1. Táo bón là gì?

Táo bón là một tình trạng trong đó người bị khó hoặc gặp trở ngại khi đi ngoài đại tiện. Thường thì đi ngoài hàng ngày hoặc theo một lịch trình đều đặn là biểu hiện của hệ tiêu hóa khỏe mạnh. Tuy nhiên, khi bước vào tình trạng táo bón người bệnh có thể trải qua các triệu chứng như đau bụng, căng bụng, cảm giác đầy bụn và khó khăn trong việc đẩy ra phân.

2. Nguyên nhân bị táo bón

Nguyên nhân bị táo bón có thể rất đa dạng và phụ thuộc vào nhiều yếu tố. Một số nguyên nhân phổ biến gây táo bón:

- Chế độ ăn uống thiếu chất xơ: Thiếu chất xơ trong chế độ ăn uống có thể là một nguyên nhân chính gây táo bón. Chất xơ giúp tăng cường quá trình tiêu hóa và giữ nước trong phân làm cho nó mềm hơn và dễ dàng đi qua ruột.

- Thiếu nước: Sự thiếu nước trong cơ thể có thể làm cho phân trở nên khô và khó điều hòa trong ruột, dẫn đến tình trạng táo bón.

- Thiếu vận động: Hoạt động vận động thường xuyên giúp kích thích ruột và đẩy phân đi qua hệ tiêu hóa. Thiếu vận động có thể làm giảm quá trình này và gây táo bón.

- Tác dụng phụ của thuốc: Một số loại thuốc như thuốc chống trầm cảm, thuốc chống dị ứng, thuốc chống acid dạ dày và thuốc tạo tinh thể có thể gây tác động tiêu cực đến quá trình tiêu hóa, gây táo bón.

- Thay đổi trong lối sống: Điều hành thay đổi trong lối sống như thay đổi múi giờ, du lịch dài hạn, stress và thay đổi thói quen ăn uống có thể ảnh hưởng đến quá trình tiêu hóa và gây táo bón.

- Bệnh lý tiêu hóa: Một số bệnh như bệnh trào ngược dạ dày thực quản, hội chứng ruột kích thích, bệnh viêm đại tràng và bệnh Parkinson có thể gây ra tình trạng táo bón.

- Thai kỳ: Trong thai kỳ, sự thay đổi nội tiết và áp lực từ tử cung có thể ảnh hưởng đến hệ tiêu hóa và gây táo bón.

- Bệnh tủy sống: Các vấn đề liên quan đến tủy sống cũng có thể làm ảnh hưởng đến quá trình điều khiển ruột và gây táo bón.

3. Dấu hiệu bị táo bón

Phân thường trở nên nhỏ, cứng, rời rạc và khó đi qua đường tiêu hóa dẫn đến cảm giác khó chịu và đau rát trong quá trình đại tiện. Việc phân khô và cứng có thể gây tổn thương niêm mạc ruột và hậu môn dẫn đến tình trạng chảy máu khi đi ngoài.

Người bị táo bón cũng có thể trải qua cảm giác căng thẳng và đau đớn trong vùng bụng. Nếu tình trạng táo bón trở nên nghiêm trọng có thể xảy ra những cơn co thắt mạnh trong ruột dẫn đến các triệu chứng như bụng nặng thắt lưng khó chịu và luôn cảm thấy có phân còn lại trong trực tràng nhưng không thể đi ngoài được.

4. Những cách để đi ngoài ngay lập tức

4.1. Uống nước ấm

Uống nước ấm có thể coi là một phương pháp tạo điều kiện thuận lợi cho việc đi ngoài ngay lập tức. Hành động này giúp kích thích quá trình nhu động của cơ thể khởi động quá trình tiêu hóa và đồng thời thúc đẩy các múi cơ trong ruột hoạt động nhanh chóng hơn để đẩy phân về phía trực tràng. Vì vậy, trước khi chuẩn bị vào nhà vệ sinh khoảng 30 phút bạn nên thử uống một cốc nước ấm để tạo sự kích thích cho hệ tiêu hóa.

