1. Giãn tĩnh mạch là gì?

Giãn tĩnh mạch còn được gọi là suy tĩnh mạch liên quan đến sự suy yếu của hệ thống tĩnh mạch trong cơ thể. Tĩnh mạch là các mạch máu có nhiệm vụ đưa máu từ các phần cơ thể trở về tim. Khi tĩnh mạch bị giãn nở các van tĩnh mạch không còn hoạt động hiệu quả để ngăn máu trôi ngược lại dẫn đến hiện tượng máu tụ đọng trong các tĩnh mạch.

Tình trạng giãn tĩnh mạch thường xảy ra ở chân và chất lượng cuộc sống của người bệnh có thể bị ảnh hưởng nếu không được xử lý đúng cách. Các triệu chứng phổ biến của giãn tĩnh mạch bao gồm sưng, đau và mệt mỏi ở chân, da chân biến đổi màu sắc và thậm chí có thể gây ra các biến chứng nghiêm trọng như loét tĩnh mạch.

2. Nguyên nhân gây giãn tĩnh mạch

Nguyên nhân của tình trạng giãn tĩnh mạch có thể bao gồm một loạt các yếu tố. Dưới đây là một số nguyên nhân chính gây ra giãn tĩnh mạch:

Yếu tố di truyền: Có một yếu tố di truyền có thể góp phần tạo ra sự dễ bị giãn tĩnh mạch có nguy cơ cao hơn cho những người có tiền sử gia đình về tình trạng này.

Tuổi tác: Tuổi tác có thể gây ra sự suy yếu của các cơ và mô trong cơ thể bao gồm cả tĩnh mạch, dẫn đến nguy cơ cao hơn bị giãn tĩnh mạch.

Tĩnh mạch đứng nhiều: Các ngành nghề đòi hỏi phải đứng nhiều thường dẫn đến áp lực lớn lên các tĩnh mạch góp phần vào tình trạng giãn nở.

Cường độ hoạt động: Cường độ và thời gian tập thể dục không hợp lý có thể ảnh hưởng đến hệ tĩnh mạch.

Thay đổi hormone: Sự biến đổi trong hormone có thể góp phần vào việc tạo điều kiện cho giãn tĩnh mạch chẳng hạn như trong thai kỳ quá trình tiền mãn kinh ở phụ nữ.

Béo phì: Béo phì có thể gây tăng áp lực lên tĩnh mạch góp phần vào sự giãn nở.

Tiền sử bệnh: Một số tình trạng sức khỏe như bệnh tim, bệnh gan và bệnh thận có thể làm tăng nguy cơ bị giãn tĩnh mạch.

Thói quen sống: Hút thuốc lá và tiêu thụ cồn có thể ảnh hưởng đến sức khỏe tĩnh mạch và góp phần vào sự giãn nở.

Thai kỳ: Trong thời kỳ mang thai tăng áp lực của tử cung có thể ảnh hưởng đến lưu thông máu trong tĩnh mạch gây giãn nở.

Áp lực dài hạn trên bụng dưới: Như tăng áp lực bụng do táo bón, nghẹt mạch vena cava dưới (một mạch máu lớn trong bụng) cũng có thể tạo điều kiện cho giãn tĩnh mạch.

3. Triệu chứng giãn tĩnh mạch

Triệu chứng của tình trạng giãn tĩnh mạch có thể biến đổi tùy theo mức độ và vị trí của vấn đề. Dưới đây là một số triệu chứng phổ biến của giãn tĩnh mạch:

Sưng: Chân, mắt cá và khu vực bàn chân có thể sưng lên, thường tồn tại vào cuối ngày hoặc sau khi đã đứng hoặc ngồi lâu.

Đau: Đau và khó chịu trong khu vực chân đặc biệt là sau khi đứng hoặc ngồi lâu. Đau có thể đạt độ cao vào cuối ngày hoặc sau khi thực hiện hoạt động nặng.

Mệt mỏi: Cảm giác mệt mỏi và nặng nề trong chân thường là vào cuối ngày.

Ngứa: Da chân có thể ngứa và kích thích do tĩnh mạch không hoạt động hiệu quả.

Da thay đổi màu sắc: Da ở khu vực bên ngoài của chân có thể biến đổi màu sắc thường trở nên màu nâu đậm hoặc xanh lá cây.

