Củ bạc hà núi là gì?

Cây bạc hà núi (hay còn gọi là củ ráy, cỏ vấp thơm hay bạc hà nam) thuộc họ bạc hà. Cây thường mọc hoang ở các khu vực vùng đất ẩm thấp, xuất hiện nhiều ở Việt Nam, Lào, Campuchia, Trung Quốc,... 

Cây thường mọc hoang ở các khu vực vùng đất ẩm thấp, xuất hiện nhiều ở Việt Nam, Lào, Campuchia, Trung Quốc,...Tại Việt Nam, cây mọc phân bổ ở các tỉnh vùng núi như Quảng Ninh, Lạng Sơn, Cao Bằng, Hải Dương, Bắc Giang,... Bạc hà núi không đòi hỏi nhiều công chăm sóc khi trồng mà có thể tự sinh sôi và phát triển. 

Đặc Điểm của củ Bạc Hà Núi

• Hình Dáng: Củ bạc hà núi thường dài, có vảy màu nâu và được chia thành nhiều đốt ngắn. Thân cây đứng, cao từ 30-50cm. Lá mọc đối xứng, hình trái xoan, màu xanh sẫm, có lông mềm. 
• Hoa, Quả: Hoa màu tím nhạt, mọc ở kẽ lá, có lông. Quả có 4 nang cứng, nứt thành bốn mảnh, mỗi mảnh chứa một hạt. 
• Hạt: Hạt nảy mầm sau 7-14 ngày. Cây bạc hà núi phát triển chậm, có thể trồng trong nhà và ngoài trời, ra hoa vào mùa hè. 
• Hương Vị: Củ có hương thơm đặc trưng và hương vị mạnh mẽ, giống với lá của cây bạc hà.
• Tính Chất: Theo Đông y, củ bạc hà núi có tính hàn và chứa nhiều độc tố. Nếu ăn mà chưa được chế biến, có thể gây ngứa trong miệng và cổ họng

 

Hình ảnh củ bạc hà núi và cây bạc hà núi

Củ bạc hà núi trị bệnh gì?

Hỗ trợ điều trị bệnh gout

Củ bạc hà núi có đặc tính kháng viêm và giảm đau, nên được sử dụng để hỗ trợ điều trị bệnh gout. Gout là một dạng viêm khớp cấp tính, gây đau nhức và sưng ở các khớp do tăng acid uric trong cơ thể. Các hợp chất trong củ bạc hà núi có thể giúp giảm viêm và đau.

Hạ sốt, chữa cảm cúm

Củ bạc hà núi cũng được dùng để hạ sốt và chữa cảm cúm. Với khả năng làm giảm nhiệt độ cơ thể, nó giúp giảm các triệu chứng cảm cúm như sốt, đau họng và nghẹt mũi. Bạn có thể nấu nước sắc từ lá hoặc củ bạc hà núi để uống, giúp làm dịu triệu chứng sốt. Tính chất kháng viêm và kháng khuẩn của củ bạc hà núi cũng giúp giảm đau họng và nghẹt mũi. Nó có thể được dùng làm nước súc miệng hoặc hỗn hợp đun sôi để xông hơi, giảm triệu chứng cảm lạnh.

Chữa mụn nhọt

Một số người sử dụng củ bạc hà núi để chữa mụn nhọt và các vấn đề về da. Tính chất kháng viêm và kháng khuẩn của cây này giúp làm dịu và giảm viêm nhiễm trên da. Củ bạc hà núi có khả năng làm dịu da và giảm sưng đỏ do mụn nhọt. Bạn có thể nghiền nhuyễn lá bạc hà núi và đắp lên vùng da bị mụn nhọt. Để hỗn hợp khô tự nhiên rồi rửa sạch bằng nước ấm.

