Chỉ cách thành phố du lịch Vũng Tàu 15 phút chạy xe, ấy vậy mà đến Khu di tích Nhà lớn Long Sơn - xã đảo Long Sơn, du khách như lạc tới một thế giới khác – một thế giới tĩnh lặng, trầm lắng, hoài cổ. Dường như nếp nhà ấy không hề liên quan đến thế giới sôi động bên ngoài và sự chảy trôi của thời gian.

Khu nhà lớn với quy mô rộng trên 2ha được phân chia thành ba khu riêng biệt: khu nhà thờ, khu lăng mộ Ông Trần và một hệ thống với nhiều khu chức năng như trường học, nhà chợ, nhà khách, nhà lưu trú, nhà xay xát, kho thóc, nhà đèn, nhà thợ mộc, nhà bếp, nhà bảo tồn, vườn hoa, hồ trữ nước ngọt…

Câu chuyện về Nhà Lớn Long Sơn những người dân trong vùng đều thuộc nằm lòng. Ông Trần là người khai phá, gây dựng nên mảnh đất và tòa nhà này. Ông Trần vốn dĩ không phải tên là Trần, cũng không phải họ Trần, ông tên thật là Lê Văn Mưu. Vì quanh năm suốt tháng quen ở trần lao động nên người ta gọi dần thành quen. Thủa khai nguyên, ông Trần và 20 người trong gia tộc đã dong thuyền đến mở đất, bằng sức lao động của mình đã dần dần xây dựng cơ nghiệp, mở mang được nhiều thôn ấp cho cư dân đến lập nghiệp, xây dựng nhà thờ, nhà lớn và lập nên một tín ngưỡng riêng biệt được gọi là Đạo ông Trần.

Mô hình toàn cảnh Nhà lớn 

 Phục trang giản dị của tín đồ theo Đạo ông Trần

Tới thăm Nhà Lớn Long Sơn, đặc biệt vào trong khu vực thờ phụng, du khách không được phép quay phim chụp ảnh, điều đó thể hiện sự tôn nghiêm, kính trọng người đã khuất. Trong nhà lớn có tới hàng trăm bàn thờ Phật, thờ Khổng Tử, thờ tổ tiên, gia quyến ông Trần, có rất nhiều đồ dùng bằng gỗ quý như bàn ghế, tủ sập, hoành phi, tủ thờ… được chạm trổ, gắn cẩn vô cùng công phu, nghệ thuật. Ngoài ra còn có bộ ảnh chữ Nôm truyện Lục Vân Tiên, nhiều bộ đèn pha lê thời Pháp, tranh quý, đồ cổ…

Ngày nay, việc trông coi và giữ gìn Nhà Lớn Long Sơn đều do nhân dân trong vùng cùng con cháu ông Trần tình nguyện đảm đương. Đến thăm Nhà Lớn ta sẽ bắt gặp rất nhiều “hướng dẫn viên” nông dân đi chân đất, mặc áo nâu sòng, tóc búi củ tỏi chân chất Nam Bộ đón tiếp. Nhà lớn luôn mở rộng cửa đón khách, không thu bất cứ khoản lệ phí tham quan nào. Không chỉ miễn phí, khách đến thăm Nhà lớn còn được “hướng dẫn viên” nhiệt tình mời khách thưởng trà, hóng gió, ăn mứt, các loại bánh theo mùa…

Hiện nay toàn thể khu Nhà Lớn đã được công nhận là di tích Lịch sử - Văn hoá cấp quốc gia. Những viên đá, hàng ngói, bờ tường được thổi hồn đến tận hôm nay vẫn mang sức sống trường tồn. Nếu bạn có cơ hội ghé qua đảo Long Sơn đừng quên ghé thăm khu di tích Nhà Lớn Long Sơn, để tìm hiểu một thời anh dũng kiên cường của thế hệ ông Trần, để ta biết yêu thêm “dấu chân ngàn năm đi mở đất” và những tâm nguyện của tiền nhân.

 L.S