Nhiều nghệ sĩ Việt giờ không còn chỉ xuất hiện trong MV triệu view hay bộ phim truyền hình giờ vàng, mà giờ đây, bạn có thể thấy họ đang “chốt đơn” son môi, sữa giảm cân, hay thậm chí là… chảo chống dính, nước rửa chén một cách đầy hào hứng và chuyên nghiệp.

Hiện tượng này không còn lạ trong vài năm trở lại đây, khi mạng xã hội và thương mại điện tử phát triển như vũ bão. Nhưng đằng sau ánh hào quang của mỗi buổi phát sóng “giật đơn nghìn đơn”, là câu hỏi lớn: Vì sao nghệ sĩ chọn livestream bán hàng? Họ có nên làm thế không? Và đâu là ranh giới giữa kinh tế số và uy tín cá nhân?

Vì sao nghệ sĩ chọn bán hàng livestream?

Câu trả lời gọn gàng và thực tế nhất: Vì tiền.

Không thể phủ nhận sức hút tài chính khổng lồ từ ngành công nghiệp livestream. Một nghệ sĩ hạng A với lượt theo dõi lớn có thể kiếm vài trăm triệu đồng chỉ trong một buổi “chốt đơn” vài tiếng đồng hồ - mức thu nhập cao hơn cả một vai diễn truyền hình hay một show diễn ngoài trời. Thậm chí với nghệ sĩ hạng B hoặc C, đây cũng là cơ hội để "đổi đời", nhất là khi hoạt động nghệ thuật đang gặp khó khăn do cạnh tranh cao, thị hiếu thay đổi và các nền tảng giải trí truyền thống dần mất thị phần.

Bên cạnh lý do kinh tế, livestream bán hàng còn là kênh để nghệ sĩ giữ độ phủ sóng. Thay vì chờ được mời tham gia một chương trình truyền hình hay dự án nghệ thuật, việc tự chủ một kênh livestream giúp nghệ sĩ duy trì tương tác với fan, chủ động xuất hiện theo lịch của mình, và không bị phụ thuộc vào các nhà đài hay hãng phim.

Một lý do nữa không thể không nhắc tới: sự thay đổi của thời đại. Kinh tế số, tiêu dùng trực tuyến, và thói quen mua sắm mới khiến nhiều nghệ sĩ nhận ra: khán giả không còn chỉ muốn “xem”, họ muốn “mua” từ người họ tin. Khi lòng tin trở thành đơn vị tiền tệ, hình ảnh nghệ sĩ trở thành “vốn” để đầu tư vào thương mại. Vấn đề là – đầu tư thế nào để không… bị phá sản uy tín?

Nghệ sĩ có nên bán hàng livestream?

Câu trả lời không nằm ở việc nên hay không, mà là làm thế nào cho đúng.

Trong thời đại ai cũng có thể trở thành “người ảnh hưởng”, việc nghệ sĩ tham gia vào hoạt động kinh doanh là điều dễ hiểu. Livestream, nếu làm đúng, chính là cách để nghệ sĩ thể hiện sự gần gũi, đời thường và cả tư duy kinh tế hiện đại. Rất nhiều ngôi sao quốc tế như Rihanna, Selena Gomez cũng sở hữu thương hiệu riêng và quảng bá trực tiếp sản phẩm của họ.

Tuy nhiên, điều tạo nên khác biệt là ở mức độ chuyên nghiệp, tính xác thực và sự lựa chọn sản phẩm. Nếu một nghệ sĩ sử dụng chính sản phẩm mình bán, tự tin với chất lượng và công dụng, thì việc quảng bá là điều hoàn toàn hợp lý. Nhưng nếu chỉ vì lợi nhuận mà quảng cáo sai sự thật, phóng đại công dụng, hoặc tiếp tay cho sản phẩm không rõ nguồn gốc, thì không chỉ ảnh hưởng đến người tiêu dùng, mà còn khiến nghệ sĩ tự bào mòn uy tín của chính mình.

