Bà Nguyễn Thị Ngọc (Nghĩa Tân, Cầu Giấy) đi chợ gần nhà để mua hoa quả cho gia đình tráng miệng. Thấy một số sạp hàng có bán loại quả trông như quýt, màu xanh vàng, lá còn tươi nên bà hỏi mua. Người bán hàng đon đả mời chào và cho biết đây là cam canh đầu mùa, giống mới nên cho ra quả sớm trước Tết 4 tháng, ăn ngọt như cam canh chính vụ. 

Bà Ngọc thấy bề ngoài quả khá giống cam canh, vỏ quả chín có màu vàng cam, múi mọng nên mua về 1kg với giá 60.000 đồng. Nhưng khi mang về ăn thì không thấy ngọt như cam canh, múi nhiều xơ, sau khi ăn hết nước thì thấy đắng gắt.

Bà Ngọc quyết định ra chợ hỏi lại một hàng hoa quả khác thì được biết, thực chất "cam canh" mà bà mua là quýt hôi của Lạng Sơn, Bắc Kạn được bán với giá 30.000 đồng/kg trên thị trường.

Chị Phạm Thúy Linh (Ba Đình, Hà Nội) cũng suýt "mắc bẫy" tương tự khi mua phải quýt gắn mác cam canh.

"Thấy có hàng bán loại quả này, tôi có hỏi đây có phải là quýt ngọt không, thì người bán bảo đây là cam canh đầu mùa, ăn rất ngọt và ngon và hét giá 60.000 đồng/kg. Tôi biết cam canh phải đến gần Tết mới có nên có hỏi vặn lại người bán, lúc này người bán trả lời khá lắp bắp, bảo rằng đây là cam vụ chiêm và hạ giá xuống 30.000 đồng/kg. Sau khi mua về tôi mới khẳng định đây là quýt chứ không phải cam canh".

Chị Thúy Linh chia sẻ, khi chị mua về, màu quả "cam canh" là vàng pha lẫn đốm xanh, trông rất giống cam canh. Nhưng để khoảng 2 - 3 hôm thì vỏ quả chuyển hẳn sang màu vàng nhạt, không phải màu vàng cam tươi như cam canh. 

Nhiều người nhầm lẫn giữa cam canh với quýt Lạng Sơn trong khi giá quýt rẻ hơn rất nhiều so với cam canh

Sau khi nghe câu chuyện về "cam canh" giả, chị Đào Thị Tẫn - chủ cửa hàng bán hoa quả tại chợ Nghĩa Tân, Cầu Giấy cho biết, hiện nay đang là mùa quýt Lạng Sơn. Loại quýt này khi chưa chín có hình dáng và màu sắc khá giống cam canh nên có thể nhiều tiểu thương cố tình nói dối khách để bán được giá cao hơn.

"Quýt Lạng Sơn hay còn được nhiều người gọi là quả quýt hôi, lúc chín thì nó có màu vàng tươi hoặc vàng nhạt, vỏ bóng nên rất dễ nhận ra. Lúc quả mới hái xuống thì vỏ sẽ có màu vàng xanh, trông hơi sẫm, nếu để nguyên cuống và lá thì trông rất giống cam canh. Có thể nhiều tiểu thương khi bán hàng thấy vẻ ngoài quýt hôi lúc mới hái giống cam canh nên cố tình nói dối để nâng giá cao" - chị Tẫn cho hay.

Chị này cũng cho biết, giá cam canh đầu mùa thường từ 80.000 - 100.000 đồng/kg, rất đắt. Đối với loại "cam canh" đội lốt có giá lập lờ 60.000 đồng/kg như thế này thì chỉ có thể lừa được một số chị em "nhẹ dạ". Còn với dân buôn thì chỉ cần nhìn qua là biết ngay đây là cam canh hay là quýt Lạng Sơn. 

Chị Tẫn cũng cho hay, cam canh trái mùa trong nước thường là cam canh Đà Lạt, ra quả từ tháng 8. Tiếp đó là cam canh miền Bắc như cam canh Cao Phong. Hiện một số vườn tại Cao Phong - Hòa Bình đã báo có cam canh chín nhưng số lượng không nhiều, nếu bán ra thì giá cũng không hề rẻ.

"Quýt Lạng Sơn cũng là đặc sản, ăn khá ngọt, mùa quýt Lạng Sơn thường kéo dài đến tận Tết Nguyên Đán. Giá loại quả này khá rẻ vì được trồng nhiều, sản lượng cao. Giá khoảng 30.000 đồng/kg quýt chín, nếu mua tại vườn trên Lạng Sơn thì khoảng 13.000 - 17.000 đồng/kg bán buôn.

Muốn phân biệt được quýt với cam canh không khó. Màu của quýt thường là màu vàng tươi, còn cam canh thì nhìn rõ màu cam sậm. Vỏ cam canh rất mỏng, khi chín còn có thể thấy được hình dạng múi thông qua vỏ. Quýt Lạng Sơn thì vỏ dày hơn một chút, có phần bóng hơn, khi bóc ra thì tinh dầu từ cam canh thơm hơn quýt rất nhiều" - người bán hàng này cho biết.

Vỏ cam canh mỏng còn vỏ quýt có phần dày hơn

Được biết, quýt Lạng Sơn là thứ quả đặc sản của vùng đất này, được trồng nhiều nhất tại các thung lũng thuộc huyện Bắc Sơn. Ngoài việc được biết đến là một loại trái cây ngon thì quýt Lạng Sơn cũng được biết đến như một vị thuốc gia đình. Nhiều nhà đợi mùa quýt để mua về ngâm mật ong, ngâm đường để làm mứt, siro trị ho, đau họng.

Anh Cảnh Ngân - chủ cửa hàng bán hoa quả tại chợ Thành Công (Hà Nội) cho biết, quýt Lạng Sơn thường được nhập theo từng xe tải lớn về chợ Long Biên, sau đó các cửa hàng đến mua về bán cho khách. Loại quả này đang rất được yêu thích vì giá rẻ, ăn khá ngọt, là hàng Việt Nam nên được tin dùng hơn.

"Quýt Lạng Sơn vốn là loại quả có tiếng trong nước. Vị ngọt ăn chấp nhận được, dễ bóc vỏ, giá lại không đắt, 1kg được khoảng 8 - 10 quả quýt. Ngoài việc bóc vỏ ăn ngay, nhiều người còn mua về để ngâm mật ong hoặc làm gia vị món ăn. Vỏ quýt còn dùng để chữa bệnh hôi nách rất tốt, cũng có thể tận dụng để khử mùi nhà tắm, phòng ngủ hay nhà bếp".

Anh Ngân cho hay, mỗi ngày anh bán được từ 20 - 30kg quýt Lạng Sơn cho khách. Nhược điểm duy nhất của loại quýt này là rất mau chín và mềm quả. 

"Quả mới mua về còn có màu xanh vàng thẫm, nhưng chỉ cần để khoảng 2 - 3 hôm là vỏ nhanh chóng chuyển sang màu vàng, khi nắn thấy khá mềm. Sau khi mua về thì mọi người nên ăn ngay hoặc cất tủ lạnh khoảng 3 - 5 ngày. Nếu để quá chín quá thì khi ăn sẽ thấy vị chát nhẹ, không ngon nữa" - anh Ngân chia sẻ,

Lương Chi