Câu chuyện về những khối u ở trẻ

Mùng 6 tết rồi bác sĩ trực cấp cứu, vừa đến viện đã có người anh họ gọi điện nhờ giúp đỡ, cháu ruột anh ấy mới gần 2 tuổi đang nằm ở phòng cấp cứu Việt Đức, hôn mê sâu thở máy và tiên lượng rất nặng. Bác sĩ ra với cháu, khối u não rất to chèn ép làm cháu hôn mê vì có dấu hiệu chảy máu bên trong trên phim chụp cắt lớp, phù não rất nhiều.

Biết cháu tiên lượng khó khăn nhưng bác sĩ vẫn nhờ cả những chuyên gia về thần kinh sọ não trực tham vấn ra thăm khám thêm cho cháu, vừa để làm công tác tinh thần và cũng là mong muốn tìm kiếm một phép màu.

Nhưng rồi, phép màu đã không xảy đến: Ngày hôm sau gia đình xin cho cháu về trong lặng lẽ, người anh họ nhắn tin báo và cũng để nói lời từ biệt, lòng bác sĩ thắt lại, cháu bé mới hai tuổi.

Sau một thời gian bác sĩ có tìm hiểu về những triệu chứng của cháu thì được gia đình cho biết, từ ngày sinh ra cháu chỉ có duy nhất một dấu hiệu khác thường đó là hễ khi cháu đứng hay đi thì đầu của cháu cứ nghiêng sang một bên, chỉ duy nhất triệu chứng như vậy. Những ngày gần đây thì thấy cháu nôn nhiều hơn, có vào viện vài lần nhưng truyền dịch cháu ổn nên gia đình lại cho về, ít ai nghĩ đến tổn thương u trong não ở lứa tuổi này.

Câu chuyện khác..

Sau tết đi làm vài tuần bác sĩ tiếp nhận một bé gái 6 tuổi ở Quảng Ninh, thăm khám sơ bộ bác sĩ chưa phát hiện triệu chứng gì đặc biệt, cháu vẫn chạy nhảy và ăn uống bình thường, thi thoảng cháu kêu đau vùng cổ cao gần gáy tóc. Bác sĩ cho cháu đi chụp phim cộng hưởng từ khảo sát vùng đầu cổ. Cột sống cổ cháu không vấn đề gì, tuy nhiên khi máy quét lên vùng đầu đã phát hiện khối u não vô cùng lớn, đó chính là nguyên nhân làm cháu kêu đau mấy hôm nay.

Sau khi giải thích cho gia đình, cháu bé đã được chỉ định mổ gấp. Liên hệ nhờ người anh là phẫu thuật viên về u não, xem phim xong ngay ngày hôm sau cháu được dẫn lưu tạm thời để giảm áp lực nội sọ. Sau 4 ngày cháu được phẫu thuật lấy khối u triệt để.

Ngày hôm sau bác sĩ nhận được tin nhắn cháu bé đã tỉnh. Và theo chia sẻ của anh bác sĩ điều trị cho bé: Khả năng rất cao khối u của cháu là lành tính.

Hai câu chuyện với hai cảm xúc trái ngược trong một thời gian ngắn như để “nhắc nhở” bác sĩ một điều gì đó. Ở trẻ em, có mấy ai đưa trẻ đi khám sức khoẻ định kỳ đâu khi triệu chứng hầu như rất ít hoặc không có? Tuy nhiên, nói về khối u ở trẻ em, các mẹ cần chú ý.

Bất kỳ dấu hiệu bất thường nào ở trẻ có thể là cảnh báo bệnh nguy hiểm, mẹ khẩn trương đưa con đi khám. Ảnh minh họa

3 nhóm khối u hay gặp ở trẻ em

Nhóm bệnh lý của tế bào máu (ung thư bạch cầu).

Các khối u thận- u xương

Nhóm thứ ba chính là các khối u não.

Nguyên nhân ung thư ở trẻ

- Ung thư ở trẻ bắt nguồn chủ yếu từ gene.

- Lối sống và yếu tố gia đình từ cha mẹ đóng vai trò không nhỏ. Ví dụ: Tiền sử cha mẹ hút thuốc lá, lạm dụng các loại thuốc tây, tiếp xúc hoá chất, không kiểm soát vấn đề ăn uống, nhiễm virus….

Ung thư ở trẻ em thường có tỷ lệ điều trị thành công tương đối cao, trên dưới 70%. Có những thể ung thư tỷ lệ điều trị khỏi lên đến 90% nếu phát hiện sớm.

Với bất kỳ loại ung thư nào thì việc phát hiện sớm luôn đóng vai trò then chốt. Cha mẹ cần để ý sớm những dấu hiệu bất thường của trẻ là yếu tố vô cùng quan trọng vì ở trẻ nhỏ ít ai chủ động đưa các cháu đi kiểm tra sức khoẻ định kỳ. Những lựa chọn như siêu âm ổ bụng đánh giá tổng thể là điều cần thiết vì siêu âm không độc hại, rẻ tiền, nhiều cơ sở làm được.

Ngoài góp phần giúp phát hiện các khối u cục, siêu âm còn giúp chúng ta khảo sát cơ bản các cơ quan trong bụng trẻ xem có bất thường hay dị tật gì không (một thận duy nhất, đảo ngược phủ tạng, bất thường hệ tiết niệu…).

Còn việc chụp xquang các xương dài, chụp cắt lớp/cộng hưởng từ sọ não, xét nghiệm huyết tuỷ đồ… là vấn đề vô cùng “nhạy cảm”, không thể lạm dụng khảo sát tràn lan. Các mẹ nên tham khảo ý kiến bác sĩ chuyên khoa nhi sâu (Huyết học, thần kinh..) khi cần thiết hoặc khi trẻ có dấu hiệu gì bất thường.

Dấu hiệu cảnh báo khối u ác tính ở trẻ

Các mẹ hết sức lưu ý, khi trẻ có một trong những dấu hiệu dưới đây, hãy khẩn trương đưa con đi khám ngay:
Giảm cân nhanh trong thời gian ngắn, có dấu hiệu xanh xao, thiếu máu.
Dễ bầm tím, chảy máu khó cầm mỗi lúc tai nạn, va chạm.
Trẻ sốt kéo dài không rõ nguyên nhân.
Sưng đau các hạch.
Đau nhức ở một đầu xương nào đó khi về đêm gần sáng hoặc lúc vận động nhiều.
Có bất kỳ dấu hiệu bất thường nào của vùng đầu như trẻ hay kêu đau đầu, trẻ hay trớ, trẻ có thói quen nghiêng đầu sang 1 bên, trẻ đi-chạy với dáng điệu khác thường…
Trẻ đái nước tiểu có màu đỏ, hồng hoặc trẻ hay kêu đau bụng.

Ths.Bs Trần Quốc Khánh - Khoa Phẫu thuật cột sống - BV Hữu nghị Việt Đức