Cô gái Việt Nam và câu chuyện sống sót trong bão tuyết Nepal
2014-10-18 16:07
- (Em đẹp) - Một cô gái Việt Nam tham gia đoàn leo núi gặp bão tuyết khiến hàng chục người tử vong ở Nepal hôm 14/10 đã lên tiếng và kể lại hành trình đầy thử thách.
Tin liên quan
Chị Mỹ Linh (Tp. HCM) là người đã tham gia đoàn leo núi đúng ngày xảy ra vụ bão tuyết ở vùng núi Manang và Mustag (Nepal). Theo thông tin của nhiều tờ báo trên thế giới, có khoảng 20 người tử vong. Trong khi đó, một số tờ báo đưa tin, có 1 người Việt Nam đã tử vong trong trận bão tuyết đó. Thông tin này khiến bạn bè cho rằng đó là chị Mỹ Linh. Tuy nhiên, chị Linh đã cập nhật tình hình sức khỏe trên Facebook, cho biết vẫn khỏe mạnh bình thường.
Vậy 1 người Việt tử vong theo thông tin một số báo đăng tải là ai? Đến nay chưa có bất cứ nhận dạng hay khẳng định nào. Ngoài chia sẻ về tình hình sức khỏe, chị Linh đã chia sẻ về diễn biến trong cơn bão tuyết hôm 14/10.
Được sự đồng ý của chị Mỹ Linh, Emdep.vn xin đăng tải lại chia sẻ của chị trên Facebook cá nhân. (Emdep.vn có biên tập một số câu chữ trên cơ sở tôn trọng nội dung của tác giả).
Một số báo dẫn nguồn hãng tin AFP cho biết, có 29 người chết trong đó có 1 nạn nhân người Việt tử vong. Hầu hết bạn bè sau khi đọc bài báo ấy đều nghĩ tôi là nạn nhân người Việt được nhắc đến. Xin xác nhận một lần nữa, hiện tại tại sức khoẻ của tôi vẫn ổn. Tối hôm trước, tôi bị mù mắt tạm thời do không đeo kính râm khi ở trên đỉnh núi cao lại quá gần mặt trời. Hiện tại, mắt tôi đã bình thường trở lại, chỉ còn đỏ và hơi đau một chút.
Vậy 1 người Việt tử vong theo thông tin một số báo đăng tải là ai? Đến nay chưa có bất cứ nhận dạng hay khẳng định nào. Ngoài chia sẻ về tình hình sức khỏe, chị Linh đã chia sẻ về diễn biến trong cơn bão tuyết hôm 14/10.
Được sự đồng ý của chị Mỹ Linh, Emdep.vn xin đăng tải lại chia sẻ của chị trên Facebook cá nhân. (Emdep.vn có biên tập một số câu chữ trên cơ sở tôn trọng nội dung của tác giả).
Một số báo dẫn nguồn hãng tin AFP cho biết, có 29 người chết trong đó có 1 nạn nhân người Việt tử vong. Hầu hết bạn bè sau khi đọc bài báo ấy đều nghĩ tôi là nạn nhân người Việt được nhắc đến. Xin xác nhận một lần nữa, hiện tại tại sức khoẻ của tôi vẫn ổn. Tối hôm trước, tôi bị mù mắt tạm thời do không đeo kính râm khi ở trên đỉnh núi cao lại quá gần mặt trời. Hiện tại, mắt tôi đã bình thường trở lại, chỉ còn đỏ và hơi đau một chút.
Chị Mỹ Linh trong hành trình leo núi.
Ngoài ra, tôi còn biết một người Việt Nam khác đi cùng tuyến với tôi. Anh ấy tên là Phong, gia đình ở thành phố Hồ Chí Minh nhưng sống và làm việc tại Singapore. Hiện tại anh vẫn khỏe mạnh. Hy vọng thông tin một người Việt tử vong chỉ là sự nhầm lẫn nào đó.
Vì mỗi lần dừng tại các trạm dừng để ăn uống, ngủ nghỉ, mọi người có hỏi chuyện nhau. Khi tôi nói là người Việt Nam, mọi người bảo tôi là cô gái Việt hiếm hoi trekking (leo núi). Thậm chí, qua những trạm kiểm tra giấy phép leo núi, tôi hay trò chuyện và chụp hình cùng các cảnh sát. Họ bảo tôi là cô gái Việt Nam đầu tiên mà các cảnh sát đó gặp.
