Tình trạng lưỡi trắng kèm theo hôi miệng khiến bạn thiếu tự tin khi giao tiếp với mọi người. Vậy tại sao lưỡi bị đóng bợn trắng. Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn nắm rõ nguyên nhân tại sao lưỡi bị đóng bợn trắng cùng cách làm sạch lưỡi bị trắng hiệu quả ngay tại nhà.

Tại sao lưỡi bị đóng bợn trắng?

"Lưỡi trắng" hay “lưỡi đóng bợn trắng” là một khái niệm để mô tả tình trạng khi lưỡi bị xuất hiện các vết trắng, đốm trắng hoặc mảng trắng trên bề mặt. Có nhiều nguyên nhân khiến lưỡi bị đóng bợn trắng, bao gồm cả nguyên nhân bệnh lý và nguyên nhân không phải do bệnh lý.

Nguyên nhân lưỡi bị đóng bợn trắng do bệnh lý

Nếu bạn đang băn khoăn không biết lưỡi bị đóng bợn trắng là bệnh gì thì dưới đây là những bệnh lý có thể gây nên tình trạng lưỡi bị đóng bợn trắng:

1. Nấm miệng

Tại sao lưỡi bị đóng bợn trắng? Nấm miệng (Candidiasis) là một trong những nguyên nhân phổ biến gây ra tình trạng lưỡi bị đóng bợn trắng. Nấm candida thường tồn tại trong miệng của hầu hết mọi người, nhưng khi sự cân bằng tự nhiên giữa các vi khuẩn và nấm trong miệng bị mất cân đối, nấm Candida có thể phát triển quá nhiều và gây ra các triệu chứng. Ban đầu niêm mạc viêm đỏ, sau đó sẽ xuất hiện các hạt trắng đục (lưỡi trắng nổi hạt) và mảng trắng dày như mảng sữa đông. 

Lưỡi bị đóng bợn trắng do nấm miệng

Các yếu tố có thể làm tăng nguy cơ mắc nấm miệng bao gồm:

• Hệ miễn dịch yếu: Người có hệ miễn dịch yếu do bệnh tật hoặc đang sử dụng thuốc kháng miễn dịch có nguy cơ cao bị nhiễm nấm Candida.
• Sử dụng corticosteroid: Việc sử dụng corticosteroid hoặc các loại thuốc chống viêm nhiễm có thể làm giảm sức đề kháng của miệng và tạo điều kiện cho nấm Candida phát triển.
• Thuốc kháng sinh: Sử dụng lâu dài thuốc kháng sinh có thể làm thay đổi hệ vi khuẩn trong miệng và làm tăng nguy cơ nấm miệng.
• Đeo răng giả không phù hợp: Răng giả không đúng kích thước hoặc không được vệ sinh đúng cách có thể tạo môi trường thuận lợi cho nấm phát triển.
• Bệnh tiểu đường: Người mắc bệnh tiểu đường thường có nguy cơ nhiễm nấm Candida cao hơn bình thường.

Để điều trị nấm miệng, người bệnh có thể sử dụng các loại thuốc kháng nấm như thuốc viên, gel, hoặc dung dịch xịt miệng. Tuy nhiên, tình trạng nấm miệng vẫn có thể tái phát sau khi điều trị hoặc trong những tình huống đặc biệt như hệ miễn dịch yếu.

2. Liken phẳng ở miệng (Lichen Planus) 

Liken phẳng ở miệng (Lichen Planus) là một tình trạng bệnh lý miệng chưa có nguyên nhân  nhưng được cho là có liên quan đến sự rối loạn miễn dịch của cơ thể. Có thể hiểu một cách đơn giản là thay vì bảo vệ, hệ miễn dịch lại tấn công vào các tế bào và mô trong miệng, gây ra tổn thương và viêm nhiễm.

