Bắc Kạn là một trong số những tỉnh thuộc vùng núi phía Bắc Việt Nam, tuy không đẹp hùng vĩ như Hà Giang, không phồn hội như Sapa nhưng ở Bắc Kạn lại có cái nét nên thơ riêng bởi danh thắng đã đi vào điển tích: hồ Ba Bể.

Ai cũng nói, hồ Ba Bể thì nhàm lắm. Ừ thì nhàm. Nhưng cần gì hơn một nơi nương náu cuối tuần khi mà dòng người ngược ngả, bụi phủ giăng kín nơi đô thị ngột ngạt này, ta tìm được nơi thả hồn của riêng mình…

Đến Bắc Kạn có thể đi xe máy hoặc ô tô vì Bắc Kạn cũng chỉ cách Hà Nội chừng 243km, đường đến Bắc Kạn cũng không đồi núi trập trùng gì cho cam. Nếu đã sẵn sàng cho chuyến đi cuối tuần bằng "ngựa sắt", bạn có thể băng thẳng theo Quốc lộ 3 – đường đi Thái Nguyên là sẽ tới trung tâm thị xã Bắc Kạn. Khi đến thị xã Bắc Kạn bạn nhớ hỏi đường người dân địa phương ở đây đến khu vực Chợ Rã – cách thị xã chừng 40km. Đây là điểm mấu chốt của việc di chuyển vì có khá nhiều đường để đến được hồ Ba Bể nhưng thuận tiện và ngắn nhất thì chỉ có đường đi qua Chợ Rã. Nếu không, bạn sẽ mất rất nhiều thời gian lòng vòng cho đến khi tìm được cái hồ nổi tiếng ấy.

Nếu như bạn khởi hành từ Hà Nội vào lúc bình minh thì rất có thể phải tới giữa chiều bạn mới tới Bắc Kạn. Hồ Ba Bể hiện ra trước mắt đủ mênh mông, đủ xanh thẳm và yên bình cho những gì bạn thầm mong đợi. Nhưng đừng vội mà bắt nhịp vào guồng khám phá những gì thuộc về lòng hồ này.  Hãy để dành hồ Ba Bể cho buổi sáng hôm sau, sẽ có nhiều điều thú vị hơn chờ đợi bạn.

Việc cần làm lúc này là băng qua bờ bên kia hồ để tìm nhà trọ. Nếu bạn đi từ Chợ Rã về đến hồ Ba Bể tức là bạn đang ở phía bên hồ dành cho việc tham quan khám phá. Thường thì các khu nhà trọ, nhà nghỉ, sẽ tập trung ở phía bờ sông đối diện. Hãy bắt một chiếc đò và trả giá cho việc đi ngang sông (chú ý: đi ngang sông chứ không phải tham quan) là 10 nghìn đồng/người bao gồm cả phương tiện.

Sau khi tới được bờ bên này, bạn có rất nhiều lựa chọn để tìm cho mình một chỗ ngả lưng vừa ý với giá cả dao động từ 100-250 nghìn đồng/phòng. Bắc Kạn giờ cũng không phải cao điểm của mùa du lịch nên bạn hoàn toàn có thể tìm được một căn phòng nhỏ xinh, có mái hiên và nhìn ra cảnh hồ như thế này chỉ với 100 nghìn đồng/đêm. Và tùy thuộc vào độ khéo léo thương thảo của mình bạn có thể thuyết phục chủ nhà cho ở tối đa 4 người, tất nhiên nếu phòng đủ chỗ chứa.

Cất gọn balo, hành lý vào một chỗ, sau đó dành cả buổi chiều đầu tiên của mình cho những cung đường trên núi đẹp như mơ của Bắc Kạn. Ngay chỗ gần bến sông, bạn sẽ bắt gặp một tấm bản đồ toàn cảnh khu du lịch Bắc Kạn. Đi đâu là tùy bạn nhưng gợi ý tuyệt vời đó chính là lên xe chạy thẳng về hướng Chợ Đồn, cách khu nghỉ chừng 10 km. Trên đường đi, bạn có thể tự tại nhìn những đồng lúa giữa thung lũng rì rào, những mái nhà phủ dây tơ hồng xinh xắn ẩn mình trong khói bếp cơm chiều, từng đàn dê nối nhau lục cục bước về trong buổi chăn thả cuối ngày… Và núi rừng thì vẫn mát rượi, hoang vu và sừng sững không kém gì cảnh thiên sơn nào.

Và sau đây sẽ là vài gợi ý cho một ngày nối tiếp ở Bắc Kạn:

- Nên bắt thuyền đi tham quan hồ Ba Bể lúc sáng sớm, bạn sẽ có được trọn vẹn cảnh thần tiên từ làn nước màu ngọc bích và cả chút sương sớm bao phủ lên mặt hồ dìu dịu, khiến người ta có thể sẵn sàng đắm chìm, buông cho thuyền mãi trôi. Quần thể danh lam thắng cảnh của hồ Ba Bể bao gồm Đảo An Mã, Ao Tiên, động Puông, đảo Bà Góa… Chỉ với khoảng 200-300 nghìn đồng/thuyền (có thể đi ghép nhiều người để giảm chi phí) là bạn sẽ có khoảng 1 tiếng rưỡi để thăm thú hết những cảnh quan tại khu quần thể non nước này. Đây là chi phí cơ bản và cũng là cái giá trọn gói để bạn có 1 tour quanh Hồ và đảm bảo không để lỡ bất cứ điều gì.