Tuy nhiên tôi sẽ làm việc với cảnh sát để xác nhận danh tín về nạn nhân người Việt này. Bất kỳ bạn nào có bạn bè hoặc người thân trekking (leo núi) trong thời điểm đó mà chưa biết số phận họ ra sao xin vui lòng liên hệ với tôi qua số điện thoại ở Nepal: +977 9805414080 hoặc số điện thoại viber : +84937686994, hoặc nhắn tin ngay trên Facebook. Hơn ai hết, tôi mong muốn không có một nạn nhân người Việt nào thiệt mạng trong trận bão tuyết vừa qua.
Thông tin 29 người chết mà hãng AFP đăng tải chỉ là thông tin tạm thời ngay trong ngày đầu tiên cơn bão tuyết xảy ra. Ngày 15/10, tôi trở về bình an. Sáng sớm ngày 16/10, trước khi chuẩn bị lên xe, quay về thủ đô Kathmandu (Nepal), tôi tranh thủ làm việc với một số cảnh sát cứu hộ ở làng Muktinath. Các cảnh sát cho biết có 35 thi thể đã được tìm thấy tính đến thời điểm đó.
Tuy nhiên, căn cứ vào những tấm hình chụp được về những nạn nhân tử vong mà tôi gặp trên đường xuống núi, số người chết nhiều hơn thế, thậm chí tôi ước tính khoảng 1/3 trong số những người leo núi đã tử vong. Tức là, nếu có 168 người leo núi hôm đó thì ít nhất 60 người đã ra đi. Tuy nhiên, việc tìm kiếm thi thể nạn nhân tạm thời gặp nhiều khó khăn, bởi các mảng tuyết dày đã vùi lấp các thi thể. Tôi sẽ đưa con số tử vong chính xác nhất ngay khi cảnh sát Nepal có kết quả.
Các bạn sẽ thắc mắc vì sao bão ập đến mà tôi vẫn chụp được hình. Việc tôi chụp hình ngay cả lúc bão ập đến và chụp xác người vì lý do thói quen kinh nghiệm 5 năm làm phóng viên. Ngay ngày hôm sau khi cơn bão đi qua, tôi cùng một số bạn bè xuống núi và cũng quyết định chụp một số tấm hình lưu giữ khoảnh khắc trên đỉnh Thorung La Pass. Vì chính chúng tôi cũng không biết số phận mình đi về đâu, có xuống núi thành công hay không. Tôi chỉ nghĩ đơn giản một điều rằng, nếu mình gặp bất trắc, cảnh sát nhặt được chiếc máy ảnh của tôi sẽ hiểu những gì đã xảy ra trong hành trình.
Và dưới đây là những diễn biến xảy ra trong cơn bão:
Một số bạn bè theo dõi Facebook đều biết tôi bắt đầu chuyến đi trekking (leo núi) ngày 6/10 với Tommy đến từ Indonesia và Pavel đến từ Russia (Nga). Lẽ ra, ban đầu chỉ có tôi và Tom, 2 đứa lập kế hoạch đi vào ngày 1/10. Nhưng sau đó, tôi nhận được tin nhắn của Pavel trên Facebook rằng, anh ta cũng muốn tham gia cùng. Thế nên, 2 đứa quyết định đợi Pavel và không nghĩ sự trì hoãn này dẫn đến một biến cố lớn.
Ngày 6/10, chúng tôi bắt đầu chuyến trekking (leo núi). Pavel đi cùng chúng tôi 2 ngày thì bị cảm và quyết định quay về Pokhara, vì việc bị cảm rất nguy hiểm đến tính mạng khi leo núi.
Tôi và Tom rong ruổi trên những nẻo đường, ngày 13/10 đến High Camp ở độ cao 4.833m. Một điều phiêu lưu lớn đối với chúng tôi là vì tiết kiệm tiền nên không thuê guide (người chỉ đường) và không thuê porter (người khuân vác hành lý).
Mỹ Linh trong căn nhà Tea House cùng những người khác.
Vì đây là mùa trekking ở Nepal nên tôi và Tom chỉ cần đi theo các đoàn trekking khác là được. Về hành lý, tôi và Tom mỗi người phải tự mang ba lô nặng khoảng 8kg. Mang một chiếc ba lô nặng 8kg suốt chặng đường dài hàng chục ngày và phải trèo đèo lội suối quả là việc không đơn giản với người nhỏ con như tôi. Có những lúc vì nặng quá, tôi đã vứt vài cái áo, quần.