Tại sao lưỡi bị đóng bợn trắng? Do bệnh lý liken phẳng ở miệng

Người bị liken phẳng ở miệng có thể xuất hiện các đường sừng hóa màu trắng hoặc xám trong miệng gọi là sọc Wickham, thường thấy ở niêm mạc má, lưỡi, môi, nướu….. Ngoài sọc Wickham, người bị liken phẳng ở miệng có thể gặp triệu chứng như loét, đau, cảm giác nóng bỏng trong miệng, khiến việc ăn và nói trở nên khó khăn, gây cảm giác khó chịu cho người bệnh.

Trong một số trường hợp, liken phẳng có thể được kích hoạt bởi các tác nhân kích thích như hóa chất, thuốc, chấn thương; làm gia tăng triệu chứng và khiến tình trạng bệnh trở nên nghiêm trọng hơn.

Việc chẩn đoán và điều trị liken phẳng ở miệng thường được thực hiện bởi bác sĩ chuyên khoa miệng. Điều trị có thể bao gồm thuốc kháng viêm, thuốc kháng histamin, corticosteroid, và các biện pháp làm dịu triệu chứng. Các biện pháp duy trì sức khỏe miệng cũng rất quan trọng để kiểm soát tình trạng liken phẳng và ngăn ngừa sự phát triển của nó.

3. Bạch sản niêm (Leukoplakia) 

Bạch sản niêm (Leukoplakia) là một tình trạng tổn thương trắng ở miệng, thường không thể cạo tróc và có thể xuất hiện ở nhiều vị trí khác nhau trong miệng ngoài lưỡi. Tùy thuộc vào biểu hiện và đặc điểm của tổn thương, bạch sản có thể được chia thành các loại khác nhau như bạch sản đồng nhất, bạch sản lấm tấm không đồng nhất, hoặc bạch sản dạng chồi sùi.

Tại sao lưỡi bị đóng bợn trắng? Do bạch sản niêm

Mặc dù bạch sản không gây khó chịu hoặc triệu chứng đau rát, nhưng điều quan trọng là nó có thể có liên quan đến tình trạng bệnh lý nghiêm trọng hơn, chẳng hạn như ung thư miệng. Việc thực hiện sinh thiết là cần thiết để chẩn đoán và có hướng điều trị phù hợp. 

Tốt nhất bạn không nên chủ quan với bất kỳ tình trạng tổn thương hoặc biểu hiện bất thường trong miệng. Khi phát hiện bất kỳ tổn thương nào, nên tham khảo ý kiến của bác sĩ chuyên khoa miệng để được tư vấn và kiểm tra sớm nhất.

4. Bệnh giang mai 

Lưỡi trắng có thể là biểu hiện của bệnh giang mai (Syphilis). Giang mai là một bệnh nhiễm trùng lây truyền qua đường tình dục (STI) gây ra bởi vi khuẩn Treponema pallidum. Bệnh này có thể gây ra nhiều triệu chứng khác nhau trong cơ thể, bao gồm cả miệng.

Lưỡi bị đóng bợn trắng do bệnh giang mai

Triệu chứng của giang mai có thể xuất hiện trong miệng, bao gồm mảng trắng hoặc xám trên lưỡi hoặc trong miệng. Các vết trắng này có thể xuất hiện như là biểu hiện sơ bộ của bệnh. Trong một số trường hợp nghiêm trọng hơn, giang mai có thể gây ra các vết loét (thương tổn mô) trong miệng và trên niêm mạc miệng.

Nếu bạn nghi ngờ mình có thể mắc bệnh giang mai hoặc có bất kỳ triệu chứng nào liên quan đến miệng hoặc cơ thể, quan trọng nhất là nên tham khảo ý kiến bác sĩ ngay lập tức để được kiểm tra và điều trị đúng cách. Bệnh giang mai là một bệnh nghiêm trọng và cần được chẩn đoán và điều trị sớm để tránh các biến chứng nghiêm trọng hơn, bao gồm các vấn đề về sức khỏe miệng và cơ thể khác.