Vết nứt da và loét tĩnh mạch: Trong trường hợp nghiêm trọng, giãn tĩnh mạch có thể dẫn đến việc da bị tổn thương, gây ra các vết nứt da hoặc loét tĩnh mạch. Điều này có thể dẫn đến việc chảy máu và nhiễm trùng.

Mạch máu biến dạng: Các mạch máu có thể biến dạng trở nên rõ ràng và nổi bật dưới da.

4. 8 cách tự nhiên chữa giãn tĩnh mạch 

4.1. Kê cao chân

Kê chân cao nhiều lần trong ngày là một cách chữa giãn tĩnh mạch đơn giản để giúp bạn giảm các triệu chứng của chứng giãn tĩnh mạch. Bạn có thể thực hiện bằng cách nằm xuống và đặt một hoặc vài chiếc gối bên dưới chân.

Đối với tình trạng giãn tĩnh mạch từ nhẹ đến trung bình việc kê chân cao sẽ giúp tăng cường lưu thông máu trở về tim và giảm sưng tĩnh mạch. Tư thế này giúp giảm áp lực lên các mạch máu và van tĩnh mạch cải thiện sự hoạt động của hệ thống tĩnh mạch. Hãy thường xuyên thực hiện tư thế này trong ngày để tận dụng hiệu quả chữa trị. 

4.2. Tập thể dục

Tập thể dục có thể là một phần quan trọng trong việc điều trị và ngăn ngừa tình trạng giãn tĩnh mạch. Dưới đây là một số loại bài tập thể dục mà bạn có thể thử để cải thiện sức khỏe tĩnh mạch và ngăn ngừa tình trạng giãn tĩnh mạch:

+ Đi bộ: Đi bộ là một hoạt động tốt để tăng cường lưu thông máu và cải thiện sức khỏe tĩnh mạch. Hãy cố gắng đi bộ ít nhất 30 phút mỗi ngày.

+ Chạy bộ hoặc Jogging: Nếu bạn có khả năng chạy bộ hoặc jogging cũng là cách tốt để tăng cường lưu thông máu và cải thiện sức khỏe tĩnh mạch.

+ Tập Yoga: Các động tác yoga như đứng ngửa nằm úp mặt xuống và các tư thế chuyển động khác có thể giúp cải thiện lưu thông máu trong cơ thể.

+ Đạp xe: Tập đạp xe giúp kích thích cơ chân và cải thiện lưu thông máu đặc biệt là khi đạp nhiều đồi.

+ Bơi lội: Bơi là một hoạt động tốt cho toàn bộ cơ thể và giúp giảm áp lực lên tĩnh mạch.

+ Tập thể dục chân: Các bài tập như chạy bộ bằng cường độ cao (sprints) đá cẳng chân, nâng tạ chân và squats có thể giúp tăng cường cơ chân và cải thiện lưu thông máu.

+ Thảo dược và thiền: Thiền và một số bài tập thảo dược như việc sử dụng dầu cỏ lúa mạch hoặc các loại dầu thảo dược khác có thể hỗ trợ cải thiện lưu thông máu và giảm triệu chứng giãn tĩnh mạch.

4.3. Giảm cân

Thừa cân và béo phì có thể tăng nguy cơ phát triển giãn tĩnh mạch và cản trở quá trình lưu thông máu trong cơ thể. Trọng lượng cơ thể quá nặng tạo ra áp lực lên các cơ và mạch máu đặc biệt là ở chân và bàn chân gây khó khăn trong việc đẩy máu trở lại tim. Điều này dẫn đến tình trạng tĩnh mạch kém hoạt động tăng nguy cơ sưng, đau và triệu chứng giãn tĩnh mạch.

Giảm cân là một biện pháp quan trọng để cải thiện sức khỏe tĩnh mạch và ngăn ngừa tình trạng giãn tĩnh mạch. Khi giảm cân, áp lực lên các mạch máu sẽ giảm giúp cải thiện lưu thông máu và khả năng máu trở về tim. Điều này có thể làm giảm triệu chứng của giãn tĩnh mạch và ngăn ngừa sự hình thành của các vết nứt da và loét tĩnh mạch.