Củ bạc hà núi hỗ trợ điều trị đau nhức xương khớp, gout và viêm khớp dạng thấp

Một số tác dụng khác của củ bạc hà núi

• Kháng khuẩn: Cây bạc hà núi có tác dụng kháng khuẩn, đặc biệt với trực khuẩn Bacillus subtilis. Điều này giúp ngăn ngừa và điều trị các bệnh nhiễm khuẩn.
• Chống ho: Nước sắc từ cây bạc hà núi giúp làm giảm cơn ho hiệu quả. Đây là phương pháp tự nhiên, an toàn cho cả trẻ em và người lớn.
• Cầm máu: Cao bạc hà núi giúp cầm máu nhanh chóng, rút ngắn thời gian chảy máu. Người dân thường dùng để điều trị các vết thương nhỏ.
• Điều trị ho gà: Nước sắc từ cây bạc hà núi giúp trẻ em bị ho gà giảm triệu chứng sau ba ngày mà không có tác dụng phụ.
• Chống viêm: Chiết xuất ethanol từ củ bạc hà núi có tác dụng chống viêm, có tiềm năng trở thành nguyên liệu sản xuất các sản phẩm chống viêm.
• Hỗ trợ tiêu hóa: Tính mát lạnh của bạc hà núi giúp làm dịu hệ tiêu hóa, giảm các triệu chứng khó tiêu và đầy hơi.
• Diệt côn trùng: Tinh dầu từ cây bạc hà núi có tác dụng diệt côn trùng, đặc biệt hiệu quả với mọt ngô Sitophilus zeamais.
• Giảm đau: Đặc tính chống viêm của bạc hà núi giúp giảm đau, đặc biệt là đau đầu và đau bụng kinh nguyệt.
• Hỗ trợ hô hấp: Bạc hà núi giúp giảm nghẹt mũi và làm dịu cơn ho nhờ đặc tính thông mũi tự nhiên.
• Giảm căng thẳng: Hương thơm nhẹ nhàng của bạc hà núi giúp giảm căng thẳng, lo lắng, thúc đẩy thư giãn và cải thiện giấc ngủ.
• Dầu ngâm: Lá và hoa bạc hà núi có thể ngâm trong dầu để tạo thành dầu ngâm bạc hà núi, dùng để xoa bóp giảm đau.

Củ bạc hà núi có độc không?

Không. Củ bạc hà núi có vị nhạt, tính hàn, không độc nhưng có khả năng gây ngứa mạnh nếu không được chế biến đúng cách. Đặc biệt, do bộ phận củ bạc hà núi nằm dưới lòng đất nên khi sử dụng, bạn cần chú ý làm sạch, chế biến đúng cách để đảm bảo an toàn và hiệu quả sử dụng.

 

Một số bài thuốc chữa bệnh từ củ bạc hà núi

 

• Trị ho và cảm lạnh: Bạc hà núi giúp làm dịu họng và giảm ho. Bạn có thể pha trà từ lá bạc hà núi, thêm mật ong và nước chanh để trị ho và cảm lạnh.
• Trị đau bao tử: Bạc hà núi giúp giảm triệu chứng đau bao tử. Nghiền lá bạc hà núi, trộn với nước ấm và uống để làm dịu dạ dày.
• Trị viêm nhiễm và vết thương: Với tính chất kháng khuẩn, bạc hà núi có thể làm sạch vết thương nhỏ. Nghiền lá bạc hà núi, đắp lên vết thương và băng bó.
• Giúp tiêu hóa: Bạc hà núi kích thích tiêu hóa. Sử dụng như gia vị trong món ăn hoặc pha trà sau bữa ăn để tiêu hóa dễ dàng hơn.

Cách dùng củ bạc hà núi trị bệnh

Sau khi biết củ bạc hà núi trị bệnh gì thì dưới đây là cách dùng củ bạc hà núi chữa bệnh mà bạn có thể tham khảo:

Liều dùng

Củ tươi khoảng 150g/ngày, củ khô 25g/ngày (Đảm bảo chỉ dùng phần củ dưới mặt đất).

Cách chế biến

Củ bạc hà núi bỏ rễ, bỏ lớp vỏ bên ngoài, rửa sạch, thái thành từng lát mỏng rồi ngâm nước vo gạo trong khoảng 3 giờ, có thể dùng tươi hoặc đem phơi khô dùng dần.

Cách dùng

• Dùng tươi: Lấy 150g củ bạc hà núi tươi, 20g lá đu đủ đực khô, đem sắc với khoảng 5 bát nước, đun cho đến cạn còn khoảng 1.5 bát nước, chia thành 3 lần uống trong ngày.
• Dùng khô: Lấy 20g củ bạc hà núi khô, 20g lá đu đủ đực khô, đem sắc với 5 bát nước, sắc cạn lấy 1.5 bát nước uống trong ngày.