5. Trào ngược dạ dày

Tại sao lưỡi bị đóng bợn trắng? Trào ngược dạ dày (gastroesophageal reflux disease - GERD) có thể góp phần vào tình trạng lưỡi trắng và mùi hôi miệng ở người trưởng thành. Trào ngược dạ dày xảy ra khi acid dạ dày và dịch khác từ dạ dày trào ngược lên thực quản và có thể lên đến vùng họng, gây ra nhiều triệu chứng không thoải mái.

Lưỡi bị đóng bợn trắng do trào ngược dạ dày

Triệu chứng của trào ngược dạ dày có thể bao gồm cảm giác đau rát, chảy nước miếng, và cảm giác nghẹn ngào trong họng. Tình trạng này có thể dẫn đến tổn thương niêm mạc niêm mạc miệng và gây ra tình trạng lưỡi trắng và mùi hôi khó chịu.

Nếu có bất cứ nghi ngờ trào ngược dạ dày liên quan đến tình trạng lưỡi trắng và mùi hôi miệng, bạn nên tham khảo ý kiến bác sĩ để được tư vấn và kiểm tra sức khỏe miệng cụ thể. Từ đó có cách điều trị và kiểm soát trào ngược dạ dày hiệu quả.

Nguyên nhân lưỡi bị đóng bợn trắng không phải do bệnh lý

• Vệ sinh răng miệng kém: Việc không duy trì vệ sinh miệng đúng cách dẫn đến tích tụ vi khuẩn, thức ăn và tế bào chết trên bề mặt lưỡi. Điều này có thể gây viêm nhiễm và làm cho các vùng nhú (papillae) trên lưỡi sưng to, khiến lưỡi có màu trắng.
• Mất nước và khô miệng: Thiếu nước hoặc khô miệng có thể làm cho niêm mạc miệng bị kích ứng và gây ra một loạt các triệu chứng, bao gồm lưỡi trắng khô.
• Thiếu hụt vitamin: Thiếu hụt vitamin cũng có thể góp phần vào tình trạng lưỡi trắng và mùi hôi miệng. Các loại vitamin như B9 (axit folic) và B12 đóng vai trò quan trọng trong cơ thể, bao gồm cả sức khỏe miệng. Thiếu hụt các loại vitamin này có thể gây ra nhiều vấn đề khác nhau, bao gồm tình trạng lưỡi trắng và mùi hôi khó chịu.
• Hút thuốc và nhai thuốc lá: Thuốc lá có chứa hóa chất và nhiệt độ cao có thể gây tổn thương cho niêm mạc miệng và lưỡi. Hút thuốc và nhai thuốc lá thường gây ra sự khô và kích ứng trong miệng, có thể dẫn đến tình trạng lưỡi bị đóng bợn trắng.
• Uống rượu thường xuyên: Rượu có thể gây kích ứng và làm khô miệng, dẫn đến tình trạng lưỡi bị đóng bợn trắng.
• Thở bằng miệng và sử dụng nước súc miệng có cồn: Thở bằng miệng thường làm khô miệng và gây ra tình trạng lưỡi trắng. Nước súc miệng chứa cồn có thể làm kích ứng niêm mạc miệng và làm thay đổi cân bằng vi khuẩn trong miệng, gây tình trạng lưỡi trắng.
• Kích ứng từ các phần sắc nhọn trong miệng: Răng mẻ, cài niềng răng, dây cung dư hoặc răng giả không phù hợp có thể gây tổn thương cho niêm mạc miệng, khiến lưỡi bị đóng bợn trắng.

Lưỡi bị đóng bợn trắng do vệ sinh răng miệng kém

Cách làm sạch lưỡi bị trắng 

Trong nhiều trường hợp, triệu chứng lưỡi trắng có thể không cần điều trị đặc biệt và tự biến mất sau một thời gian. Bạn có thể loại bỏ lớp phủ màu trắng khỏi lưỡi bằng cách sử dụng bàn chải đánh răng chải nhẹ nhàng lên lưỡi. Uống nhiều nước cũng có thể giúp loại bỏ vi khuẩn và mảnh vụn ra khỏi miệng.

