Đa số mọi người đều có những thời điểm so sánh chính mình với người khác và cảm thấy mình thua kém về nhiều mặt. 

Cảm thấy thua kém một dấu hiệu của tâm lý mặc cảm về bản thân. Những người tự ti như thế thường rất khó thành công trong cuộc sống, khó có thể hòa nhập được với tập thể, đồng đội, cộng đồng. 

Vì cảm thấy thua kém nên họ trở nên khép kín, thu mình và không dám thể hiện bản thân, thậm chí còn xuất hiện tình trạng hoang tưởng do không tiếp xúc với môi trường tập thể, cuộc sống xung quanh. Những suy nghĩ tiêu cực về bản thân như ngoại hình, màu da, hoặc một cơ thể bị khiếm khuyết làm cho họ cảm thấy xấu hổ, trở nên không quyết đoán, cũng không dám thử sức ở các lĩnh vực, cơ hội mới vì tâm lý sợ thất bại, bị cười nhạo.

Các nhà tâm lý học cho rằng một số yếu tố có thể giải thích tại sao một trong số chúng ta lại dễ cảm thấy kém cỏi.

Những nhân tố này bao gồm:

Những trải nghiệm tiêu cực thời thơ ấu: Nếu bố mẹ hoặc người chăm sóc của bạn có biểu hiện ngược đãi hoặc xa cách, có thể bạn sẽ lớn lên với cảm giác rằng mình không đủ tốt và không xứng đáng. Bắt nạt, bị tổn thương và quá bảo vệ con quá mức có thể dẫn đến lòng tự trọng thấp.

Yếu tố di truyền: Mặc dù bất cứ ai cũng có thể học cách cảm thấy tốt hơn về bản thân, nhưng nghiên cứu cho thấy mức độ lòng tự trọng của bạn một phần là do gen di truyền.

Các chuẩn mực xã hội phi thực tế: Ngay từ khi còn nhỏ, chúng ta đã chịu áp lực khi sống trong những tiêu chuẩn phi thực tế. Chẳng hạn, nếu bạn lớn lên ở Mỹ, có thể bạn sẽ nhận ra rằng việc có nhiều tiền là một dấu hiệu của sự thành công và mọi người đều nên hướng tới mục tiêu trở nên giàu có. Nếu bạn bạn thất bại trong quan niệm về thành công của nền văn hóa mình, bạn có thể sẽ cảm thấy mình kém cỏi.

Cách tốt nhất để vượt qua mặc cảm tự ti với người khác chính là cố gắng hạn chế sự so sánh.

Sự so sánh không phải lúc nào cũng là xấu. Một số nghiên cứu chỉ ra rằng so sánh bản thân với những người ưu tú hơn có thể tạo cảm hứng và động lực cho bạn. Tuy nhiên, sự so sánh này cũng có thể khiến bạn cảm thấy chán nản, đố kỵ và kém cỏi.

Nếu bạn có thói quen so sánh theo hướng tiêu cực, hãy thử các mẹo sau:

Hạn chế công kích bản thân nếu có thể. Chẳng hạn, nếu việc lướt Instagram khiến bạn cảm thấy tồi thua kém về vẻ ngoài hoặc cuộc sống, hãy gỡ cài đặt ứng dụng này hoặc giới hạn thời gian sử dụng nền tảng này chỉ vài phút mỗi ngày.

Thực hành lòng biết ơn. Nghiên cứu chỉ ra rằng người biết ơn những điều tốt đẹp trong cuộc sống của họ thường ít so sánh bản thân họ với những người khác. Viết nhật ký về lòng biết ơn hoặc sử dụng ứng dụng ghi chú trên điện thoại để ghi lại những điều tốt đẹp đang diễn ra với bạn.

Trên thực tế, không thể có sự so sánh công bằng giữa hai người. Mọi người đều có cuộc sống riêng, và có thể bạn không bao giờ biết những thất bại mà họ đã vượt qua.

Cố gắng học hỏi từ những người thành công. Chẳng hạn, nếu bạn bè của bạn gần đây có công việc mới rất tốt, có thể họ sẽ có những mẹo phỏng vấn rất giá trị.

Tránh so sánh theo chiều hướng đi xuống. Bạn có thể cảm thấy dễ chịu hơn khi so sánh bản thân với những người tệ hơn bạn. Điều này được gọi là “so sánh theo chiều hướng đi xuống”. Nó có thể tạm thời cải thiện lòng tự trọng của bạn. Tuy nhiên, đây không phải là một thói quen tốt vì nó khuyến khích bạn tập trung vào những vấn đề và nỗi đau của người khác.

Bình Yên (Tổng hợp/ Theo Myonlinetherapy)

Ảnh: Sưu tầm