Ngày nay, cuộc sống phát triển với vô số những thiết bị hiện đại giúp chống nóng. Tuy nhiên, cách đây hàng trăm năm, chưa có điều hòa, đá lạnh, con người sẽ vượt qua nắng nóng như thế nào.

Theo các tài liệu lịch sử, từ xưa, người Ai Cập đã phát minh ra kiểu làm mát sơ khai. Theo đó, con người sẽ treo lau sậy bên bệ cửa sổ rồi phun nước lên. Khi gió thổi vào sẽ tỏa không khí mát đó ra xung quanh để giảm nhiệt.

Còn người La Mã cổ đại xây hệ thống ống nước bao quanh tường nhà. Lúc nước lưu thông và chảy xung quanh giúp hạ nhiệt nắng nóng. 

Còn người Ba Tư lại xây bể chứa nước, tháp gió cạnh nhà để làm mát không khí. Tuy nhiên đây đều là các hệ thống thô sơ, không phát huy hết hiệu quả và tác dụng làm mát. 

Mãi đến thế kỷ thứ 2, một người Trung Quốc là Đinh Hoãn để chế ra quạt giúp hạ nhiệt ngày nắng nóng. Quạt này có cấu trúc phức tạp, đường kính 3m, quay bằng tay để tạo ra gió.

Thời Đường Huyền Tông (712-762), nhà vua đã cho xây một tháp làm mát lắp trong cung điện, bao gồm những chiếc quạt gió chạy bằng sức nước. 

Thời xưa, ở Trung Quốc khi chưa có điều hòa, người ta sẽ dùng trường kỷ để nằm cho mát. Trường kỷ là vật dụng bằng gỗ, mát hơn khi nằm trên đệm, còn gối dùng bằng gối sứ.

Gối sứ này làm bằng đá tự nhiên, sau này được nung cẩn thận và trang trí đẹp mắt.

Chiếc gối sứ rỗng bên trong sẽ thoát nhiệt nhanh, giúp cho người sử dụng khi ngủ bớt đi oi bức, cảm thấy mát mẻ, ngủ ngon hơn. Thực tế, không chỉ có những tác dụng như vậy, theo quan niệm của y học cổ truyền Trung Quốc, những chiếc gối này phù hợp với độ cong sinh lý của cơ thể, đặc biệt giúp cải thiện tình trạng bệnh đối với những người có vấn đề về cột sống.

Những cách làm mát đó sớm được thay thế bằng khoa học kỹ thuật. Bắt đầu thế kỷ 17, nhà phát minh ngời Hà Lan đã nghĩ cách làm mát không khí bằng cách cho muối vào nước khi chúng bốc hơi. 

Máy điều hòa không khí đã có những bước nhảy dài kể từ thế kỷ XIX. Năm 1902, mô hình máy điều hòa không khí đầu tiên được vận hành bằng điện phát minh bởi Willis Carrier (1876-1950) đưa vào sử dụng tại New York (Mỹ) cho một nhà máy in. Hệ thống này có thể kiểm soát nhiệt độ và độ ẩm của không khí, qua đó tạo môi trường thích hợp nhằm nâng cao năng suất cho công nhân. 

Năm 1957, kỹ sư người Đức Heinrich Krigar đã chế tạo thành công máy nén khí ly tâm đầu tiên trên thế giới. Kỹ thuật này giúp chế tạo các mẫu máy điều hòa mới với kích thước nhỏ, trọng lượng nhẹ, vận hành êm và đạt hiệu suất cao hơn so với dùng piston để nén khí như trước. 

Thu Trang (tổng hợp)