Ngoài việc giảm cân, duy trì một lối sống lành mạnh với chế độ ăn uống cân đối, tập thể dục đều đặn và tránh thói quen áp lực dài hạn lên chân cũng rất quan trọng để bảo vệ sức khỏe tĩnh mạch của bạn.

4.4. Mang vớ áp lực

Vớ áp lực có nhiều màu sắc, kích cỡ, kiểu chân, áp lực và độ dài khác nhau được thiết kế để đảm bảo sự ép sát chính xác các cơ ở chân từ bàn chân lên đến đùi, nhằm cải thiện dòng máu lưu thông trở về tim. Vớ áp lực là một phương pháp không dùng thuốc hiệu quả để hỗ trợ điều trị giãn tĩnh mạch. Bằng cách tạo áp lực đều đặn lên cơ và mạch máu vớ áp lực giúp ổn định dòng máu và giảm nguy cơ sự ngưng trệ.

Ngoài việc cải thiện lưu thông máu vớ áp lực còn có thể giúp giảm đau, sưng và giảm các triệu chứng khó chịu liên quan đến giãn tĩnh mạch. Điều này đặc biệt quan trọng cho phụ nữ mang thai bị giãn tĩnh mạch khi sự thay đổi về cân nặng và tình trạng hormon có thể gây tăng nguy cơ tình trạng này.

4.5. Tránh đứng hoặc ngồi trong thời gian dài

Tránh đứng hoặc ngồi trong thời gian dài và thực hiện những gợi ý như nghỉ ngơi định kỳ, thay đổi tư thế và thường xuyên đi bộ có thể cải thiện lưu thông máu và giảm nguy cơ giãn tĩnh mạch.

4.6. Bổ sung thực phẩm chứa Flavonoid

Flavonoid là một loại hợp chất có trong nhiều loại thực phẩm thực vật và nó có khả năng cải thiện lưu thông tuần hoàn và hỗ trợ sức khỏe tim mạch. Flavonoid đã được nghiên cứu liên quan đến việc giảm nguy cơ các vấn đề tim mạch, bao gồm cả giãn tĩnh mạch.

Các loại thực phẩm bạn đã liệt kê như hành tây, ớt chuông, rau bina, bông cải xanh, cam quýt, nho, anh đào, táo, việt quất, cacao, tỏi và gừng đều là nguồn tốt của flavonoid. Nhớ rằng, một chế độ ăn uống cân đối và đa dạng là quan trọng để cung cấp đủ flavonoid và các chất dinh dưỡng khác cho cơ thể.

Tuy nhiên, việc bổ sung flavonoid qua thực phẩm chỉ là một phần trong việc duy trì sức khỏe tim mạch và ngăn ngừa giãn tĩnh mạch. Hãy kết hợp việc ăn uống lành mạnh với việc duy trì lối sống vận động, kiểm soát cân nặng và thực hiện các biện pháp đề phòng khác như thường xuyên thay đổi tư thế khi ngồi hoặc đứng để đảm bảo sự lưu thông máu tốt hơn trong cơ thể.

4.7. Hạn chế mặc quần áo bó sát

Quần áo bó sát có thể tạo áp lực lên cơ thể và hạn chế sự lưu thông máu đặc biệt là trong vùng tĩnh mạch. Mặc quần áo rộng rãi và thoải mái có thể giúp duy trì lưu thông máu tốt hơn và giảm nguy cơ giãn tĩnh mạch. Ngoài ra, việc giảm áp lực lên các mạch máu cũng có thể giúp ngăn ngừa tình trạng chảy máu chân và các vấn đề khác liên quan đến tuần hoàn máu.

Sự lựa chọn giày cũng rất quan trọng. Giày bệt thường hỗ trợ tốt hơn cho cơ chân và hỗ trợ cân bằng hơn so với giày cao gót, đặc biệt là khi bạn phải di chuyển hoặc đứng trong thời gian dài. Giày cao gót có thể tạo áp lực lên các mạch máu và ảnh hưởng đến lưu thông máu.

Nhớ rằng, sự kết hợp của nhiều yếu tố như quần áo thoải mái giày phù hợp, và thực hiện các biện pháp đề phòng khác như tập thể dục và thay đổi tư thế đứng, ngồi là quan trọng để duy trì sức khỏe tim mạch và ngăn ngừa giãn tĩnh mạch.

