Bệnh sốt xuất huyết đang diễn biến phức tạp chủ yếu ở các đô thị lớn Hà Nội, Tp.Hồ Chí Minh, không ít người vẫn đặt ra câu hỏi liệu quan hệ tình dục với người đang mang virut có nguy cơ mắc bệnh hay không?

Theo TS. Nguyễn Văn Kính, Giám đốc Bệnh viện Nhiệt đới Trung ương khẳng định, sốt xuất huyết không lây qua đường quan hệ tình dục. Bệnh này cũng không lây qua đường máu, vì tới nay vẫn ghi nhân bệnh nhân nào mắc sốt xuất huyết lây qua đường máu. Những tiếp xúc thông thường, ăn uống chung, dùng chung đồ dùng không làm lây truyền bệnh sốt xuất huyết Dengue.

Bệnh sốt xuất huyết được lây truyền qua véc tơ trung gian là muỗi. Muỗi vằn (Aedes aegypti)  hoạt động vào ban ngày và chỉ có muỗi cái hút máu người. Khi muỗi vằn hút máu người có mang vi rút Dengue, vi rút sẽ nhân lên trong cơ thể muỗi. Vi rút sẽ ủ bệnh trong cơ thể muỗi khoảng 8 đến 11 ngày. Sau khoảng thời gian đó muỗi cái đốt người và có nguy cơ gây bệnh cho người.

Bệnh sốt xuất huyết lây truyền qua véc tơ trung gian là muỗi mang vi rút đốt người gây bệnh.

Ngoài nguyên nhân muỗi đốt máu người mang vi rút rồi truyền lại cho người. Theo TS Vũ Đức Chính, Trưởng Khoa Ký sinh trùng và Côn trùng, Viện Sốt rét và ký sinh trùng Trung Ương, vi rút Dengue có tỷ lệ rất nhỏ truyền lại cho trứng. Muỗi cái mang vi rút đẻ trứng nở thành loăng quăng, sau đó phát triển thành bọ gậy và trở thành muỗi con. Muỗi con có mầm bệnh đốt người sẽ truyền vi rút sang người.

Vi rút Dengue thuộc chi Flavivirus, có 4 tuýp kháng nguyên là DEN-1, DEN-2, DEN-3 và DEN-4, hiện ở Việt Nam tồn tại cả 4 tuýp vi rút lần lượt nhau gây bệnh. Miễn dịch của bệnh không bền vững suốt đời nên một người vẫn có thể mắc bệnh nhiều lần.

Người bệnh cũng trở thành nguồn lây truyền bệnh nếu sơ ý để muỗi đốt người bệnh sốt xuất huyết rồi lại đốt người khỏe mạnh. 

TS. Chính lưu ý, muỗi gây bệnh sốt xuất huyết chỉ đốt vào ban ngày (buổi sáng sớm và chiều tà), muỗi đốt nhiều lần trong ngày nếu chưa no máu. Muỗi thường sống quanh nhà, trú đậu ở các xó tối và nơi có ánh sáng yếu. Đặc điểm muỗi cái chỉ thích đẻ trứng ở những vật dụng chứa nước sạch.

Các chuyên gia khuyến cáo, sốt xuất huyết Dengue có triệu chứng sốt cao đột ngột, tới ngày 2 đến ngày thứ 5, sốt sẽ hạ đây cũng là thời điểm nguy hiểm, bệnh nhân dễ bị biến chứng có biểu hiện hạ tiểu cầu (< 100.000/mm³) và cô đặc máu. Giảm tiểu cầu xảy ra trước cô đặc máu, biểu hiện xuất huyết có thể xảy ra hoặc không.

Hiện nay, bệnh sốt xuất huyết vẫn chưa có vắc xin phòng ngừa và thuốc điều trị đặc hiệu. Việc phòng bệnh tốt nhất là diệt muỗi trường thành, diệt loăng quăng, bọ gậy.

Sốt xuất huyết Dengue và được phân loại theo 4 mức độ

Độ I: Bệnh diễn biến giảm tiểu cầu kèm cô đặc máu nhưng không có chảy máu tự phát.

Độ II:  Giảm tiểu cầu và cô đặc máu kèm theo chảy máu tự phát (dưới da, niêm mạc, chân răng, tiêu hóa…).

Độ III: Giảm tiểu cầu và cô đặc máu, huyết động không ổn định: mạch nhỏ khó bắt, huyết áp kẹt (hiệu số huyết áp tâm thu - huyết áp tâm trương < 20 mm Hg), tay chân lạnh, tinh thần lú lẫn.

Độ IV: Giảm tiểu cầu và cô đặc máu, sốc biểu hiện rõ: bệnh nhân không có mạch ngoại biên, không đo được huyết áp.

Ngọc Minh