Khi bầu bí, bạn sẽ phải trải qua hàng loạt những lần xét nghiệm như xét nghiệm máu, thử nước tiểu, xét nghiệm di truyền học,... Ngoài những xét nghiệm bắt buộc, nếu bác sỹ phát hiện có vấn đề bất thường trong thai kỳ của bạn, bạn sẽ phải thực hiện các xét nghiệm chuyên sâu khác.

Xét nghiệm chẩn đoán có thai

Các xét nghiệm sau sẽ giúp bạn xác định chính xác mình có mang thai hay không.

Thử nước tiểu tại nhà: Dùng que thử thai thử nước tiểu nhằm đo nồng độ HCG trong nước tiểu là biện pháp chẩn đoán có thai chính xác nhất. Bạn có thể mua que thử thai bán sẵn ở hiệu thuốc. Thời gian lý tưởng để thử bằng que thử thai là 10 ngày sau khi trễ kinh.

Hướng dẫn: Lấy nước tiểu vào chiếc hũ nhỏ có sẵn, nhúng que thử nước tiểu vào. Lưu ý đặt que vuông góc với mặt nước tiểu và nước tiểu không vượt quá vạch quy định kẻ trên que. Để như vậy khoảng 30 giây, nếu trên que xuất hiện 2 vạch song song thì bạn đã có tin vui.

Thử máu: Thử máu nhằm đo nồng độ HCG trong máu. Thông thường, nồng độ HCG trong máu của phụ nữ ít hơn 5 mIU/ml. Khi mang thai, nồng độ HCG sẽ tăng dần lên. Trên thực tế, nồng độ HCG trong máu hoặc trong nước tiểu cao sẽ là dấu hiệu đầu tiên cho biết bạn đã có thai.

Hướng dẫn: Bạn sẽ được các bác sỹ chuyên khoa lấy máu để xét nghiệm. Nếu thai kỳ khỏe mạnh nồng độ HCG sẽ dao đồng từ khoảng 20 - 7500 mIU/ml. Xét nghiệm này được thực hiện 5 tuần sau kỳ kinh cuối. Nồng độ HCG càng cao thì càng có nhiều khả năng sinh thai đôi, thai ba, thai tư… hoặc có thể là hiện tượng mang thai giả - không có phôi thai mà túi thai vẫn phát triển. Nếu nồng độ HCG quá thấp, bạn có thể nằm trong nhóm có nguy cơ cao bị sảy thai hoặc sinh non. Trong cả hai trường hợp, bạn đều có thể yêu cầu xét nghiệm lại để khẳng định chẩn đoán.

Siêu âm

Siêu âm tim thai và xác định thai đã vào tử cung: Đây là lần siêu âm đầu tiên của mẹ bầu, thực hiện từ tuần thứ 6-10 của thai kỳ nhằm đánh giá tình trạng phát triển của phôi thai, xác định tim thai, thai đã vào tử cung chưa, và số lượng thai có trong phôi. Lần siêu âm này, bác sỹ cũng ước lượng được ngày dự sinh của mẹ, thường là sau 9 tháng 1 tuần tính từ kinh kỳ cuối.

Hướng dẫn: Siêu âm được tiến hành bởi bác sỹ sản khoa nên bạn hoàn toàn yên tâm, việc duy nhất bạn phải làm là uống nhiều nước trước khi siêu âm để hình ảnh siêu âm được rõ ràng hơn.

Siêu âm độ mờ da gáy: Đây được coi là siêu âm quan trọng nhất thai kỳ được tiến hành ở tuần thai thứ 12. Nhờ vào đo độ mờ da gáy mà bác sỹ sẽ chẩn đoán những bất thường trong nhiễm sắc thể của thai nhi, giúp tầm soát các bệnh bẩm sinh như Down.

Hướng dẫn: Nếu độ mờ da gáy của thai nhi dày hơn mức cho phép, em bé sinh ra có nguy cơ cao mắc chứng Down. Độ mờ da gáy nhỏ hơn 3.5mm được cho là bình thường.

Siêu âm đánh giá bất thường: Siêu âm đánh giá những bất thường khác được tiến hành ở khoảng tuần 18-20. Lần siêu âm này tầm soát tổng thể sức khỏe thai nhi, xác định vị trí nhau thai. Ngoài ra còn có thể đánh giá mức độ phát triển của các cơ quan như não bộ, xương, tim, dạ dày, gan, tứ chi.

Siêu âm tim: Siêu âm tim được tiến hành ở tuần thứ 20 hoặc 22 nhằm tầm soát các bệnh lý về tim mạch.

