Theo một nghiên cứu từ Trường Y tế Công cộng Harvard được công bố hôm thứ Tư, các công ty truyền thông xã hội đã kiếm được tổng cộng hơn 11 tỷ USD doanh thu quảng cáo ở Mỹ từ trẻ vị thành niên vào năm ngoái.

Các nhà nghiên cứu cho biết những phát hiện này cho thấy sự cần thiết phải có quy định của chính phủ đối với phương tiện truyền thông xã hội vì các công ty đứng ra kiếm tiền từ trẻ em sử dụng nền tảng của họ đã không tự điều chỉnh một cách có ý nghĩa.

Họ lưu ý rằng những quy định như vậy cũng như tính minh bạch cao hơn từ các công ty công nghệ có thể giúp giảm bớt tác hại đối với sức khỏe tâm thần của thanh thiếu niên và hạn chế các hoạt động quảng cáo có hại nhắm vào trẻ em và thanh thiếu niên.

Để đưa ra con số doanh thu, các nhà nghiên cứu đã ước tính số lượng người dùng dưới 18 tuổi trên Facebook, Instagram, Snapchat, TikTok, X (trước đây là Twitter) và YouTube vào năm 2022 dựa trên dữ liệu dân số từ Điều tra dân số Hoa Kỳ và dữ liệu khảo sát từ Common Sense Media và Nghiên cứu Pew.

Sau đó, họ sử dụng dữ liệu từ công ty nghiên cứu eMarketer, hiện được gọi là Insider Intelligence và Qustodio, một ứng dụng kiểm soát của phụ huynh, để ước tính doanh thu quảng cáo tại Hoa Kỳ của từng nền tảng vào năm 2022 và thời gian trẻ em dành mỗi ngày trên mỗi nền tảng.

Bên cạnh đó, các nhà nghiên cứu cho biết họ đã xây dựng một mô hình mô phỏng sử dụng dữ liệu để ước tính doanh thu quảng cáo mà các nền tảng kiếm được từ trẻ vị thành niên ở Mỹ.

Liệu có thể có giải pháp tối ưu?

Các nhà nghiên cứu và nhà lập pháp từ lâu đã tập trung vào những tác động tiêu cực bắt nguồn từ các nền tảng truyền thông xã hội, những thuật toán được thiết kế riêng cho từng cá nhân có thể khiến trẻ em sử dụng quá mức.

Năm nay, các nhà lập pháp ở các bang như New York và Utah đã đưa ra hoặc thông qua luật nhằm hạn chế việc sử dụng mạng xã hội ở trẻ em, với lý do gây hại cho sức khỏe tâm thần của thanh thiếu niên và các mối lo ngại khác.

Meta, công ty sở hữu Instagram và Facebook, cũng đang bị hàng chục bang kiện vì cáo buộc góp phần gây ra cuộc khủng hoảng sức khỏe tâm thần.

“Mặc dù các nền tảng truyền thông xã hội có thể tuyên bố rằng họ có thể tự điều chỉnh các hoạt động của mình để giảm thiểu tác hại cho thanh thiếu niên, nhưng họ vẫn chưa làm được điều đó và nghiên cứu của chúng tôi cho thấy họ có động cơ tài chính quá lớn để tiếp tục trì hoãn thực hiện các bước có ý nghĩa để bảo vệ trẻ em, Bryn Austin, giáo sư tại Khoa Khoa học Xã hội và Hành vi tại Harvard và là tác giả cấp cao của nghiên cứu cho biết.

Những quảng cáo và nội dung trên mạng xã hội đang “thôi miên” người dùng?

Bản thân các nền tảng không công khai số tiền họ kiếm được từ trẻ vị thành niên.

Các nền tảng truyền thông xã hội không phải là nền tảng đầu tiên quảng cáo cho trẻ em, các bậc phụ huynh và chuyên gia từ lâu đã bày tỏ lo ngại về việc tiếp thị cho trẻ em trực tuyến, trên truyền hình và thậm chí ở trường học.

Nhưng quảng cáo trực tuyến có thể đặc biệt nguy hiểm vì chúng có thể nhắm mục tiêu đến trẻ em và vì ranh giới giữa quảng cáo và nội dung mà trẻ tìm kiếm thường rất mờ nhạt.

Trong một  bài báo về chính sách năm 2020 , Học viện Nhi khoa Hoa Kỳ cho biết trẻ em “đặc biệt dễ bị tổn thương trước tác động thuyết phục của quảng cáo vì kỹ năng tư duy phản biện còn non nớt và sự ức chế xung lực”.

Tờ báo lưu ý: “Trẻ em và thanh thiếu niên trong độ tuổi đi học có thể nhận ra quảng cáo nhưng thường không thể cưỡng lại được khi nó được nhúng vào các mạng xã hội đáng tin cậy, được khuyến khích bởi những người có ảnh hưởng nổi tiếng hoặc được phân phối bên cạnh nội dung được cá nhân hóa”.

Khi mối lo ngại về mạng xã hội và sức khỏe tâm thần của trẻ em ngày càng gia tăng, Ủy ban Thương mại Liên bang hồi đầu tháng này  đã đề xuất những thay đổi sâu rộng đối với một đạo luật có tuổi đời hàng thập kỷ nhằm quản lý cách các công ty trực tuyến có thể theo dõi và quảng cáo cho trẻ em.

Những thay đổi được đề xuất bao gồm tắt quảng cáo được nhắm mục tiêu cho trẻ em dưới 13 tuổi theo mặc định và hạn chế thông báo đẩy.

Những con số biết “nói” 

Theo nghiên cứu của Harvard, YouTube thu được doanh thu quảng cáo lớn nhất từ ​​người dùng từ 12 tuổi trở xuống (959,1 triệu USD), tiếp theo là Instagram (801,1 triệu USD) và Facebook (137,2 triệu USD).

Trong khi đó, Instagram thu được doanh thu quảng cáo lớn nhất từ ​​người dùng trong độ tuổi 13-17 (4 tỷ USD), tiếp theo là TikTok (2 tỷ USD) và YouTube (1,2 tỷ USD).

Các nhà nghiên cứu cũng ước tính rằng Snapchat nhận được phần lớn nhất trong tổng doanh thu quảng cáo năm 2022 từ người dùng dưới 18 tuổi (41%), tiếp theo là TikTok (35%), YouTube (27%) và Instagram (16%).

Có nên bài trừ và hoàn toàn tránh xa khỏi mạng xã hội?

Bên cạnh những mặt tiêu cực, ta cũng phải thừa nhận những lợi ích mà mạng xã hội mang đến cho con người. Rút ngắn mọi khoảng cách, học hỏi không giới hạn, giao lưu đa văn hóa, nguồn dữ liệu tìm kiếm và nghiên cứu phong phú,...nhưng đó là khi một người biết rõ mình cần gì và có ý thức kỷ luật bản thân.

Vì thế thay vì bài trừ mạng xã hội và ép buộc những người thân/ con trẻ không được dùng nữa, hãy cùng nhau bàn luận về những mặt tích cực của mạng xã hội và cả cách chúng âm thầm chi phối người dùng. Có ý thức và hiểu rõ về thứ mình đang dùng, sẽ là cách tốt nhất để một người dùng mạng xã hội một cách hiệu quả mà không gây các hệ lụy về sau.

Nghiêng Nhiên (Tổng hợp/ Theo New York Post)

Ảnh: Sưu tầm