Ảo tưởng về sự lựa chọn là gì?

Ảo tưởng về sự lựa chọn là một loại nhận thức bị ám thị làm cho thiên lệch. Nó khiến bạn tin rằng mình có quyết định đúng đắn và có quyền kiểm soát cuộc sống nhiều hơn so với thực tế.

Loại cạm bẫy tâm lý này thường được các nhà quảng cáo và tiếp thị sử dụng để đẩy mạnh tiêu thụ sản phẩm của họ. Chúng ta sẽ cảm thấy chính mình đang đưa ra các quyết định nhưng sự thật là tâm lý, hành vi đang bị người khác dẫn dắt.

Mặc dù trong một số khía cạnh, nghệ thuật kiểm soát tâm lý này khá hữu ích để đạt mục tiêu nhưng xét về khía cạnh cá nhân, nó có thể làm giảm sự tối ưu cho cuộc sống của bạn.

Dấu hiệu cho thấy bạn đang mắc phải ảo tưởng về sự lựa chọn

Nếu bạn luôn cảm thấy khó khăn khi phải đưa ra quyết định hoặc cảm thấy mình có thật nhiều lựa chọn thì bạn vẫn có khả năng đang rơi vào cạm bẫy tâm lý ảo tưởng này. Một số dấu hiệu điển hình như sau:

• Khó khăn khi phải đưa ra quyết định dù là vấn đề lớn hay nhỏ
• Luôn thấy mình cần có quyết định đúng đắn, hoàn hảo nếu không sẽ vô cùng lo lắng, sợ hãi
• Không biết chọn gì, dẫn đến bản thân mất phương hướng
• Luôn cảm thấy mình có quá nhiều sự lựa chọn
• Thường đoán trước rằng chính mình sẽ đưa ra quyết định thế nào

Bạn có đang rơi vào ảo tưởng về sự lựa chọn?

Thông thường, các chuyên gia tâm lý phân chia ảo tưởng về sự lựa chọn ra 2 trường hợp. Nhưng dù bạn đang mắc phải tình trạng nào, hoặc thậm chí cả hai thì chất lượng cuộc sống vẫn dễ bị ảnh hưởng tiêu cực.

Loại 1: Cảm giác kiểm soát sai

Ở trường hợp này, bạn tin rằng mình đang có quyền kiểm soát cuộc sống và làm nó thật tốt, trong khi thực tế không đạt được mức độ như vậy. Do đó, bạn có thể đưa ra quyết định sai lệch hoặc không có lợi nhưng tâm lý vẫn cảm thấy nó đúng đắn.

Loại 2: Nghịch lý của sự lựa chọn

Khi bạn tự cảm thấy mình có vô số lựa chọn thì sẽ kéo theo một tâm lý khác, đó là không biết chọn gì và luôn không hài lòng với quyết định cuối cùng của mình. Tình trạng này dễ khiến bạn bị căng thẳng, bối rối, sai lầm, thất vọng và rơi vào cái vòng lẩn quẩn tiêu cực.

Làm sao để thoát khỏi ảo tưởng về sự lựa chọn?

Xác định mục tiêu rõ ràng

Có mục tiêu cụ thể dù là việc lớn hay nhỏ luôn giúp bạn có hướng đi đúng đắn, thu hẹp phạm vi lựa chọn và bạn dễ dàng biết điều gì phù hợp cho mình.

Những lựa chọn càng đơn giản càng dễ kiểm soát

Đừng phức tạp hóa bất cứ lựa chọn nào. Nó sẽ khiến bạn dễ đánh mất tự tin, sợ hãi và hoài nghi năng lực chính mình. Hãy xem xét từng lựa chọn một cách khách quan, rõ ràng, đơn giản đúng với ý nghĩa của nó.

Liệt kê ưu và khuyết điểm

Bạn nên hiểu rõ điểm mạnh và điểm yếu của mình, cũng như lập ra danh sách ưu khuyết điểm của các vấn đề đang gặp phải. Khi hiểu rõ bản thân và hiểu rõ các lựa chọn trước mắt, bạn sẽ dễ dàng quyết định sáng suốt hơn.

Điều này cũng giúp bạn cân nhắc cơ hội và rủi ro nếu có trong tương lai. Vì vậy, hãy cho bản thân thời gian để quản lý tốt cảm xúc, tâm lý trước khi ra quyết định.

Lắng nghe ý kiến của người khác

Nếu bạn đang bối rối trước mớ hỗn độn không thể đưa ra lựa chọn, hãy lắng nghe ý kiến và lời khuyên từ người bạn tin tưởng hoặc người có chuyên môn. Những gợi ý khách quan có thể giúp bạn đánh giá vấn đề hoàn chỉnh hơn.

Hy vọng bài viết sẽ giúp bạn cải thiện được ảo tưởng về sự lựa chọn, có thể đưa ra những quyết định phù hợp và nâng cao chất lượng cuộc sống.

Thiên Khuê (Theo Mind)