4.8. Xoa bóp

Thực hiện xoa bóp nhẹ nhàng và chăm sóc da là một cách tự nhiên để cải thiện lưu thông máu và giúp giảm triệu chứng của giãn tĩnh mạch. Tuy nhiên, cần tuân theo các nguyên tắc đúng cách để tránh gây hại cho cơ thể. Dưới đây là một số hướng dẫn quan trọng khi thực hiện xoa bóp để hỗ trợ sức khỏe của tĩnh mạch:

+ Nhẹ nhàng và nhẹ nhàng: Kỹ thuật xoa bóp nên được thực hiện một cách nhẹ nhàng và nhẹ nhàng để không gây áp lực quá mức lên các cơ, mạch máu và tĩnh mạch.

+ Sử dụng dầu massage hoặc kem dưỡng ẩm: Sử dụng các loại dầu massage nhẹ nhàng hoặc kem dưỡng ẩm có thể làm tăng hiệu quả của việc xoa bóp giúp làm dịu da và tăng cường lưu thông máu.

+ Tránh áp lực lên tĩnh mạch: Tránh áp lực trực tiếp lên các vùng tĩnh mạch bị ảnh hưởng, để đảm bảo không gây tổn thương cho các mạch máu và tĩnh mạch.

+ Cân nhắc điều kiện sức khỏe: Trong một số trường hợp như bệnh tĩnh mạch sâu hoặc các vấn đề về tim mạch, xoa bóp có thể không phải lựa chọn tốt. 

5. Cách điều trị giãn tĩnh mạch theo phương pháp y tế

5.1. Phương pháp tiêm xơ

Phương pháp tiêm xơ còn được gọi là sclerotherapy. Đây là một trong những phương pháp điều trị thường được sử dụng để xử lý các vùng tĩnh mạch bị giãn đặc biệt là ở các tĩnh mạch nông. Dưới đây là một số thông tin cụ thể về phương pháp tiêm xơ:

+ Nguyên tắc hoạt động: Trong quá trình tiêm xơ, bác sĩ sẽ tiêm một chất gây kích ứng vào tĩnh mạch bị giãn. Chất này thường là một dung dịch xơ, gây kích ứng và làm tổn thương lớp nội mạc (lớp mỏng bên trong) của tĩnh mạch. Khi nội mạc bị tổn thương, tĩnh mạch sẽ trở nên viêm nhiễm và cuối cùng hình thành huyết khối. Quá trình này làm tắc nghẽn tĩnh mạch bị giãn ngăn máu ứ trệ và giúp cải thiện triệu chứng.

+ Áp dụng: Phương pháp tiêm xơ thường được sử dụng cho các tĩnh mạch nông hoặc vừa bị giãn. Đối với các tĩnh mạch lớn hơn chẳng hạn như tĩnh mạch đùi sâu các phương pháp phẫu thuật khác có thể được áp dụng.

+ Hiệu quả và phản ứng phụ: Phương pháp tiêm xơ có thể hiệu quả trong việc giảm triệu chứng của giãn tĩnh mạch, như đau, sưng và cảm giác mệt mỏi. Tuy nhiên, như bất kỳ phương pháp nào nó cũng có thể gây ra các phản ứng phụ như đau, sưng, bầm tím, viêm và kích ứng.

+ Yêu cầu điều trị lặp: Trong nhiều trường hợp, cần thực hiện nhiều lần tiêm xơ để đạt được kết quả tốt nhất.

5.2. Trị giãn tĩnh mạch bằng phương pháp phẫu thuật

Phương pháp phẫu thuật để điều trị giãn tĩnh mạch có thể được áp dụng trong các trường hợp nghiêm trọng đặc biệt là khi có biến chứng hoặc suy giãn nặng đường kính tĩnh mạch lớn. Phương pháp này thường gọi là phẫu thuật lột tĩnh mạch (vein stripping). Dưới đây là một số thông tin về phương pháp này:

+ Nguyên tắc hoạt động: Phẫu thuật lột tĩnh mạch thường thực hiện dưới sự tác động của gây mê toàn thân. Bác sĩ sẽ thực hiện một phẫu thuật để lột toàn bộ hoặc một phần tĩnh mạch sâu hoặc bề mặt bị giãn ra. Quá trình này giúp loại bỏ các phần tĩnh mạch bị tổn thương và đảm bảo lưu thông máu tốt hơn trong các tĩnh mạch còn lại.

