không nên chi trả một số tiền lớn để bù đắp cho người cho con trước khi nhận con, tránh tình trạng sau khi người cho nhận được tiền thì ôm cả con lẫn tiền đi mất.

Bên cạnh đó, một việc rất cần thực hiện trước khi thỏa thuận xin con đó là cần tìm hiểu kĩ về tình trạng sức khỏe, cân nặng, độ tuổi của con để lựa chọn và quyết định cho phù hợp với mong muốn.

Đối với người cho con, luật sư cũng đưa ra lời khuyên xác thực: “Cần tìm hiểu kĩ thông tin người nhận nuôi con, về khả năng kinh tế, khả năng nuôi dưỡng, chăm sóc, quan tâm đến con, về gia đình. Nên thỏa thuận hình thức cho- nhận trước khi cho con. Quan trọng nhất, cẩn thận trước những bẫy của các tổ chức tội phạm, lừa đảo, các đường dây buôn bán trẻ em”.

Cù Hiền