Mỗi năm người Việt Nam tiêu thụ khoảng 200 triệu lít nước mắm. Do nhu cầu tiêu thụ cao như vậy nên các loại nước mắm truyền thống được ủ với thời gian dài không đủ để cung cấp trên thị trường. Thực tế này khó tránh khỏi việc chúng ta phải sử dụng các loại nước mắm công nghiệp được bày bán trên thị trường. Tiện lợi, mẫu mã đẹp mắt, hương vị hài hòa, thơm ngon, giá thành rẻ là một trong những tiêu chí khiến người tiêu dùng dường như quên hẳn nước mắm truyền thống.

Thế nhưng, thời gian gần đây, thông tin về các loại hóa chất được sử dụng trong nước mắm công nghiệp khiến không ít người hoang mang, ăn vào ít nhiều sẽ gây ảnh hưởng đến sức khỏe. Người dân lúc này lại loay hoay đi tìm những loại nước mắm sạch mà không hề biết rằng, chúng ta hoàn toàn có thể tự làm nước mắm tại nhà. 

Tuy rằng việc tự làm nước mắm khá mất công và cần sự kiên nhẫn, thế nhưng không phải là không làm được. Với các bước đơn giản dưới đây, bạn có thể tự chế nước mắm sạch tại nhà, xua tan mối lo bệnh tật khi sử dụng nước mắm không an toàn.

Nước mắm ngon phụ thuộc vào việc chọn nguyên liệu, trong đó cá cơm tươi là loại cá có thể cho ra những giọt nước mắm thơm ngon nhất, độ đạm hài hòa cùng thời gian thủy phân ngắn, giúp bạn có thể có mắm ăn sớm hơn. 

Ngoài ra, để làm nước mắm ngon, bạn cần ủ chượp theo đúng qui trình và thời gian ít nhất cho phép. Cùng theo dõi cách làm nước mắm tại nhà dưới đây nhé!

Nguyên liệu làm nước mắm gồm:

+ Cá cơm tươi (tốt nhất là cá vừa được đánh bắt xong): 3kg

Lưu ý: Mùa cá cơm tươi ngon và béo nhất là từ tháng 10-12 hàng năm. 

+ Muối trắng: 1kg

+ Vài miếng dứa (trái thơm), mật ong hoặc nước đường.

+ Hũ đựng cá nên là hũ sành hoặc chum làm từ đất, tốt hơn nhiều hũ thủy tinh hay hũ nhựa. 

Cách làm nước mắm tại nhà như sau:

- Cá cơm tươi ngon (vừa đánh bắt xong làm mắm sẽ chuẩn), rửa thật sạch, ngâm qua nước muối pha loãng khoảng 20 phút, vớt ra để ráo.

- Rửa sạch hũ đựng, tráng qua 1 lớp nước sôi, phơi ráo, tránh ruồi nhặng bay vào. 

- Công thức ướp cá theo tỉ lệ chuẩn nhất là 4:1 (4 cá: 1 muối), hỗn hợp cá muối lúc này còn được gọi là chượp. Bạn làm lần lượt 1 lớp muối rải đáy hũ, rồi đến 1 lớp cá, làm như vậy cho đến khi hết số cá và muối. Đậy 1 lớp nilon sạch sát mặt cá, rải thêm 1 lớp muối nữa lên trên, vừa dùng làm sức nén, vừa tạo môi trường kị khí (ép hết khí ra ngoài). Đậy kín nắp hũ, để nơi thoáng mát.

-  Với 3kg cá thì chỉ sau khoảng 6 tháng là có thể dùng mắm được. Nhưng thời gian ủ chượp càng lâu, khoảng 12 tháng thì nước mắm sẽ tuyệt vời hơn do cá lúc ấy đã thủy phân trọn vẹn. 

- Có 1 mẹo dân gian nhỏ để giúp mắm cá cơm ăn hài hòa hơn đó là cho vào hũ cá 1 vài miếng dứa thái lát, một số nơi cho 2-3 thìa mật ong hoặc 2-3 muỗng canh nước đường khi ủ chượp. 

- Muốn cá thủy phân nhanh hơn, cứ nửa tháng bạn mở nắp, dùng đũa sạch (đã nhúng qua nước sôi), khuấy hũ mắm đều lên. 

Nước mắm được làm theo phương pháp truyền thống có màu cánh gián, vàng đỏ đẹp mắt, mùi thơm chứ không nồng nặc, nếm vào thấy được vị mặn nơi đầu lưỡi và để lại vị ngọt thanh nơi cổ họng.

Chúc các bạn thành công với công thức tự làm nước mắm tại nhà nhé! 

Quỳnh Nguyễn (Tổng hợp)