Sau khi đến High Camp, Tom bị nhức đầu nên muốn nghỉ lại ở High Camp 1 ngày rồi sau đó mới chinh phục đích đến là Thorung La Pass có độ cao 5.416m. Tôi vì muốn chinh phục Thorung la Pass sớm để về Kathmandu tiễn cậu bạn thân đi châu Âu nên quyết định leo núi một mình không có Tom.
5h sáng ngày 13/10, mọi người dậy sớm chuẩn bị leo núi. Theo ước tính của tôi, có khoảng gần 200 khách leo núi ngày hôm đó. Trước đó 1 ngày, thời tiết rất đẹp. Nhưng tối hôm 13/10, trời bắt đầu có tuyết rơi. Tôi vẫn nghĩ đây là chuyện thường tình, vì ở độ cao 4.800m khí hậu lạnh sẽ có tuyết. Các trekking guide (hướng dẫn leo núi) cũng nghĩ có tuyết chỉ làm thời gian trekking kéo dài 1 - 2 tiếng chứ không ảnh hưởng gì.
5h sáng, tôi bắt đầu men theo đoàn người leo núi. Tôi đi rất chậm, lại có thói quen chụp ảnh nên hầu như đi sớm nhưng bị mọi người bỏ lại khá xa.
Khoảng 6h, tôi gặp Tom. Cậu ấy bảo thấy tôi leo núi nên cũng leo cùng chứ ở lại High Camp thì chán. Nhưng vì Tom đi rất nhanh nên chúng tôi nhanh chóng lạc mất nhau. Từ 8h trở đi, tuyết bắt đầu rơi mạnh kèm theo gió bão. Tôi cố gắng bám theo đoàn người đi trước nhưng không kịp đeo găng tay, giày không phải loại chống nước nên dễ dàng bị ướt khiến cả tay và chân tôi gần như bị đóng băng. Một nhóm leo núi khác tiến lên, tôi cố gắng bước theo họ, nhưng cơn bão tuyết mạnh ngang qua khiến tôi không còn thấy dấu chân hay bóng dáng họ nữa và bị lạc giữa thung lũng tuyết không bóng người.
Tuyết dày cao đến hông, gió càng lúc càng thổi mạnh khiến tôi nghĩ mình sẽ bị chết vì kẹt cứng lúc đó. Nhưng tôi nhớ lại lời cậu bạn thân dặn trước lúc đi, có thể không tin bất cứ ai nhưng luôn tin vào bản thân mình. Và tôi tin là có thể vượt qua cơn bão tuyết đó. Tôi cố gắng lê chân cho đến khi nhìn thấy trạm dừng với rất nhiều cờ, đó chính là Thorung La Pass. Tôi lết vào căn nhà Tea House (quán bán trà) với chật kín người cũng lạnh cóng như tôi.
Lúc đó khoảng tầm 11 - 12h trưa. Có khoảng 50 người ở trong căn nhà Tea House lúc đó, vì họ quá lạnh không thể đi xuống. Tôi cũng cố gắng chờ cơn bão ngừng để đi xuống. Nhưng chờ khoảng 2 tiếng đồng hồ chỉ thấy thời tiết ngày càng tệ và bão ngày càng mạnh hơn. Mọi người trong nhà bắt đầu hoảng loạn tìm cách thuê ngựa hay trực thăng đến đón. Nhưng 1 người dân địa phương có mặt trong căn nhà lúc đó bảo không thể có ngựa vào lúc này và trực thăng cũng không thể đáp trên đỉnh Thorung La Pass với thời tiết xấu như vậy. Thêm vào đó, chúng tôi đã cố gắng nhưng không bắt được bất cứ tín hiệu nào từ GPS hay mạng điện thoại.
Khoảng 3h, một người đàn ông từ làng Muktinath lên đến ngôi nhà. Một trekking guide bảo, đây là người đàn ông rành nhất khu vực này. Nếu mọi người đi theo ông ta có thể đến được làng Muktinath và sống sót. Còn nếu ở lại ngôi nhà này sẽ chết vì sức chứa không đủ và thời tiết ngày càng xấu, ở đây sẽ chết cóng vì lạnh.
