Dưới cái nắng chói chang của những ngày đầu tháng 5, ngôi chợ nổi tiếng Đông Ba (TP. Huế, tỉnh Thừa Thiên Huế) vẫn tấp nập người ra vào. Phía góc bên trái của chợ, khi các xe hàng vừa cập bến hàng chục người bốc vác lao đến đứng đợi sẵn bên cạnh chiếc xe. Mở cửa phía sau xe, người đàn ông khỏe mạnh đẩy hàng từ bên trong ra ngoài. Phía bên dưới đã có hơn chục người kề vai đang đợi sẵn để vác hàng đến từng ki-ốt nằm trong chợ. Cứ như vậy, hết chuyến này đến chuyến khác, họ oằn lưng tải những túi hàng, lầm lũi bước đi đến từng ngóc ngách trong chợ.

Nhìn từ phía sau, ít ai nghĩ đó là những người phụ nữ “chân yếu tay mềm”. Chỉ đến khi họ mở chiếc khẩu trang đã bạc màu thì nhiều người mới giật mình bởi đó là những người phụ nữ đã hơn 30 tuổi, trên khuôn mặt nhễ nhại mồ hôi. Ở chợ Đông Ba có hơn 30 người phụ nữ như thế.

Khác với không khí ồn ào náo nhiệt của ngôi chợ nổi tiếng nhất miền Trung thì những nữ cửu vạn vẫn lặng lẽ mưu sinh bằng nghề đầy cơ cực. Ngồi tụ lại dưới gốc cây bàng, mặc những chiếc áo khoác đã ngả màu, đôi mắt trũng sâu, những đường gân xanh chạy ngoằn ngoèo dưới làn da nhăn nheo, tất cả họ đều nhìn về một hướng và chờ đợi xe hàng tiếp theo cập bến. Đa số họ đều đến từ các huyện khác hay ngoài tỉnh, vì ở quê không có việc gì làm nên phải lặn lội lên thành phố để kiếm kế sinh nhai.

Cứ thế từ năm này qua năm khác, khi những phụ nữ cửu vạn hết sức lao động thì có người khác lại tiếp tục nối nghiệp. Dù nặng nhọc nhưng ở chợ này chưa bao giờ thiếu bóng dáng của họ, bất kể ngày mưa tầm tã, hay nắng như “đổ lửa” những nữ cửu vạn vẫn nai lưng đi làm.

Trong tất cả những nữ cửu vạn đang làm việc ở đây thì không một ai biết cái nghề này bắt đầu có từ khi nào, ngay cả những người phụ nữ làm lâu năm trong nghề cũng không nhớ rõ. Họ chỉ nhớ từ lúc nhỏ, họ đã nhìn thấy mẹ cùng các cô, dì trong làng í ới gọi nhau ra chợ khuân vác hàng hóa cho các tiểu thương. Để rồi về sau, khi lớn lên, ở quê không tìm được việc làm cùng với gánh nặng gia đình, con cái mà họ lại tiếp tục công việc của thế hệ trước.

Địa điểm chính mà họ tìm đến là bãi đỗ xe nằm ở bên trái chợ. Đó cũng là bến đỗ của những chiếc xe chở hàng đến từ khắp nơi trong và ngoài tỉnh. Những chuyến xe này thường vận chuyển hàng hóa từ chợ Đông Ba về rồi nhập lại cho các ngôi chợ nhỏ khác. Vì mỗi lần nhập hàng về với số lượng không đáng kể nên các chủ xe này thường thuê những người phụ nữ ở đây bốc hàng, vừa tiện lợi lại ít tốn kém.

Bà Hà Thị Mơ (63 tuổi, quê xã Hương Sơ, Hương Trà, Thừa Thiên Huế) tâm sự: “Tôi làm cái nghề này cũng đã gần 30 năm rồi. Bây giờ tuổi đã cao nên không còn có thể khuân vác được những kiện hàng to, nặng như trước nữa. Thế nên phải tìm những hàng hóa nào nhẹ để vác thôi. Bởi vậy mà công việc cũng ít hơn những người phụ nữ còn trẻ tuổi khác. Nhiều người hỏi tôi sao cao tuổi thế rồi mà không nghỉ đi cho khỏe nhưng nghỉ rồi biết lấy gì mà ăn đây. Tôi không có chồng con nên phải làm mà nuôi bản thân. Cũng may là làm ở đây lâu nên quen khách rồi họ thấy thương mà thuê chứ tuổi như tôi đi đâu xin việc ai mà nhận nữa”.

Công việc của những phụ nữ cửu vạn ở chợ Đông Ba thường bắt đầu từ sáng tinh mơ. Vì đa số đều ở xa nên tầm 4 giờ sáng họ phải bắt xe lên cho kịp giờ làm việc. Chỉ cần lên muộn một chút là các mối hàng bị nhận hết phải ngồi chờ nhưng không biết khi nào mới có việc.

Một lần vác những chuyến hàng như thế, chủ xe chỉ trả cho mỗi người từ 3.000 đồng - 5.000 đồng tùy vào từng mặt hàng. Số tiền tuy ít ỏi, không mua nổi ổ bánh mì nhưng ai cũng phải chấp nhận. Mỗi ngày, nếu làm việc quần quật không nghỉ thì chỉ kiếm được trên dưới 100 ngàn. Đối với cuộc sống hiện tại thì số tiền này cũng chỉ để lo cho một gia đình sống qua ngày chứ chưa ai nghĩ tới chuyện dư dả. Thế nhưng vì miếng cơm manh áo mà họ vẫn quyết gắn bó với nghề...

Mời quý độc giả tiếp tục đón đọc tâm sự về cuộc mưu sinh vất vả của nữ cửu vạn trong kỳ 2 đăng tải lúc 7h sáng 13/5/2016.

Sơn Tùng