Khi tình trạng lưỡi trắng không tự hết, bạn cần áp dụng các phương pháp điều trị theo chỉ định của bác sĩ chuyên khoa kết hợp cách làm sạch lưỡi bị trắng để nhanh chóng cải thiện tình trạng bệnh.

Cách làm sạch lưỡi bị trắng tại nhà

Dưới đây là một số cách làm sạch lưỡi bị trắng tại tại nhà, đặc biệt khi tình trạng này chỉ mới hình thành (thường do vệ sinh răng miệng không tốt):

• Sử dụng dụng cụ cạo lưỡi: Dụng cụ cạo lưỡi là một thiết bị chuyên dụng để loại bỏ mảng bám và bợn trắng trên lưỡi. Đặt đầu dụng cụ cạo lưỡi từ trong ra ngoài và chải nhẹ nhàng trên bề mặt lưỡi. Chú ý chải ở phần sâu bên trong lưỡi để loại bỏ vi khuẩn và mảnh vụn. Sau đó, súc miệng bằng nước súc miệng hoặc nước muối.
• Sử dụng nước muối ấm: Nước muối có khả năng kháng khuẩn và sát trùng tự nhiên, giúp loại bỏ tế bào chết và vi khuẩn trên bề mặt lưỡi. Bạn có thể ngậm nước muối ấm pha loãng trong 5-10 phút, sau đó nhổ ra. Thực hiện thao tác này 2 lần/ngày có thể giúp cải thiện tình trạng lưỡi trắng.
• Sử dụng baking soda trộn nước cốt chanh: Hỗn hợp này có thể giúp làm sạch và làm mờ mảng trắng trên lưỡi. Trộn baking soda và nước cốt chanh để tạo thành một hỗn hợp sệt, sau đó nhẹ nhàng chà lên lưỡi. Thực hiện đều đặn 2 lần/ngày có thể giúp giảm triệu chứng lưỡi trắng.
• Sử dụng nước ép lô hội (nha đam): Nước ép lô hội có khả năng kháng khuẩn và chống viêm nhiễm. Ngậm nước ép lô hội trong một khoảng thời gian rồi nhổ ra. Thực hiện đều đặn 2 lần/ngày có thể giúp giảm tình trạng lưỡi trắng và hôi miệng.
• Sử dụng nghệ: Nghệ có tính chất kháng khuẩn và kháng nấm, có thể giúp loại bỏ mảng trắng trên lưỡi. Chà xát một ít tinh bột nghệ lên vùng lưỡi bị trắng có thể giúp cải thiện tình trạng lưỡi trắng hiệu quả.
• Sử dụng mật ong: Mật ong chứa các hoạt chất kháng khuẩn và chống oxy hóa, có thể giúp làm sạch lưỡi. Hòa 1-2 thìa mật ong vào nước ấm, sau đó súc miệng trong vài phút. Nhớ súc miệng lại bằng nước sạch sau khi sử dụng mật ong.
• Sử dụng tỏi: Tinh chất trong tỏi có khả năng diệt khuẩn và chống nấm. Dùng tỏi sống hoặc nước tỏi ngâm để súc miệng hằng ngày giúp làm sạch lưỡi và khoang miệng.

