Viêm amidan cấp do nhiệt độc phế vị

Trao đổi với Lương y Bùi Hồng Minh, Phó Chủ tịch Hội Đông y Ba Đình cho hay, bệnh viêm amidan trong Đông y được chia làm hai loại (viêm amidan cấp tính và viêm amidan mãn tính).

Viêm amidan cấp trong y học cổ truyền gọi là hầu nga hay còn gọi phong nhiệt nhũ nga. Do nhiệt độc ở phế vị bên trong kết hợp với phong nhiệt bên ngoài gây ra. Viêm amidan cấp chia làm 2 thể: thể nhẹ và thể nặng.

“Bệnh nhân viêm amidan cấp ở thể nhẹ hay còn gọi là ngoại cảm phong nhiệt, có triệu chứng sợ lạnh, sốt, nhức đầu, họng sưng đỏ, họng đau, đầu lưỡi đỏ, rêu lưỡi trắng mỏng, mạch phù hoạt sát”, Lương y Bùi Hồng Minh cho biết.

Uống nước mã đề râu ngô rất tốt cho người bị viêm amidan.

Bệnh khi tiến triển tới thể nặng, đồng nghĩa với việc hỏa độc hay nhiệt thịnh ở phế gây lên. Lúc này bệnh nhân sẽ có triệu chứng: sốt cao, miệng khô, tuyến amidan sưng to, loét hoặc hóa mủ, họng đau nhiều không ăn được tiểu tiện đỏ, đại tiện táo bón, rêu lưỡi vàng dày, mạch sát và hữu lực.

Viêm amidan mãn tính hư hỏa gây ra bệnh

Theo Phó Chủ tịch Hội Đông y Ba Đình, bệnh viêm amidan mãn tính trong y học cổ truyền gọi là thạch nga hay hư hỏa nhũ nga, do phế vị hư âm tân dịch không đầy đủ, hư hỏa viêm lên trên gây ra bệnh.

Bệnh nhân bị hư hỏa nga thường xuất hiện triệu chứng: miệng khô hơi đau, miệng hôi, ho khan, sốt nhẹ, người yếu mệt mỏi.

Cách chữa viêm amidan mãn tính bằng phương pháp chữa dưỡng âm thanh phế, hoạt huyết tiêu viêm.

Lương y Bùi Hồng Minh khuyến cáo: “Khi điều trị viêm amidan do hỏa độc bệnh trong cơ thể vì vậy cần kiêng đồ ăn cay nóng, thức ăn nhiều dầu mỡ, đồ ngọt, thịt chó (đại nhiệt), bia rượu, thuốc lá, cà phê…”

Nên ăn đồ mát, thanh nhiệt, mát phổi giải độc. Ví dụ, nên ăn nhiều các loại rau xanh như rau cải, bạch hà, kinh giới, xà lách, rau ngót, súp lơ… Kết hợp uống thêm một số loại nước thanh nhiệt giải độc: mã đề, râu ngô, nước rau má, nước rau diếp cá, nước rau sam, nước các loại hạt đậu…

Lương Y gợi ý các bài thuốc chữa viêm amidan theo từng thể bệnh

Bài thuốc chữa viêm amidan cấp thể nhẹ

Bài 1: Bạc hà 8g, Ngưu bàng tử 8g, kim ngân hoa 8g, cát cánh 6g, xạ can 6g, huyền sâm 12g, sinh địa 12g, cỏ nhọ nồi 16g, bồ công anh 16g, sơn đậu căn 12g. Sắc ngày uống 1 thang chia làm 3 lần.

Bài 2: Ngưu bàng tử 12g, bạc hà 6g, kim ngân hoa 40g, liên kiều 16g, cát cánh 6g, cam thảo 4g, hoàng cầm 4g, hoàng liên 4g. Sắc ngày uống 1 thang chia làm 3 lần.

Bài 3:  Kim ngân hoa 16g, liên kiều 12g, đoạn trúc diệp 12g, kinh giới 4g, bạc hà 4g, huyền sâm 6g, cát cánh 6g. Sắc ngày uống 1 thang chia làm 3 lần.

Bài thuốc chữa viêm amidan cấp thể nặng

Bài 1: Kim ngân hoa 20g, xạ can 8g, hoàng liên 12g, hoàng bá 12g, thạch cao 20g, huyền sâm 16g, sinh địa 16g, tang bạch bì 12g, cam thảo (nếu là cam thảo nam 16g, cam thảo bắc 8g).

Bài 2: Thạch cao sống 40g, kim ngân hoa 16g, hoàng cầm 12g, liên kiều 12g, cát cánh 8g, đại trúc diệp 12g, sơn chi tử 12g, huyền sâm 16g, bạc hà 4g, cam thảo 8g

Bài 3: Kim ngân hoa 40g, liên kiều 20g, hoàng cầm 12g, ngưu tất 20g, sơn đậu căn 12g, xạ can 8g, xích thược 12g. Nếu có táo bón  thêm đại hoàng 8-12g.

Bài thuốc chữa viêm amidan mãn tính

Bài 1: Sinh địa 16g, sơn phù 8g, hoài sơn 12g, trạch tả 8g, đan bì 8g, phục linh 8g, huyền sâm 12g, xạ can 6g, tri mẫu 8g, thiên hoa phấn 8g, địa cốt bì 8g, ngưu tất 12g

Bài 2: Sinh địa 20, mạch môn 8g, bối mẫu 8g, cam thảo 4g, huyền sâm 12g, bạch thược 12g, đan bì 12g, bạc hà 4g, thiên hoa phấn 8g, địa cốt bì 8g. Miệng hôi thêm thạch học, tri mẫu 12g.

Lưu ý khi, mỗi lần sắc thuốc dùng 800ml nước sắc còn khoảng 200-250ml nước.  Sắc 3 lần liên tục, sau đó trộn 3 bát nước với nhau uống 3 lần trong ngày. Trẻ nhỏ bị viêm amidan tùy lứa tuổi có thể uống giảm liều lượng.

Khuyến cáo: Tuy nhiên, nếu áp dụng các cách này phải thăm khám tại bác sĩ Đông y mới thực hiện nhằm tránh bị nhầm lẫn, không tự tiện thực hiện và sử dụng các bài thuốc trên tại nhà.

 Ngọc Minh