Khi còn bé, người ta có thể cất tiếng xin lỗi rất chân thành mà không cần ai phải nhắc nhở. Thế nhưng càng lớn, người ta càng khó khăn để nhận sai và nói trọn vẹn 2 từ “xin lỗi”. Lý do gì khiến con người ta tiết kiệm 2 từ “xin lỗi” ngay cả khi đã nhận thức được mình sai?

Nhà văn Harriet Lerner từng viết: “Con người vốn có tính phòng ngự cố hữu rất khó sửa đổi. Để tự bản thân trực tiếp chịu trách nhiệm cho những hành vi của mình, thực sự là khó khăn”.

Xin lỗi chính là thừa nhận lỗi lầm của mình, điều này tất nhiên sẽ khiến người ta dễ rơi vào tình trạng cảm thấy dễ bị tổn thương. Thế nên với bản tính phòng ngự cố hữu người ta tự sinh ra phản xạ chối bỏ, từ chối việc nhận khuyết điểm về bản thân.

Điều này đặc biệt dễ xảy ra với những người tôn thờ “chủ nghĩa cá nhân”, cái tôi quá lớn.

Quan niệm về cái tôi thường được hiểu theo hai khía cạnh. Về mặt tích cực, cái tôi đem đến sự hãnh diện phù hợp về những giá trị, nhân phẩm của chính bản thân. Trong khi đó, cái tôi tiêu cực lại dẫn đến sự nhận định sai về những giá trị, nhân phẩm của mình đưa đến sự tự ti hay tự tôn quá mức cần thiết.

Một người leo lên nấc thang danh vọng với địa vị càng cao, thì cái tôi mà họ vác trên vai dường như càng nặng. Vì thế, khi một người bình thường đón nhận sự bất đồng về ý kiến của người khác một cách cởi mở, thì các “sếp” có thể xem đó là “không thể chấp nhận được”. Chính cái tôi quá lớn đã giam cầm một số người trong “nhà tù” của sự tự mãn và kiêu căng của chính mình. Mà đã là tù nhân thì làm sao có hạnh phúc?

Hy vọng tất cả chúng ta ai rồi cũng sẽ nhận ra điều này. Sống ở đời làm sao tránh khỏi việc không mắc sai lầm. Thế nhưng con người ta hơn nhau chính ở chỗ đối diện với sai lầm đó ra sao. Nếu chúng ta biết tự nhận lỗi, tự sửa chữa mới là điều đáng quý.

Bởi lẽ nhờ biết loại bỏ sai lầm, con người mới tiến bộ trong việc tự tu sửa và trở thành người tốt. Nó giúp người ta vượt được mọi trở ngại, để tiến tới thành công trong giao tiếp, thậm chí nhận được sự kính trọng của đối phương. Người thông minh phải biết nhận lỗi khi sai lầm. 

Dưới đây là một số lợi ích khi thừa nhận bạn đã mắc sai lầm:

1. Nâng cao niềm tin và sự tín nhiệm: Những người thừa nhận sai lầm của mình thường được coi trọng và đáng tin cậy hơn. Đặc biệt, khi các nhà lãnh đạo thừa nhận lỗi của mình, điều đó báo hiệu sự minh bạch và xác thực, từ đó thúc đẩy niềm tin giữa các thành viên trong nhóm và các bên liên quan.

2. Cải thiện tinh thần đồng đội: Khi chúng ta biết thừa nhận sai lầm, điều đó sẽ tạo ra một nền văn hóa cởi mở và không đổ lỗi. Mọi người cảm thấy an toàn hơn khi thừa nhận lỗi của mình, điều này có thể dẫn đến một môi trường sống và làm việc tích cực hơn. Nó cũng có thể làm giảm mức độ căng thẳng khi đồng hành cùng nhau. 

3. Có cơ hội học hỏi và phát triển: Thừa nhận sai lầm cho phép chúng ta học hỏi từ chúng. Sự sẵn sàng học hỏi và phát triển này có thể dẫn đến việc ra quyết định tốt hơn trong tương lai.  

4. Xây dựng mối quan hệ bền chặt hơn: Con người biết thừa nhận sai lầm thường giỏi hơn trong việc xây dựng và duy trì mối quan hệ bền chặt. Mọi người có nhiều khả năng tôn trọng và cảm thấy dễ kết nối với những người như thế này.

5. Giải quyết vấn đề: Thừa nhận sai lầm có thể là bước đầu tiên để tìm ra giải pháp. Những người sẵn sàng chịu trách nhiệm về lỗi lầm của mình có nhiều khả năng tích cực khắc phục chúng, điều này có thể giúp giải quyết vấn đề nhanh hơn.

6. Giảm xung đột: Bằng cách thừa nhận sai lầm, chúng ta có thể xoa dịu xung đột. Khi ai đó thừa nhận lỗi lầm của mình, điều đó có thể làm giảm căng thẳng và thúc đẩy đối thoại mang tính xây dựng.

7. Cải thiện việc ra quyết định: Những người thừa nhận sai lầm sẽ ít có khả năng lặp lại chúng. Điều này có thể dẫn đến việc ra quyết định tốt hơn về lâu dài khi họ nhận thức rõ hơn về những cạm bẫy và sai sót tiềm ẩn.

Điều quan trọng cần lưu ý là tác động của việc thừa nhận sai lầm có thể khác nhau tùy thuộc vào cách thức và thời điểm nó được thực hiện. Việc thừa nhận kịp thời những sai lầm xuất phát từ trái tim sẽ có nhiều khả năng mang lại kết quả tích cực hơn so với việc thừa nhận miễn cưỡng hoặc trì hoãn.

Bình Yên (Tổng hợp/ Theo Linkedin)

Ảnh: Sưu tầm