Sự việc Thùy Tiên và Quang Linh Vlogs quảng cáo không đúng sự thật về kẹo chứa chất xơ Kera là một dẫn chứng thực tế. Một số nghệ sĩ còn khiến khán giả thất vọng vì phát ngôn thiếu kiểm chứng trong các buổi livestream như: “Uống cái này là da đẹp trắng lên ngay”, “Người nhà tôi bị ung thư uống cái này đỡ”, “Tôi dám bảo đảm, ai dùng cũng khỏi”… Những lời nói ấy có thể khiến hàng nghìn người tin tưởng và đặt mua. Nhưng nếu đó là sản phẩm kém chất lượng, hậu quả không chỉ là mất niềm tin, mà còn là tổn thương về sức khỏe, tiền bạc, và cả pháp lý.

Nghệ sĩ là người truyền cảm hứng, là biểu tượng công chúng. Nếu họ trở thành người bán hàng, họ càng cần giữ đạo đức nghề nghiệp cao hơn cả người bình thường. Vì khi một người bình thường quảng cáo sai, họ mất một khách hàng; còn khi một nghệ sĩ quảng cáo sai, cả xã hội có thể phải trả giá.

Nghệ sĩ nên làm gì trong thời đại kinh doanh số?

Sự phát triển của kinh doanh số là điều không thể đảo ngược. Và nghệ sĩ như bao ngành nghề khác cũng cần thích nghi. Nhưng thích nghi không có nghĩa là chạy theo mọi xu hướng bằng mọi giá.

Điều đầu tiên, nghệ sĩ cần xác định lại giới hạn vai trò của mình. Họ có thể kinh doanh, nhưng không phải bằng cách hy sinh danh dự để “chốt đơn bằng mọi giá”. Họ có thể livestream, nhưng nên chọn những sản phẩm có kiểm định, rõ ràng, chính hãng và tốt nhất đã được chính họ trải nghiệm thực tế.

Thứ hai, nghệ sĩ nên xây dựng đội ngũ hỗ trợ chuyên nghiệp, bao gồm kiểm duyệt nội dung, xác thực sản phẩm, tư vấn pháp lý để đảm bảo tất cả lời nói, hình ảnh và hành vi livestream đều nằm trong khuôn khổ đạo đức và pháp luật.

Thứ ba, nếu muốn phát triển sự nghiệp kinh doanh lâu dài, nghệ sĩ nên đầu tư vào thương hiệu cá nhân một cách bài bản: có thể mở nhãn hàng riêng, phát triển hệ thống phân phối, giữ vững tiêu chuẩn chất lượng. Livestream khi đó chỉ là một phần trong chiến lược marketing, không phải là cứu cánh ngắn hạn.

Cuối cùng, nghệ sĩ cần nhớ một điều: niềm tin của công chúng là tài sản lớn nhất mà họ sở hữu. Trong một thế giới ảo đầy biến động, nơi khán giả có thể “bỏ theo dõi” chỉ với một cú chạm, thì sự trung thực, chân thành và trách nhiệm xã hội mới là yếu tố giúp nghệ sĩ tồn tại lâu dài.
Livestream bán hàng không xấu. Nhưng xấu là khi nghệ sĩ đánh mất mình trong đó.

Giữa thời đại số, ranh giới giữa người nghệ sĩ và người kinh doanh ngày càng mờ đi. Nhưng điều khiến một nghệ sĩ khác biệt chính là: họ không chỉ bán sản phẩm, mà còn đại diện cho giá trị, cảm xúc và lòng tin.

Hãy bán hàng như một người có văn hoá. Hãy livestream như một người có tầm. Và quan trọng nhất: hãy làm nghệ sĩ như một người hiểu rõ vai trò của mình giữa thế giới đang thay đổi từng phút.

Mộc Lam