Sự thật về tin đồn đông trùng hạ thảo chỉ là "cú lừa thế kỷ"

Trước thông tin cho rằng đông trùng hạ thảo là “cú lừa thế kỷ” hay đông trùng hạ thảo toàn là hàng giả, đông trùng hạ thảo không phải là dược liệu quý hiếm, đông trùng hạ thảo không có nhiều khả năng chữa bệnh… PGS.TS Nguyễn Thị Chính, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu phát triển Nấm & Sản phẩm sinh học Việt Nam khẳng định: “Đông trùng hạ thảo đã được phát hiện và nghiên cứu từ năm 1757. Từ xa xưa, nó đã được công nhận là dược liệu quý chỉ dành cho vua chúa. Qua nhiều năm nghiên cứu, các nhà khoa học trên thế giới và Việt Nam khẳng định đây là dược liệu quý hiếm và nó có khả năng hỗ trợ điều trị một số bệnh nan y. Hai loài đông trùng hạ thảo được nghiên cứu và sử dụng nhiều nhất là Cordyceps sinensis và Cordyceps militaris”.

Đông trùng hạ thảo loài Cordyceps militaris ngoài tự nhiên

Theo PGS.TS Nguyễn Thị Chính, đông trùng hạ thảo là một giống nấm ký sinh trên ấu trùng sâu hoặc sâu non. Nó không phải là thực vật hay côn trùng như mọi người đang lầm tưởng. Mùa đông, giống nấm này ký sinh trên một số loài sâu để sinh trưởng và phát triển. Tới mùa hè, nấm mọc thành quả thể. Loài nấm đông trùng hạ thảo tự nhiên có tên khoa học Cordyceps sinensis đã được các nhà khoa học Trung Quốc khai thác và sử dụng từ năm 1786. Loài Cordyceps militaris được xác định năm 1783.

Qua phân tích thành phần hoá học và sinh học của đông trùng hạ thảo tự nhiên (C. sinensis), các nhà khoa học Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc thấy nó chứa đầy đủ các axít amin, vitamin B1, B2, B12, E và K, một loạt các loại đường đơn và đường đôi (đặc biệt là Polyssaccarides), protein, các chất có hoạt tính sinh học (HEAA, steroid, adenosine, axit cordycepic,…), các nguyên tố khoáng và vi lượng (K, Na, Se,…).

Năm 2004, các nhà khoa học của Hàn Quốc đã nghiên cứu thấy loài Cordyceps militaris còn có chất militarin có tác dụng chống ung thư như ung thư máu, ung thư gan, ung thư vú, ung thư dạ dày, ung thư tuyến tiền liệt,….

Chính vì sự đa dạng các hoạt chất trên, đông trùng hạ thảo có tác dụng tăng cường hệ miễn dịch, tăng sức đề kháng của cơ thể, cải thiện hệ tim mạch, giúp thận bài tiết tốt, tăng cường khả năng sinh dục, chống lão hoá, chống mệt mỏi, chống các vi sinh vật gây viêm đường hô hấp và có tác dụng hỗ trợ điều trị một số bệnh nan y như: ung thư, tiểu đường, viêm gan B, … ngoài ra nó còn các tác dụng trung hoà chất độc bảo vệ gan, thận…

PGS.TS Nguyễn Thị Chính: đông trùng hạ thảo được phối hợp sử dụng với các loại nấm khác để hỗ trợ điều trị các bệnh nan y và cho kết quả khả quan.

Tại Việt Nam, trong những năm gần đây, các nhà khoa học đã nghiên cứu và nuôi trồng thành công loài C.militaris dạng sinh khối sợi và quả thể. 

Năm 2009, GS. TSKH Đái Duy Ban, chủ biên của cuốn sách “Đông trùng hạ thảo, dược liệu quý hỗ trợ điều trị: Các bệnh virus, ung thư, HIV/AIDS, đái tháo đường, suy giảm tình dục và nghiên cứu phát triển loài đông trùng hạ thảo mới ở Việt Nam”, đã khẳng định thành phần dinh dưỡng và tác dụng kỳ diệu của đông trùng hạ thảo với sức khoẻ con người.

Giá cực kỳ “chát”

Đông trùng hạ thảo tự nhiên (Cordyceps sinensis) là dược liệu quý và cực kỳ đắt đỏ bởi vì nó không hề có ở Việt Nam. Loài nấm này chỉ mọc vùng đồng cỏ cao nguyên có độ cao 4000-5000m so với mặt biển ở vùng Tây Tạng, Nepal. Giá của đông trùng hạ thảo mua ở Trung Quốc có giá lên tới 1-2 tỷ/kg. Ở Việt Nam, thị trường buôn bán đông trùng hạ thảo rất nhộn nhịp nhưng theo bà Chính thì người tiêu dùng nên thận trọng kẻo mua phải hàng giả.

Để tránh mua phải hàng giả, PGS.TS Nguyễn Thị Chính lưu ý: “Không mua đông trùng hạ thảo không rõ nguồn gốc, trôi nổi trên thị trường. Người tiêu dùng chỉ nên mua đông trùng hạ thảo của những cơ sở uy tín và các nhà nghiên cứu có tên tuổi”.

Lựa chọn sản phẩm hợp túi tiền mà chất lượng tương đương

Đông trùng hạ thảo loài Cordyceps militaris được nuôi cấy nhân tạo có hoạt tính sinh học không thua kém gì đông trùng hạ thảo trong tự nhiên

PGS.TS Nguyễn Thị Chính cho hay: “Nấm Cordyceps militaris có màu vàng cam nhìn rất bắt mắt, có giá trị dinh dưỡng và hoạt tính sinh học không kém so với loài đông trùng hạ thảo tự nhiên”. Tuy nhiên bà Chính cũng nhấn mạnh rằng giá trị dinh dưỡng và hoạt tính của đông trùng hạ thảo phụ thuộc rất nhiều vào môi trường nuôi cấy và điều kiện sinh thái. Giá của loài C. militaris nuôi trồng thấp hơn rất nhiều so với giá của loài C. sisensis tự nhiên.

Cũng theo khẳng định của PGS.TS Nguyễn Thị Chính, loài nấm đông trùng hạ thảo C. militaris rất khó để làm giả được.

Ngọc Minh