Siêu âm đánh giá sức khỏe toàn diện: Siêu âm được tiến hành từ 28 tuần đến 39 tuần nhằm đánh giá chiều cao, cân nặng, vị trí nhau thai và vị trí bào thai. Siêu âm màu Doppler sẽ cho biết lưu lượng máu đáp ứng cho thai nhi có đủ không  vì nếu thiếu máu sẽ ảnh hưởng đến quá trình sinh trưởng của thai nhi.

Xét nghiệm máu

Xét nghiệm máu được thực hiện đều đặn mỗi thai kì. Xét nghiệm máu rất cần thiết đối với bà bầu trong việc xác định những vấn đề sau:

Công thức máu toàn bộ (CBC): Đây là một xét nghiệm đánh giá các tế bào lưu thông trong máu. Máu gồm ba loại tế bào là các tế bào máu trắng (bạch cầu), các tế bào máu đỏ (hồng cầu) và tiểu cầu. Xét nghiệm này giúp tầm soát nguy cơ thiếu máu, nhiễm trùng máu hoăc các chứng rối loạn máu khác. Nếu nồng độ hemoglobin ít hơn 12 mg/dl, có nhiều khả năng bạn bị thiếu máu. Số lượng bạch cầu thông thường dao động từ 4000 đến 11000 cells/cu mm, trong khi đó số lượng tiểu cầu bình thường là 150000 đến 400000/cu mm.

Xét nghiệm nhóm máu và yếu tố Rh: Yếu tố Rh là khái niệm cho biết tình trạng protein có trong tế bào máu. Nếu trong máu của bạn có Rh, trên tờ giấy xét nghiệm sẽ ghi ký hiệu Rh+ (Rh dương tính), nếu không có sẽ khi Rh- (Rh âm tính). Nếu người mẹ có Rh-, con Rh+, yếu tố Rh đi qua nhau thai và hình thành kháng thể Rh trong cơ thể bé. Điều này sẽ khiến các tế bào hồng cầu của bé bị phá hủy, có thể gây ra những biến chứng nguy hiểm.

Xét nghiệm đường máu: Xét nghiệm glucose máu hoặc xét nghiệm lượng đường trong máu nhằm tầm soát các bệnh tiểu đường thai kỳ. Xét nghiệm đường máu được thực hiện vào lúc đói, lấy mẫu sau 8-10 tiếng không ăn gì. Xét nghiệm đường máu sau ăn được thực hiện 2 giờ sau bữa ăn.

Xét nghiệm HIV: Xét nghiệm HIV nhằm tầm soát các bệnh lây lan qua đường tình dục (STDs). STDs có thể lây từ mẹ  sang con qua nhau thai. Bởi vậy xét nghiệm này rất quan trọng.

Xét nghiệm viêm gan B: Viêm gan B cũng có thể lây từ mẹ sang con. Nếu mẹ bị phát hiện nhiễm viêm gan B, bé sau khi sinh sẽ được tiêm huyết thanh và vacxin. Tương tự, xét nghiệm viêm gan C cũng rất cần thiết cho sức khỏe của mẹ và bé.

Kiểm tra tuyến giáp: Mẹ bầu được kiểm tra tuyến giáp để đánh giá lượng hormone tuyến giáp vì nó ảnh hưởng đến sự phát triển não bộ của thai nhi. Lượng hormone tuyến giáp ít hơn 3mlU / L chứng tỏ tuyến giáp đang hoạt động tốt. Lượng hormone tuyến giáp cao bất thường cần được theo dõi chặt chẽ bởi nó có thể gây ra những biến chứng nguy hiểm cho mẹ và thai nhi.

Xét nghiệm VDRL: Xét nghiệm VDRL là xét nghiệm tìm kháng thể giang mai, xét nghiệm này được thực hiện cho các bà mẹ nhằm phát hiện bệnh giang mai – một bệnh lây lan qua đường tình dục và cũng có thể truyền sang bé nếu mẹ có kết quả dương tính với giang mai.

HPLC: Đây là xét nghiệm máu đánh giá khả năng mẹ bầu mắc các chứng rối loạn liên quan đến máu như thalassemia - bệnh thiếu máu di truyền. Nếu mẹ mắc chứng này, người bố cũng phải thực hiện xét nghiệm để từ đó áp dụng liệu trình chăm sóc phù hợp cho bé thai nhi.

Việt Hà – Tổng hợp từ THS, BB
(Theo Congluan)