Quá trình phát triển não bộ của thai nhi

Trong tháng đầu tiên của thai kỳ, nguyên mẫu não bộ của thai nhi đã xuất hiện, và não bộ sẽ phát triển từ từ sau đó vào tháng thứ 2.  Tháng thứ 3 của thai kỳ, não bộ của thai nhi bắt đầu phân hóa, khi mang thai tháng thứ 4-5, não bộ của thai nhi phát triển nhanh hơn. Đến tháng thứ 6-7, các tế bào não của thai nhi đã biệt hóa, các nếp nhăn bắt đầu xuất hiện. Ở tháng thứ 8-9 của thai kỳ, sự phát triển não bộ của thai nhi đã hoàn thiện; ở tháng thứ 10 của thai kỳ, có khoảng 100 tỷ tế bào thần kinh trong não của thai nhi. 

Tuy nhiên, trong quá trình phát triển não bộ có thể gặp phải một số khó khăn nhỏ, vì một số lý do nào đó mà não thai nhi phát triển không bình thường, để tránh sự bất thường này, bác sĩ sẽ yêu cầu mẹ làm một số khám để kiểm tra sự phát triển não bộ của thai nhi. 

Kiểm tra khi nào và làm gì để biết não bộ của thai nhi có phát triển bình thường hay không?

Nói chung, việc kiểm tra sự phát triển bình thường của não bộ được thực hiện vào tam cá nguyệt thứ 2 bởi khi đó não bộ của thai nhi đã được biệt hóa và dần hình thành, thai nhi đã có hình dáng con người nên việc kiểm tra càng rõ ràng hơn. Do đó, trong tam cá nguyệt thứ hai, trong các giai đoạn này sẽ khám để kiểm tra sự phát triển não bộ của thai nhi, thai phụ phải tuân thủ theo lời khuyên của bác sĩ và không được bỏ lỡ thời gian.

Khám độ mờ da gáy

Thời điểm khám độ mờ da gáy tốt nhất là thai 11-13 tuần + 6 ngày, yêu cầu về thời gian rất cao, nếu quá sớm hoặc quá muộn sẽ không có kết quả. Kiểm tra độ mờ da gáy là một phương pháp sàng lọc để đánh giá xem thai nhi có thể mắc hội chứng Down hay không bằng cách phát hiện độ dày thành sau của zona cổ tử cung của thai nhi bằng siêu âm B. Trong trường hợp bình thường, giá trị độ mờ da gáy sẽ không vượt quá 3mm, nếu vượt quá 3mm là bất thường, có nghĩa là thai nhi có nguy cơ mắc hội chứng Down, giá trị độ mờ da gáy càng cao thì khả năng thai nhi mắc hội chứng Down càng cao. Cứ làm đi. Ngoài ra, khám độ mờ da gáy còn có thể quan sát sự phát triển của thai nhi, có bị tim bẩm sinh không,….

Tầm soát bệnh Down

Thời điểm tốt nhất để tầm soát bệnh Down là khi thai được 15-20 tuần, chủ yếu thông qua xét nghiệm máu, sau đó kết hợp với các chỉ số huyết thanh, tuổi thai, tuổi mẹ, cân nặng của mẹ, ... để tính toàn diện xác suất của một thai nhi mắc hội chứng Down. Down là phương pháp sàng lọc, không chẩn đoán được, tỷ lệ chính xác không cao, thậm chí rủi ro cao cũng không thể chẩn đoán được thai nhi có vấn đề. Có thể thực hiện thêm xét nghiệm DNA không xâm lấn hoặc chọc dò màng ối.

DNA không xâm lấn

Thời điểm tốt nhất để DNA không xâm lấn là thai 12 - 22 tuần, khoảng thời gian tương đối dài, cố gắng đừng quá sớm hoặc quá muộn. Chủ yếu bằng cách lấy máu tĩnh mạch của thai phụ, sau đó trích xuất DNA của thai nhi trong máu, nhằm phát hiện nhiễm sắc thể của thai nhi có vấn đề hay không. Tỷ lệ chính xác của DNA không xâm lấn rất cao, lên tới 99% và rất an toàn không gây nguy hiểm, tuy nhiên, việc kiểm tra của nó có những hạn chế nhất định. Hiện tại, nó chỉ có thể phát hiện trisomy 21, trisomy 18 và trisomy 13 Hội chứng, 3 bất thường nhiễm sắc thể thường gặp nhất.

Chọc ối

Thời điểm chọc ối tốt nhất là khi thai được 17-21 tuần tuổi, tuy nhiên nếu thai nhi có vấn đề sau 21 tuần thai và nghi ngờ có vấn đề về nhiễm sắc thể thì cũng có thể tiến hành chọc ối. Chọc ối hiện là phương pháp duy nhất có thể “chẩn đoán” các bất thường nhiễm sắc thể của thai nhi, chủ yếu xác nhận vị trí thai nhi qua siêu âm B, sau đó lấy kim chọc hút nhanh dịch ối bằng kim ra xa vị trí thai nhi, sau đó xét nghiệm tế bào thai có trong nước ối để phát hiện DNA của thai nhi có vấn đề gì không. Tỷ lệ chính xác của chọc ối là cao nhất có thể lên đến 100%, tuy nhiên sẽ có rủi ro nhất định, tuổi thai càng lớn thì rủi ro càng lớn.

Không phải tất cả hình thức khám trên đều phải thực hiện, bác sĩ sẽ lựa chọn hình thức khám nào tùy theo tuổi thai, thể trạng và tình trạng thai nhi, Vì sức khỏe của thai nhi khuyến cáo phụ nữ có thai tuân theo các yêu cầu của bác sĩ.

Ngoài những việc kiểm tra này, bà bầu thường làm thêm những việc có lợi cho sự phát triển trí não của thai nhi

Giai đoạn phát triển trí não của thai nhi là một giai đoạn quan trọng, khi mang thai được 2-3 tháng, não bộ của thai nhi bắt đầu phân hóa, lúc này nhu cầu dinh dưỡng trong thời kỳ phôi thai chưa nhiều, phụ nữ mang thai không cần bổ sung nhiều nhưng phải bổ sung axit folic và ăn uống nhạt, sống lành mạnh, tránh xa các chất gây quái thai, không hút thuốc, uống rượu, không uống thuốc bừa bãi, không quá lo lắng.

Khi mang thai 5-6 tháng là thời kỳ tế bào não phát triển nhanh, hệ thần kinh thính giác và thị giác của thai nhi bắt đầu phát triển. Bà bầu có thể ăn một số loại thực phẩm thúc đẩy sự phát triển não bộ của thai nhi như đạm chất lượng cao.

Giai đoạn 7 - 8 tháng mang thai, các tế bào não của thai nhi nhanh chóng tăng sinh và biệt hóa, bà bầu có thể ăn một số loại thực phẩm giàu chất đạm, lecithin, DHA, và giáo dục trước khi sinh một cách khoa học, cũng như tập thể dục vừa phải, có thể kích thích sự phát triển trí não của thai nhi và giúp thai nhi thông minh hơn.

Moon/Theo Sohu