+ Áp dụng: Phẫu thuật lột tĩnh mạch thường được áp dụng cho các trường hợp nghiêm trọng, khi các biện pháp không phẫu thuật không hiệu quả hoặc khi có biến chứng như loét tĩnh mạch.

+ Quá trình phẫu thuật: Quá trình phẫu thuật bao gồm việc tạo các mấu tổn thương hoặc cắt một phần tĩnh mạch và sau đó loại bỏ nó. Các phần tĩnh mạch còn lại sẽ tiếp tục lưu thông máu như bình thường.

+ Thời gian hồi phục: Thời gian hồi phục sau phẫu thuật có thể kéo dài từ vài tuần đến vài tháng tùy thuộc vào phẫu thuật cụ thể và tình trạng sức khỏe của bệnh nhân.

+ Yêu cầu chăm sóc sau phẫu thuật: Bệnh nhân cần tuân thủ các hướng dẫn của bác sĩ về chăm sóc sau phẫu thuật, bao gồm việc đeo bít tĩnh mạch, tập thể dục và sử dụng thuốc khi được chỉ định.

5.3. Điều trị bằng sóng cao tần hay tia laser

Phương pháp điều trị giãn tĩnh mạch bằng sóng cao tần hoặc tia laser thường được gọi là điều trị bằng tia laser hoặc điều trị bằng sóng radio tần (RFA - Radiofrequency Ablation). Đây là một phương pháp không cần phẫu thuật, không cần cắt mổ và ít xâm lấn được sử dụng để điều trị giãn tĩnh mạch. Dưới đây là cách phương pháp này hoạt động và được ứng dụng:

+ Nguyên tắc hoạt động: Trong quá trình điều trị bằng sóng cao tần hoặc tia laser, một dụng cụ nhỏ được đặt qua một mũi kim vào bên trong tĩnh mạch bị giãn. Dụng cụ này chứa một đầu laser hoặc ứng dụng sóng cao tần. Khi ánh sáng laser hoặc sóng cao tần được kích hoạt, nó tạo ra nhiệt độ cao trong tĩnh mạch, làm tổn thương và thu nhỏ thành mạch.

+ Tác dụng: Quá trình tạo ra nhiệt độ cao này gây tắc nghẽn tĩnh mạch bị giãn. Tĩnh mạch bị hủy hoại sẽ bị đóng kín và không còn hoạt động ngăn chặn dòng máu lưu thông qua phần tĩnh mạch này. Việc loại bỏ tĩnh mạch bị giãn sẽ làm giảm triệu chứng và tình trạng ứ trệ tại vùng đó.

+ Ưu điểm: Phương pháp điều trị bằng tia laser hoặc sóng cao tần được coi là ít xâm lấn hơn so với phẫu thuật truyền thống có thời gian phục hồi ngắn hơn và ít gây đau đớn. Nó cũng không để lại sẹo ngoại trừ một số vết chấn thương nhỏ tại vị trí mũi kim.

+ Áp dụng: Phương pháp này thường được áp dụng cho các trường hợp giãn tĩnh mạch nông và vừa, được thực hiện dưới sự hỗ trợ của hình ảnh y tế (chẳng hạn như siêu âm) để đảm bảo định vị chính xác của dụng cụ trong tĩnh mạch.

5.4. Biện pháp can thiệp nội mạch dùng keo sinh học, cơ hóa học

Đây là những phương pháp tiên tiến và ngày càng phổ biến trong lĩnh vực phẫu thuật mạch máu và giãn tĩnh mạch. Dưới đây là một số thông tin cơ bản về các phương pháp này:

+ Can thiệp nội mạch bằng keo sinh học (VenaSeal): Đây là phương pháp mới nổi trong điều trị giãn tĩnh mạch. Quá trình thực hiện bao gồm việc tiêm một loại keo sinh học vào bên trong tĩnh mạch bị giãn làm dán các thành mạch lại với nhau. Khi các tĩnh mạch bị dán kín, máu không còn ứ trệ trong phần tĩnh mạch đó nữa. Phương pháp này không yêu cầu đốt, cắt hoặc nhổ các tĩnh mạch bị giãn. Đây là một phương pháp không xâm lấn, thời gian phục hồi nhanh chóng và không để lại vết sẹo.