Một cách khác để tối ưu hóa hiệu quả của việc uống nước ấm là kết hợp nó với bữa sáng giàu chất xơ từ nguồn thực phẩm như yến mạch hay ngũ cốc nguyên hạt. Sự kết hợp này giúp tăng cường quá trình tiêu hóa tạo điều kiện dễ dàng cho việc đi ngoài và đồng thời hỗ trợ trong việc ngăn ngừa tình trạng táo bón một cách hiệu quả.

4.2. Thực phẩm giàu chất xơ 

Thực phẩm giàu chất xơ như rau xanh, hoa quả tươi, ngũ cốc nguyên hạt và hạt lanh là những nguồn cung cấp chất xơ quan trọng cho quá trình tiêu hóa. Chất xơ giúp tạo độ dẻo cho phân tăng cường quá trình di chuyển của phân trong ruột và kích thích sự nhu động ruột. Bằng cách bổ sung thực phẩm giàu chất xơ vào chế độ ăn uống hàng ngày bạn có thể giúp cải thiện quá trình tiêu hóa và ngăn ngừa tình trạng táo bón.

4.3. Uống nước chanh ấm 

Uống nước chanh ấm có thể giúp kích thích sự co bóp và nhu động của ruột từ đó tạo điều kiện thuận lợi cho việc đi ngoài. Nước chanh cũng có tác dụng làm mềm phân giúp phân dễ dàng di chuyển trong ruột.

4.4. Uống nước dừa 

Nước dừa tự nhiên chứa nhiều chất điện giải và chất xơ giúp kích thích quá trình tiêu hóa và tạo điều kiện thuận lợi cho việc đi ngoài. Uống nước dừa có thể giúp bạn cảm thấy nhẹ nhàng và thoải mái trong quá trình tiêu hóa.

4.5. Điều chỉnh tư thế và vận động 

Thay đổi tư thế ngồi hoặc đứng có thể giúp kích thích quá trình tiêu hóa và tạo áp lực để phân di chuyển. Ngoài ra, vận động nhẹ nhàng như đi bộ hoặc tập thể dục nhẹ cũng có thể giúp kích thích sự nhu động của ruột.

4.6. Massage

Một phương pháp khác để giúp đi ngoài ngay lập tức là thực hiện động tác massage. Bạn có thể sử dụng tay để xoa bóp nhẹ lên vùng bụng quanh rốn theo chiều kim đồng hồ. Điều này có tác dụng kích thích hoạt động của đại tràng và tạo áp lực nhẹ để kích thích quá trình di chuyển của phân.

Khi thực hiện động tác massage, bạn nên áp dụng lực vừa phải đủ để kích thích mà không gây đau rát hay khó chịu. Bắt đầu từ vùng bụng dưới bên phải, sau đó di chuyển lên theo khung xương sườn và dạ dày và tiếp tục đi xuống vùng bụng dưới phía bên trái. Điều này giúp kích thích sự nhu động của ruột và có thể giúp bạn cảm thấy dễ dàng hơn trong quá trình đi ngoài.

4.7. Sử dụng thuốc nhuận tràng 

Thuốc nhuận tràng có khả năng bôi trơn và tạo sự mềm mịn cho thành ruột từ đó thúc đẩy hoạt động của nhu động ruột. Điều này giúp kích thích quá trình di chuyển của phân trong ruột làm cho việc đi ngoài trở nên nhanh chóng và dễ dàng hơn. Vì vậy, việc sử dụng thuốc nhuận tràng cũng có thể xem như một cách để đi ngoài ngay lập tức.

Nếu bạn uống thuốc nhuận tràng khoảng 2 giờ sau bữa ăn thì thường sau khoảng 6 - 8 giờ bạn có thể cảm thấy kích thích đi ngoài tự nhiên.

4.8. Sử dụng thuốc bơm hậu môn 

Thuốc bơm hậu môn là một phương pháp khác có thể hỗ trợ việc đi ngoài ngay lập tức. Thuốc bơm hậu môn được sử dụng để loại bỏ lượng phân còn ứ lại trong trực tràng đó là tác nhân gây táo bón bằng cách tạo độ mềm mịn và độ trơn cho phân giúp phân dễ dàng di chuyển ra ngoài. Đồng thời, thuốc cũng có tác dụng xoa dịu niêm mạc và hậu môn giảm tình trạng chảy máu hoặc đau do quá trình đại tiện.