Sau khi tham quan xong, trở về lại bến bạn nên ngó lại bảng chỉ dẫn và thử khám phá những nơi sau:

- Bản Pác Ngòi: Là một bản nằm sâu trong khu vực rừng núi. Cũng như nhiều bản làng dân tộc vùng cao thiểu số khác, bản Pác Ngòi gồm khoảng 40 căn nhà sàn nhỏ xinh của dân tộc Tày, nằm nép mình bên triền núi nhưng lại hiện hữu ngay cạnh Hồ Ba Bể khiến cảnh tượng nơi đây có phần nên thơ sinh động hơn cả.

- Thác Nà Khoang: Phải nói rằng con đường đến thác Nà Khoang vô cùng đẹp. Có một điểm đặc biệt khi đến Bắc Kạn là đâu đâu cũng rập rờn những cánh bướm trắng, vàng. Chúng bay khắp bến sông, đường đi và cả bên cạnh những ngọn thác. Tếp tục đi thẳng đường qua bản Pác Ngòi, bạn sẽ nhìn thấy một cây cầu treo cách đó chừng 2 km, rẽ lối đi vào cây cầu và đi thêm tầm 5km đường núi là sẽ tới được Nà Khoang. Ngọn thác lớn này nằm ngay dưới chân Đèo Gió, với những bậc đá xếp chồng lên nhau, tạo thành một điểm tắm táp, tận hưởng lý thú cho những ai không ngại cái gọi là “rừng thiêng nước độc”. Đứng từ nơi này, có thể nhìn thấy bốn bề núi rừng vang vọng, tạm thời gạt bỏ đi những âu lo mà thỏa sức vẫy vùng trong dòng mát. Cũng có thể coi đây là một điểm lý tưởng để ăn trưa bởi các phiến đá khá rộng và bằng phẳng.

- Động Hua Mạ: Là một sơn động cách hồ Ba Bể khoảng 6km, Hua Mạ hay còn gọi là Động Treo có những đặc trưng rất riêng của nó như: lòng động không quá sâu nhưng cực kì uốn lượn. Trong động luôn có một hơi lạnh phả ra khiến cho nhiệt độ xuống thấp hơn so với không khí bên ngoài. Ngoài ra, động cũng có một tượng Phật Quan Âm được đặt bên trong dành cho những ai trân trọng tín ngưỡng.

Đến Bắc Kạn bạn phải ăn măng chua ngâm ớt – thứ măng đặc sản của vùng núi hồ này. Măng trắng được thái nhỏ, ngâm cùng ớt đỏ bỏ trong lọ có nước muối loãng là thứ quà ấm vị cay nồng, ăn ghém cùng cá sông mà người dân Bắc Kạn gửi gắm cho những lữ khách mỗi lần đặt chân đến đây.

Bên cạnh đó, cơm lam thổi tới độ dẻo chín được đặt trong ống nứa, chấm cùng chút muối vừng bùi đậm khiến dân balo mê mẩn gói gém đem theo trên dọc đường.

Và đến Ba Bể - Bắc Kạn, đừng quên ăn tôm cá bởi thác hồ này không chỉ chứa vẻ đẹp hút hồn nên thơ mà còn cả nguồn thực phẩm dồi dào hấp dẫn.

Có đôi khi nếu lên rừng, vào bản, cũng hãy thử bê chao, rượu cần, rượu gạo – bạn không thể từ chối lòng hiếu khách của người Tày, một khi đã uống tất sẽ làm bạn.

Đấy là những gì cơ bản nhất để chứng tỏ rằng bạn từng đặt chân đến Bắc Kạn. Tuy nhiên, có một điểu quan trọng rằng, không phải bạn đi đâu mà là đi với ai, với tâm thế như nào mới là điểm then chốt quyết định cuộc hành trình. Hãy cho mình một cuộc khám phá vô định. Bởi Bắc Kạn hội tụ nhiều hơn những thứ mà bạn cần. Tự thưởng cho bản thân và bạn bè những buổi sáng cà phê nhìn ngắm cảnh hồ một cách yên bình. Hoặc nằm đọc sách bên những phiến đá tảng cạnh dòng suối trong bản xa. Đi bộ hàng cây số ra phiên chợ nghèo lúc ban chiều mua về chút rau cá cho bữa lẩu chiều tối với chiếc bếp cồn mang theo. Và tự tạo cho mình những tối nến lung linh bên mặt nước…

Bắc Kạn – muốn thong dong một hồn thu – là tùy bạn…