Theo sự lớn dần của em bé trong bụng, mẹ sẽ phát hiện thấy da trên cơ thể mình cũng ngày càng “khó ở” hơn, những cơn ngứa ngáy khắp người và có xu hướng tăng nặng. Với tình trạng này, bạn cần hiểu biết rõ nguyên nhân, bệnh trạng để kịp thời khắc phục, tránh ảnh hưởng xấu đến sức khỏe của cả mẹ và bé.

Bệnh ứ mật trong gan khi mang thai (Intrahepatic cholestasis of pregnancy - ICP)

Mức độ nguy hiểm: ★★★★★

Đây là một nguyên nhân trọng yếu khiến mẹ bầu bị ngứa da trong những tháng cuối thai kỳ. Đa số sau khi sinh khoảng một hai ngày thì triệu chứng này sẽ giảm dần, trong khoảng một tuần thì khỏi hẳn.

Do mức độ nội tiết tố trong cơ thể mẹ tăng cao, ảnh hưởng đến khả năng trao đổi mật trong gan, làm cho axit mật và muối mật tăng lên, gây ngứa da. Ngoài ra, những người từng có tiền sử bệnh này hoặc trong gia tộc có mẹ, chị em gái mắc bệnh cũng có nguy cơ cao hơn những người khác.

Ngứa da do ứ mật trong gan thường xuất hiện sau tuần thai thứ 30, một số ít xuất hiện sớm hơn. Triệu chứng ngứa có thể nhẹ vào ban ngày và nặng hơn vào ban đêm, phần nhiều bắt đầu ngứa ngáy từ lòng bàn tay rồi lan dần ra toàn thân, có người có xuất hiện các đốm vàng trên da.

Tuy bệnh này chỉ khiến mẹ bầu khó chịu trong thai kỳ nhưng nó lại khá nguy hiểm đối với thai nhi. Khi gan bị ứ mật, các độc tố có thể khiến thai nhi bị ngộp và chết lưu trong tử cung, tỷ lệ trẻ sơ sinh tử vong cũng cao hơn so với bình thường.

Tips: Khi xuất hiện tình trạng ngứa da, tốt nhất bạn không nên tự xử lý, cần kịp thời gặp bác sĩ chuyên môn để được chẩn đoán nguyên nhân. Bác sĩ sẽ căn cứ tình trạng thai phụ và mức độ axit mật để quyết định trị liệu bằng thuốc hay không. Khi axit mật quá cao, thông thường bạn sẽ được chỉ định dùng Ursodeoxycholic Acid để làm giảm axit mật, hạ bớt độc tính đối với thai nhi trong bụng.

Chức năng gan bất thường trong thai kỳ

Mức độ nguy hiểm: ★★★★★

Mẹ bầu khi có hiện tượng nôn nghiêm trọng, khẩu vị không tốt, cơ thể mệt mỏi, nước tiểu vàng, da ngứa ngáy dữ dội v.v… thì cần cảnh giác, vì đây rất có thể là biểu hiện của chức năng gan bất thường. Khi mang thai, do sự trao đổi chất tăng nhanh, dinh dưỡng thường không đủ, nội tiết tố thay đổi đều là nguyên nhân dễ khiến gan mất cân bằng và khác thường.

Một trong các bệnh khi gan bất thường chính là bệnh ứ mật ở gan đã nói ở trên, ngoài ra, nếu trong thai kỳ, mẹ bầu mắc phải các bệnh về gan nghiêm trọng khác như gan nhiễm mỡ, viêm gan thai kỳ tăng nặng v.v… thì tỷ lệ tử vong của mẹ và con có thể lên đến 80%.

Tips: Để đề phòng các bệnh về gan, tốt nhất trước khi có kế hoạch sinh con, thậm chí là trước khi kết hôn, bạn nên làm kiểm tra sức khỏe đầy đủ, phát hiện kịp thời khi gan bất thường và sớm điều trị. Nếu trong thai kỳ mà chức năng gan có bệnh, thai phụ cần được trị liệu bằng thuốc dưới sự chỉ dẫn cặn kẽ của bác sĩ chuyên môn. Nếu thai lớn hơn 32 tuần tuổi thì tốt nhất bạn nên nhập viện để được theo dõi và quan sát cho cả mẹ và bé.