Tuy vậy, việc sử dụng thuốc bơm hậu môn nên được xem xét cẩn thận. Nó nên chỉ được áp dụng sau khi bạn đã thử các biện pháp khác mà không thấy hiệu quả. Nên nhớ rằng đây là một lựa chọn cuối cùng và không nên lạm dụng, để tránh tạo thói quen phụ thuộc vào thuốc và ảnh hưởng đến khả năng đi ngoài tự nhiên của cơ thể.

5. Biến chứng khi bị táo bón lâu ngày

Táo bón lâu ngày, nếu không được xử lý kịp thời và hiệu quả, có thể gây ra nhiều biến chứng và ảnh hưởng đến sức khỏe tổng thể. Một số biến chứng phổ biến có thể xảy ra do táo bón kéo dài:

- Gãy xương: Tình trạng táo bón có thể tạo áp lực lên các cơ quan trong hệ tiêu hóa, gây ra cảm giác đau và căng thẳng. Việc đẩy mạnh khi cố gắng đi ngoài có thể dẫn đến tình trạng gãy xương.

- Nứt nẻ hậu môn: Táo bón có thể làm cho phân trở nên cứng và khó điều chỉnh gây ra nứt nẻ và tổn thương khu vực hậu môn.

- Căng thẳng ruột: Việc căng thẳng quá mức các cơ ruột trong quá trình đẩy phân có thể dẫn đến tình trạng ruột kích thích và gây đau bên trong bụng.

- Sưng hậu môn: Táo bón kéo dài có thể gây ra sưng và đau ở khu vực hậu môn dẫn đến tình trạng sưng hậu môn.

- Tăng nguy cơ bệnh trĩ: Tình trạng táo bón liên quan mật thiết đến việc tăng nguy cơ bị bệnh trĩ vì áp lực và căng thẳng trong quá trình đi ngoài có thể làm phình to các tĩnh mạch trĩ.

- Áp lực trên các cơ quan bên trong: Táo bón kéo dài có thể tạo áp lực lên các cơ quan trong hệ tiêu hóa như dạ dày và dạ dày thực quản gây ra cảm giác khó chịu và gây rối loạn tiêu hóa.

- Tác động tâm lý: Tình trạng táo bón lâu ngày có thể gây ra tác động tâm lý như căng thẳng, lo âu và thậm chí là tình trạng trầm cảm.

- Gây ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống: Táo bón có thể làm giảm chất lượng cuộc sống bằng cách gây ra sự khó chịu, đau đớn và giới hạn trong hoạt động hàng ngày.

Đối với trẻ nhỏ

Đối với trẻ nhỏ táo bón kéo dài có thể gây ra nhiều tác động tiêu cực cho sức khỏe và phát triển. Dinh dưỡng đóng vai trò vô cùng quan trọng trong giai đoạn phát triển của trẻ và tình trạng táo bón có thể gây rối loạn quá trình hấp thu dinh dưỡng. Các tác động tiêu cực mà táo bón kéo dài có thể gây ra cho trẻ nhỏ:

- Thiếu hụt dinh dưỡng: Táo bón làm cho quá trình tiêu hóa chậm lại dẫn đến việc hấp thu dinh dưỡng kém. Điều này có thể dẫn đến tình trạng thiếu hụt các chất dinh dưỡng quan trọng như vitamin và khoáng chất.

- Chậm phát triển: Thiếu hụt dinh dưỡng do táo bón có thể ảnh hưởng đến tốc độ phát triển cả về thể chất lẫn trí tuệ của trẻ.

- Chậm tăng cân: Việc hấp thu dinh dưỡng kém có thể dẫn đến chậm tăng cân ảnh hưởng đến tăng trưởng toàn diện của trẻ.

- Tác động đến sức đề kháng: Hệ tiêu hóa và hệ miễn dịch có mối liên kết mật thiết. Táo bón kéo dài có thể ảnh hưởng đến hệ tiêu hóa và từ đó làm giảm khả năng miễn dịch của trẻ.

Với những thông tin được chia sẻ từ bài viết trên đây, Emdep hy vọng rằng đã giúp bạn biết những cách để đi ngoài ngay lập tức. Hãy theo dõi trang Emdep.vn để cập nhập thêm nhiều thông tin hữu ích nhé! 

Linh Linh(tổng hợp)