Khoảng 50 người trong ngôi nhà bắt đầu náo loạn. Họ quyết định đi cùng người đàn ông thổ địa xuống làng Muktinath. Mỗi người phải trả cho người đàn ông này 60 USD, có khoảng 30 người đi theo ông. Ngay lúc đó, tôi đã nghĩ rằng, để mọi người đi hết, tôi sẽ chạy lại xin anh chủ Tea House (nhà bán trà) ở lại ngôi nhà này. Nhưng người chủ bán trà cũng sợ chết và quyết định đi theo người đàn ông kia. Không còn cách nào khác, tôi cũng phải theo họ.
Tôi rất lạnh vì không có găng tay nên quyết định sẽ chen chấn đứng vào giữa đoàn để không bị lạc. Nhưng khi vừa mang balo ra ngoài, nhìn thấy bão tuyết, tôi thấy tình hình mình không theo nổi nên đã vội vàng quay lại căn nhà và quyết định không đi.
Một vài người trong nhóm người chuẩn bị đi thấy tôi quay vào liền hỏi vì sao không đi. Tôi bảo họ rằng, bão ở bên ngoài rất lớn, nếu các bạn ở lại ngôi nhà này các bạn có thể sống được 3 ngày vì có thức ăn và túi ngủ. Nhưng nếu các bạn xuống núi ngay lúc này, có thể các bạn sẽ chết trong tích tắc. Một vài người nhìn ra ngoài trời và đồng ý với ý kiến của tôi nên quyết định ở lại căn nhà.
Khoảng 30 người quyết dịnh xuống núi và 20 người quyết định ở lại. Trong số 20 người ở lại, có 3 porter (người khuân vác hành lý) và 2 trekking guide (hướng dẫn leo núi).
1 người là hướng dẫn viên cho 1 chàng trai Việt Nam, đó là người tên Phong tôi nhắc đến ở phần đầu. Tôi đoán chắc, anh ấy giàu nên có tiền thuê trekking guide. Việc leo núi của anh cũng khá thoải mái vì không phải đeo chiếc ba lô bặng 8kg như tôi, mà tất cả đồ đạc của anh đã được người hướng dẫn leo núi mang hộ.
Đoạn đường từ High Camp lên Thorung La Pass, người hướng dẫn cũng thuê 1 con ngựa chở anh lên. Khoảng 15.000 Rupi Nepal cho việc thuê 1 con ngựa. Nhưng cuối cùng, anh vẫn bị kẹt lại ở Tea House vì người hướng dẫn có vẻ mới và không biết đường xuống núi, nhất là trong bão tuyết. Nhưng cũng nhờ vậy, anh được an toàn và sống sót đến bây giờ.
Tối hôm đó, trong căn nhà phải ngồi tựa vào nhau ngủ vì quá nhỏ và sàn nhà ẩm thấp, mọi đồ đạc gần như bị đóng băng. 1 trong 3 porter (người khuân vác hành lý) là người Nepal bị sốt cao và sùi bọt mép gần như sắp chết. Nhưng hầu như ai cũng lo mình chết nên không chịu nhường túi ngủ cho cậu bạn này.
Tôi bắt buộc phải cởi hết áo quần của cậu ta ra. Vì áo quần của cậu bị ướt, nếu cứ mặc như vậy thì cậu sẽ chết trong vài giờ tới. Tôi cũng đưa túi ngủ của mình cho cậu choàng vào, lấy diamox cho cậu uống cùng 1 chút chocolate và hạt hạnh nhân chuẩn bị trước khi đi. Sau khi uống thuốc và ăn, cậu bé trở nên tỉnh táo. Nhưng cả tối hôm đó, tôi bị lạnh vì đã phải nhường túi ngủ, đồng thời cậu kiệt sức nên tựa cả cơ thể vào vai tôi khiến sáng hôm sau vai tôi bị nhức ê ẩm.
20 con người trong căn nhà, thỉnh thoảng đánh thức nhau tỉnh dậy vì sợ rằng có người nào đó ngủ quên rồi không bao giờ tỉnh dậy nữa. Chúng tôi bắt buộc phải đi vệ sinh ngay trước mặt nhau, vì nếu ra ngoài với thời tiết khoảng -10 độ C sẽ chết cóng vì lạnh.