+ Can thiệp nội mạch cơ hóa học (MOCA): Phương pháp MOCA sử dụng một chất hoá học để làm tổn thương và thu nhỏ thành mạch bị giãn. Chất hoá học này thường là các dung dịch muối có tác dụng gây viêm nhiễm tại vùng tĩnh mạch đóng kín tĩnh mạch bị giãn và làm giảm triệu chứng. Phương pháp này cũng không cần phẫu thuật mở nhưng thường yêu cầu định vị xác định vị trí của chất hóa học trong tĩnh mạch bằng hình ảnh y tế.

Cả hai phương pháp trên đều có ưu điểm là không yêu cầu phẫu thuật truyền thống và có thời gian phục hồi nhanh chóng. Tuy nhiên, giá thành cao và tính lâu dài của hiệu quả cần được xem xét và kiểm chứng thêm theo thời gian.

6. Chế độ ăn uống hỗ trợ giảm giãn tĩnh mạch chân tại nhà

Người bệnh giãn tĩnh mạch chân thay đổi chế độ ăn uống để giúp giảm giãn tĩnh mạch chân như sau:

6.1. Gừng

Gừng là một loại thực phẩm có nhiều lợi ích cho sức khỏe và có thể hỗ trợ trong việc cải thiện tình trạng giãn tĩnh mạch.

- Chữa giãn tĩnh mạch chân tại nhà: Gừng có tác dụng kích thích tuần hoàn máu và làm giảm sưng tĩnh mạch. Bạn có thể thêm gừng tươi vào thực đơn ăn uống hàng ngày hoặc pha trà gừng tươi để uống.

6.2. Tỏi

Tỏi cũng là một loại thực phẩm có nhiều lợi ích cho sức khỏe và có thể hỗ trợ trong việc cải thiện tình trạng giãn tĩnh mạch.

Giảm sưng tấy: Tỏi có tính chất chống viêm có thể giúp giảm sưng tấy và cải thiện triệu chứng sưng liên quan đến giãn tĩnh mạch.

6.3. Ớt Cayenne

Ớt cayenne là một loại gia vị có thể có lợi cho sức khỏe và có thể hỗ trợ trong việc cải thiện lưu thông máu và tình trạng giãn tĩnh mạch. 

- Cải thiện lưu thông máu: Ớt cayenne chứa một hợp chất gọi là capsaicin có khả năng kích thích lưu thông máu và giúp tăng cường dòng máu trong cơ thể bao gồm cả tĩnh mạch.

- Phá vỡ cục máu đông: Capsaicin cũng có khả năng giúp phá vỡ cục máu đông hiện có và ngăn ngừa sự hình thành cục máu đông mới. Điều này có thể giúp cải thiện dòng máu và ngăn chặn tình trạng ứ trệ.

- Sử dụng ớt cayenne trong món ăn: Bạn có thể thêm ớt cayenne vào các món ăn như súp, xào, mì hoặc làm nước sốt để gia vị và cải thiện lưu thông máu.

- Thức uống ớt cayenne: Một cách phổ biến để sử dụng ớt cayenne là thêm nó vào các thức uống như nước trái cây, sinh tố hoặc nước chanh. Tuy nhiên, hãy chắc chắn rằng bạn sử dụng ớt cayenne theo liều lượng an toàn để tránh kích ứng.

6.4. Thực phẩm chức năng

Ngoài việc sử dụng ớt cayenne như một gia vị bạn cũng có thể tìm các sản phẩm thực phẩm chức năng chứa capsaicin từ ớt cayenne để bổ sung.

Qua bài viết, cho thấy 8 cách tự nhiên chữa giãn tĩnh mạch từ việc duy trì lối sống lành mạnh, tập thể dục đều đặn đến việc sử dụng các loại thực phẩm như gừng, tỏi và ớt cayenne để hỗ trợ cải thiện lưu thông máu và giảm triệu chứng giãn tĩnh mạch. Những biện pháp đơn giản này không chỉ giúp hỗ trợ điều trị giãn tĩnh mạch một cách tự nhiên tại nhà mà còn có thể cải thiện tình trạng sức khỏe chung và tăng cường chất lượng cuộc sống.

Linh Linh (tổng hợp)