Củ bạc hà núi có thể được sử dụng tươi hoặc phơi khô dùng dần

Lưu ý khi sử dụng củ bạc hà núi trị bệnh

• Có thể gây kích ứng da: Củ bạc hà núi chứa canxi oxalat có thể gây kích ứng da, ngứa và đau. Để tránh tình trạng này, khi chế biến hoặc sử dụng củ bạc hà tươi, bạn nên đeo bao tay để tránh tiếp xúc trực tiếp với nó. Chất canxi oxalat dễ phân hủy khi củ bạc hà núi được phơi khô hoặc nấu chín. Việc chế biến kỹ trước khi sử dụng không chỉ giúp bảo quản được lâu mà còn đảm bảo an toàn.
• Kiểm tra dị ứng: Nếu bạn có tiền sử dị ứng với thảo dược, kiểm tra dấu hiệu dị ứng sau khi sử dụng bạc hà núi. Ngừng sử dụng nếu có dấu hiệu dị ứng và tham khảo ý kiến bác sĩ.
• Sử dụng đúng liều lượng: Tuân thủ liều lượng đề xuất trong bài thuốc hoặc hướng dẫn của bác sĩ. Sử dụng quá nhiều có thể gây tác dụng phụ.
• Kiểm tra tương tác thuốc: Nếu bạn đang dùng thuốc hoặc có vấn đề sức khỏe đặc biệt, kiểm tra xem bạc hà núi có tương tác với thuốc không.
• Làm sạch cẩn thận: Trước khi sử dụng, rửa sạch củ bạc hà núi để loại bỏ bụi bẩn.
• Không nên ăn trực tiếp: Không nên sử dụng củ bạc hà núi tươi chưa qua chế biến kỹ để tránh tình trạng rát miệng và cổ họng.
• Ngừng sử dụng nếu có tác dụng phụ: Nếu gặp tác dụng phụ, ngừng sử dụng ngay và tham khảo ý kiến bác sĩ.
• Lưu trữ đúng cách: Bảo quản củ bạc hà núi ở nơi khô ráo, mát mẻ để giữ độ tươi ngon.
• Không tự chữa bệnh nghiêm trọng: Các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng cần được chăm sóc bởi bác sĩ chuyên khoa. Không nên tự chữa trị bằng bạc hà núi hoặc thảo dược khác.

 

Không nên ăn trực tiếp củ bạc hà núi tươi chưa qua chế biến kỹ

Mẹo chế biến củ bạc hà núi không ngứa

• Đeo bao tay trong quá trình chế biến để tránh cảm giác ngứa ngáy thậm chí là đau đớn khó chịu.
• Ngâm củ bạc hà núi với nước vo gạo và một ít muối trước khi sắc lấy nước uống cũng có thể giúp giảm ngứa đáng kể.
• Thêm vài lát gừng sắc cùng nước củ bạc hà núi giúp giảm ngứa và giảm lạnh bụng.
• Trong quá trình sắc (đun nấu) củ bạc hà núi, nên tránh dùng đũa/muỗng kim loại, hạn chế thấp nhất việc sử dụng dụng cụ. Nếu cần thiết bạn có thể dùng muỗng nhựa.
• Đun kỹ nước củ bạc hà núi cũng giúp giảm ngứa đáng kể.

Những ai nên dùng bạc hà núi?

Những trường hợp được khuyến khích nên dùng củ bạc hà núi bao gồm:

• Người bị ho, cảm cúm, viêm phế quản, đau đầu
• Người bệnh đau nhức các khớp, người bệnh gout
• Người bệnh tiểu đường.
• Người bị đau dạ dày
• Người bị viêm da cơ địa, chàm, mụn nhọt, ghẻ lở
• Người mắc bệnh vàng da, viêm ruột thừa
• Người bị cao huyết áp.

Uống củ bạc hà núi kiêng ăn gì?

Trong quá trình uống củ bạc hà núi chữa bệnh, bạn nên hạn chế ăn các loại hải sản và thực phẩm giàu đạm như thịt bò, trâu, chó, mèo.

Phân biệt cây bạc hà núi và cây dọc mùng

Hiện nay, một số người vẫn nhầm lẫn cây bạc hà núi và cây dọc mùng do hai loại cây này có nhiều đặc điểm tương đồng. Tuy nhiên, đây là hai loại cây khác nhau và để tránh nhầm lẫn cây bạc hà núi với cây dọc mùng, các bạn có thể chú ý một số đặc điểm sau:

• Cây bạc hà núi nhìn thô hơn, màu xanh đậm hơn.
• Cây bạc hà núi nhìn mềm mại hơn, màu hơi ngả vàng
• Cây bạc hà núi có lá nhiều hình khiên, phần hợp sinh giữa 2 thùy gốc phiến rất hẹp, cuống lá to mập.

Cây bạc hà núi và cây dọc mùng

Phân biệt cây bạc hà núi và cây bạc hà núi Caryopteris Incana

Cây bạc hà núi hay cây ráy đang được nhiều người dân Việt sử dụng chữa bệnh hiện nay cũng khác với cây bạc hà núi Caryopteris Incana, một loại cây thân thảo với hoa màu tím, lá nhỏ mọc đối, thường được sử dụng làm thuốc giảm sưng đau, giảm ho viêm họng.

Cây bạc hà núi và cây bạc hà núi Caryopteris Incana

Trên đây là một số thông tin về củ bạc hà núi mà Emdep.vn đã tổng hợp và chia sẻ. Mong rằng với những chia sẻ trong bài viết, các bạn không chỉ tìm được lời đáp cho câu hỏi củ bạc hà trị bệnh gì mà còn có thêm những thông tin hữu ích trong việc sử dụng củ bạc hà núi chữa bệnh giúp tận dụng tối đa tác dụng chữa bệnh của củ bạc hà núi đồng thời tránh những rủi ro không mong muốn có thể xảy ra.

Minh LT (Tổng hợp)