Một đêm dài trôi qua, tôi dậy sớm ra ngoài thấy tuyết đã ngừng rơi và bắt đầu hửng nắng. Mọi người chuẩn bị đồ đạc xuống núi. Trước khi đi, mỗi người để lại 1.000 Rupi Nepal, vì đã ăn mỳ gói, uống trà, đi "ị" và tàn phá căn nhà của anh chủ tiệm trà.
Đường xuống núi khá nguy hiểm và tuyết đã phủ dày không thấy đường đi. Đi được một đoạn lại thấy một xác người với chiếc ba lô bị phủ đầy tuyết. Một trong những người đàn ông bị tuyết che phủ đến đầu nhưng vẫn sống sót thấy chúng tôi đi qua lên tiếng kêu cứu. Những chàng trai trong nhóm vội vàng lao ra đào xới tuyết và giải thoát người đàn ông. Tuy vậy, không ai dám ở lại cùng vì ai cũng sợ bão tuyết ập tới lần nữa. Tôi đưa túi ngủ của mình cho ông để ông chờ trực thăng đến cứu, dù cái túi ngủ đó tôi mượn của bạn.
Tôi không nhớ là đã bước qua bao nhiêu xác người để đi về. Chỉ biết có những lúc 2 - 3 xác người nằm cạnh nhau úp mặt xuống tuyết. Lúc đi qua một cái hố sâu, một chàng trai trẻ đã chết nhưng mắt vẫn mở nằm ngay giữa đường. Tôi không dám bước qua xác anh ta để đi nhưng rồi bắt buộc phải nhắm mắt bước qua, vì đó là con đường duy nhất.
Lúc lên đến vùng trực thăng cứu hộ, tôi thấy vài cảnh sát. Họ thấy tôi từ Thorunglaa Pass về liền đưa 1 gói bánh và 1 túi mỳ. Nhưng chưa kịp ăn thì tôi nhận ra cô bạn người Trung Quốc – 1 trong 30 người theo người đàn ông Muktinath xuống núi đang đứng co ro, vì vừa được cảnh sát cứu từ vực sâu lên. Chúng tôi ôm nhau vì nhận ra cả 2 đều sống sót. Dù trước đó, khi ở căn nhà Tea House, tôi từng ghét cô bạn này, vì cô có 2 đôi găng tay nhưng khi tôi hỏi mượn 1 đôi thì không cho. Cô bạn kể chuyện, trong số 30 người theo người đàn ông Muktinath xuống núi, một nửa đã chết vì bão quá lớn và họ không thể theo kịp người đàn ông. Riêng cô bị rơi xuống vực nhưng may mắn có túi ngủ nên chống chọi được.
Cạnh cô bạn, 2 xác người đàn ông vừa được kéo lên. Ở góc khác, một anh bạn đến từ châu Âu ngồi co ro thẫn thờ với 2 tay bị đóng băng. Tôi nhận ra anh bạn đó đói và khát nhưng cảnh sát cứu hộ bận làm nhiệm vụ nên bỏ rơi. Tôi tiến lại gần hỏi anh có đói không, có muốn ăn gì không, anh bảo tay không cử động được. Tôi cắn một miếng bánh đút vào miệng anh và rót một tách trà ấm đút cho anh uống. Anh chỉ về cái xác người nằm ngay trước mặt và bảo, người bạn thân nhất của anh đã ra đi. Tôi lặng người, vỗ vào vai anh, động viên an ủi.
Vài phút sau, tôi tiến lại phía cảnh sát hỏi thông tin về người bạn tên Tom của tôi, nhưng họ không biết. Một cô gái đứng cạnh đó đang cố tìm cách mở gói mỳ nhưng không được. Tôi mở giúp cô và hỏi có ổn không, cô oà khóc. Cô cho biết, nhóm đi 3 người nhưng 1 người đã chết, 1 người chưa tìm thấy xác và cô không nhìn thấy gì. Tôi chỉ biết ôm chầm cô, những giọt nước mắt rơi trên vai tôi.
Đứng ở chỗ cảnh sát 1 tiếng, tôi phải xuống núi vì mong muốn xem anh bạn tên Tom có ở làng Muktinath không. Đoạn đường về không còn nguy hiểm nữa nhưng vì quên mang kính chống nắng nên mắt tôi gặp vấn đề. May mắn thay, mắt tôi chỉ bị mù cho đến khi tôi đến được làng Muktinath. Tôi đã gặp lại cậu bạn Tom ở ngôi làng đó.