Làm sạch lưỡi bị trắng bằng dụng cụ cạo lưỡi

Cách làm sạch lưỡi bị trắng chuyên khoa

Đối với những trường hợp lưỡi bị đóng bợn trắng do các nguyên nhân bệnh lý hoặc kéo dài không khỏi. Người bệnh cần nhanh chóng đến gặp bác sĩ chuyên khoa để được thăm khám, xác định nguyên nhân cụ thể và có biện pháp điều trị phù hợp, tránh biến chứng nguy hiểm:

Các phương pháp chuyên khoa bao gồm:

• Liken phẳng ở miệng: Đối với tình trạng này thường không cần chữa trị trừ khi triệu chứng trở nên nghiêm trọng hơn Trong những trường hợp nghiêm trọng, bác sĩ thường sẽ kê đơn thuốc xịt steroid hoặc nước súc miệng chứa steroid hòa tan để giảm bớt triệu chứng.
• Nấm miệng: Đối với tình trạng bị nấm miệng, bác sĩ thường đề xuất thuốc chống nấm dưới dạng viên ngậm, thuốc uống, gel hoặc dung dịch bôi miệng để điều trị.
• Bệnh sản niêm: Thường tự khỏi sau vài tuần khi loại bỏ các yếu tố kích thích như việc ngừng hút thuốc lá, loại bỏ các miếng trám dư, răng giả tháo lắp hoặc các khí cụ chỉnh nha. Tuy nhiên, trong trường hợp tình trạng tồn tại lâu hơn và không tự hết, người bệnh cần tiến hành sinh thiết để được chẩn đoán chính xác. Điều này rất quan trọng vì một tỷ lệ nhỏ trong các trường hợp bạch sản niêm có thể biến chuyển sang ung thư miệng.
• Giang mai: Trong trường hợp nhiễm trùng giang mai, thường sẽ sử dụng kháng sinh để tiêu diệt vi khuẩn gây bệnh.
• Vấn đề về răng miệng: Thường xuyên kiểm tra sức khỏe răng miệng có thể giúp phát hiện và xử lý sớm các vấn đề liên quan đến răng miệng, ngăn ngừa tình trạng bệnh lý nghiêm trọng hơn.

Cách phòng ngừa lưỡi bị đóng bợn trắng

Dưới đây là một số cách hạn chế và phòng ngừa tình trạng lưỡi bị đóng bợn trắng hiệu quả:

• Vệ sinh răng miệng đúng cách: Chọn bàn chải có lông mềm và chải răng đúng kỹ thuật, bao gồm cả việc chải răng và lưỡi. Lưu ý không nên chải lưỡi quá nhiều, khoảng 2-3 lần/ngày là đủ. Chải răng ít nhất 30 phút sau khi ăn để bảo vệ men răng khỏi hư hỏng.
• Sử dụng chỉ nha khoa: Sử dụng chỉ nha khoa để loại bỏ vật thể kẹt giữa các kẽ răng. Hãy đảm bảo bạn làm sạch từng răng một và tập trung vào việc làm sạch phần chân răng.
• Dùng muối nở: Thấm một ít muối nở lên bàn chải và đánh răng như bình thường. Muối nở có khả năng kháng khuẩn và giúp cải thiện hơi thở.
• Nhai kẹo cao su: Nhai kẹo cao su không đường có thể giúp kích thích tiết nước bọt và loại bỏ vi khuẩn trong miệng.
• Xây dựng chế độ dinh dưỡng khoa học: Bổ sung thực phẩm giàu chất xơ và vitamin D vào chế độ ăn hàng ngày. Hạn chế tiêu thụ thức uống chứa cồn và chất kích thích có thể giúp giảm nguy cơ gây hại cho răng miệng. 

Vệ sinh răng miệng đúng cách giúp phòng ngừa lưỡi bị đóng bợn trắng

Đến đây chắc hẳn các bạn đã có lời đáp cho câu hỏi tại sao lưỡi bị đóng bợn trắng rồi phải không nào? Mong rằng với nhữn chia sẻ trong bài viết, các bạn đã hiểu rõ hơn về nguyên nhân tại sao lưỡi bị đóng bợn trắng, đồng thời có thêm cách điều trị và phòng ngừa tình trạng lưỡi bị đóng bợn trắng hiệu quả nhất.

Minh LT (Tổng hợp)