Mụn giộp

Mức độ nguy hiểm: ★★★★

Mụn giộp thường phát sinh ở tháng thứ 3 - 6 trong thai kỳ. Ban đầu là toàn thân khó chịu, sốt, da ngứa ngáy v.v… Sau vài ngày sẽ xuất hiện các vết đỏ, mụn, bóng nước tập trung thành hình tròn khắp cơ thể. Sau khi bóng nước vỡ sẽ kết mài trên da, khi lành có thể làm sắc tố da sẫm hơn. Tình trạng mụn giộp này không trở ngại lớn cho mẹ nhưng lại có nguy cơ khiến thai nhi chết lưu hoặc dị dạng thai nhi, tỷ lệ này thậm chí lên đến 50%.

Tips: Tổn thương da cục bộ có thể dùng thuốc bôi ngoài da, tốt nhất là có sự chỉ định của bác sĩ để sử dụng loại thuốc ít tác dụng phụ cho bà bầu. Ngoài ra, mẹ nên giữ vệ sinh sạch sẽ cho da và tay, mỗi tuần nên cắt giũa móng tay 2 lần, tránh vi khuẩn và gây viêm nhiễm cho da.

Chàm hoặc bệnh Eczema

Mức độ nguy hiểm: ★★★

Có khoảng 2% thai phụ mắc bệnh này trong thai kỳ, thường xuất hiện ở tháng thứ 4 - 9. Da có nhiều mụn nhỏ màu đỏ, nhiều nhất ở tứ chi, nhìn giống như bị côn trùng cắn.

Chàm có thể là do các phản  ứng khác thường từ gen, nhiễm sắc thể đến từ người bố. Còn bệnh Eczema thường thấy ở những thai phụ béo phì, ra mồ hôi nhiều hoặc quá trình trao đổi chất quá mạnh mẽ.

Tips: Mẹ bầu có thể dùng các sản phẩm dưỡng da chuyên dụng để cải thiện tình hình. Lúc tắm không nên dùng nước quá nóng, không chà xát mạnh và tránh các loại xà phòng tính kiềm mạnh. Một số sản phẩm làm mềm và giữ ẩm da nhẹ nhàng và ít mẫn cảm cho mẹ bầu như sản phẩm từ sữa, dầu oliu, sữa chuyên dụng mát xa v.v…

Ngứa da trong thai kỳ

Mức độ nguy hiểm: ★★

Trên 15% thai phụ đều có thể gặp triệu chứng này. Toàn thân đều ngứa, thông thường phát tác ở tháng thứ 6 - 7 thai kỳ. Ngoài cảm giác ngứa da thì không có thay đổi khác, cũng không có mụn hay bóng nước. Nguyên nhân chứng ngứa da này thông thường có liên quan đến việc Estrogen tăng cao trong thời gian mang thai, không ảnh hưởng đến thai nhi.

Tips: Bạn có thể tắm bằng nước muối loãng hoặc nước lá trà giúp thanh nhiệt, giảm ngứa. Hạn chế đồ ăn kích thích và cay nóng. Quần áo mặc thông thoáng, hút ẩm tốt và vệ sinh hằng ngày.

Da bị căng tức

Mức độ nguy hiểm: ★

Sau khi mang thai, nội tiết, trao đổi chất và hệ miễn dịch của cơ thể mẹ đều có sự thay đổi, da cũng không ngoại lệ. Do tử cung lớn dần, sức đàn hồi của da, nhất là phần bụng bị kéo căng, hình thành các vết rạn và gây ngứa.

Tips: Hạn chế ăn các thực phẩm dễ gây ngứa như măng, nấm, nghêu sò, da heo v.v… Bổ sung nhiều các loại thức ăn thanh đạm và nhiều chất xơ như rau xanh, trái cây, đậu xanh, mướp hương, hạn chế thức ăn ngọt và nhiều dầu mỡ. Trong suốt thai kỳ nên kiểm soát tốt cân nặng, tốt nhất mỗi tháng có thể tăng trong khoảng 1kg, cả thai kỳ chỉ nên tăng 11kg -14kg.

Nguyệt Quế