Tom bảo, cậu ấy gặp bão và cố gắng đi cho kịp đoàn người nên không đợi tôi được. Lúc quay về, cậu hối hận vì đã bỏ rơi tôi nên để người ướt đẫm, ôm cái máy chụp ảnh ra ngoài hiên, cứ ai đi qua thì hỏi có thấy cô gái người Việt Nam không. Nhưng mọi người đều lắc đầu không biết. Hôm sau cậu vẫn ra hiên đợi, mọi ngưởi bảo, nếu chiều nay cô gái đó không về có nghĩa là đã chết. May mắn thay, tôi về tới làng lúc 5 giờ chiều.
Mọi người trong làng thấy tôi đeo ba lô cầm cây gậy đi từ phía núi về liền chạy ra chào đón hỏi han. Một trong những trekking guide nhìn tôi và bảo, cô là cô gái may mắn nhất vì không có bạn, không có trekking guide, không có porter đi theo bảo vệ nhưng vẫn sống sót. Một vài người còn chạy lại xin chụp hình với tôi, vì họ tin rằng, tôi may mắn và chụp hình với tôi sẽ đem niềm may mắn đó đến cho họ.
Đến nay, tôi đã an toàn ở khách sạn của anh bạn thân và được dẫn đi khám bác sĩ. Mọi thứ có vẻ an toàn, ngoài việc da mặt bị bỏng rát vì đi giữa trời nắng.
Bầu trời Nepal những ngày này chưa bao giờ nhiều trực thăng đến thế. Người dân Nepal chưa bao giờ phải nhắc đến tên đỉnh núi Annapurna nhiều thế. Và đỉnh núi Annapurna hiền hoà cũng chưa bao giờ khiến người ta e sợ đến thế. Tháng 10, 11 được xem là mùa du lịch ở Nepal. Nhưng sau sự kiện này, dường như mọi thứ có vẻ thay đổi.
Đọc hết bài viết này, nhiều bạn có vẻ băn khoăn và hỏi rằng liệu có nên trekking (leo núi) không? Tôi sẽ không ngần ngại mà bảo: Có. Vì cuộc sống này vốn dĩ có quá nhiều thứ xấu xa. Nên đôi khi để tìm được niềm tin người ta phải leo lên núi ngắm một bông hoa nở trên đá và nhận ra rằng cuộc sống vẫn đẹp tuyệt vời. Nhưng để có một cái nhìn đẹp, có một bức ảnh đẹp, đôi khi bạn phải chấp nhận trả bằng cả mạng sống. Thế nên, điều quan trọng là bạn muốn gì.
Dĩ nhiên, tôi không phải trèo lên đỉnh núi Annapurna để ngắm một bông hoa nở trên đá. Trước lúc đi, một anh bạn Giám đốc của công ty trekking guide nhìn tôi và bảo, cô không đi Annapurna Circuit được đâu, cô sẽ chết trên núi đấy. Thay vào đó đi Annapurna Base Camp sẽ an toàn mà vẫn có nhiều cảnh đẹp.
Tôi bảo là tôi muốn xem sức chịu đựng của mình, nên tôi sẽ đi Annapurna Circuit. Nhiều bạn đến giờ sẽ ngạc nhiên vì tôi vẫn có thể sống sót sau bão tuyết. Còn tôi thì tự hỏi, phải chăng có quá nhiều người chết nên ông trời niệm tình để cho tôi sống sót.
Một lần nữa, tôi xin chia buồn cùng các nạn nhân xấu số đã ra đi. Mỗi người họ đến từ một vùng miền đất nước khác nhau. Chúng tôi không quen nhưng đã từng sẻ chia những miếng bánh, những ngụm nước và những câu chuyện cười. Và bây giờ, có những người tôi không bao giờ gặp lại….
Theo Facebook Va Li
Nhanh tay nhận ngay quà tặng 300k!
Gói quà 300k dành riêng cho bạn khi đăng ký tích điểm MyPoint. Tích điểm cho mọi hoạt động nạp thẻ, mua sắm và nhận tin về đọc báo tích điểm sớm nhất
Vụ 662 học sinh ngộ độc ở Trường iSchool Nha Trang: Phát hiện 3 loại vi khuẩn trong nước mắm và cánh gà chiên