Bánh trôi tàu, lục tàu xá, chí mà phù… là những cái tên gợi nhớ tới mùa đông Hà Nội. Cứ khi đông về, không khí lạnh gõ cửa từng nhà, len lỏi từng con đường, góc phố là các hàng chè bắt đầu thêm vài món nóng hổi, ngọt lịm, thơm thơm mùi gừng được biết đến với cái tên bánh trôi tàu, lục tàu xá, chí mà phù.

Người Hà Nội quen ăn mấy món này ở 30 Hàng Giầy, Hoàn Kiếm, Hà Nội (quán của bác Bằng hói) nhưng không hiểu vì sao quán đóng cửa từ mấy năm nay để lại nhiều tiếc nuối cho những tâm hồn mê ăn uống. Bánh trôi ở đây ngon có tiếng, có hai loại đỗ xanh và vừng đen, với kẻ ham ăn như tôi thì bao giờ cũng phải chén cả, một viên bánh nhân đậu xanh, một viên nhân vừng đen, vừa thổi vừa xơi bên cơn gió mùa rét mướt.

Mấy món này nhìn tưởng chừng đơn giản với những nguyên liệu dễ tìm như hạt sen, đậu xanh, trần bì, mã thầy… nhưng cách làm lại vô cùng công phu. Thế mới để lại ấn tượng sâu sắc trong lòng thực khách. Ngoài quán 30 Hàng Giầy, người ta hay ăn bánh trôi tàu ở số 4 Hàng Cân, ở đây chỉ bán bánh trôi vào mùa đông mà cũng chỉ bán nhân đậu xanh nhưng được nhiều người yêu thích bởi vị thơm, bùi đặc trưng của đậu xanh ít thấy ở những hàng khác. Hút khách thứ hai là món chí mà phù – chè vừng đen, đen bùi, ngọt sánh, vừa thơm ngon, vừa bổ dưỡng. Thêm món lục tàu xá là đủ bộ ba món ăn bắt nguồn từ Trung Hoa phổ biến trong các con phố cổ xưa. Lục tàu xá là gọi theo người Quảng Đông, Trung Quốc, hiểu theo tiếng Việt là đậu xanh nát nhuyễn. Nấu lục tàu xá khá công phu, đậu xanh nấu chín nhuyễn, cho thêm bột báng đã luộc sơ nấu cùng, đường cát cho vào từ từ, khuấy đều tay cho hỗn hợp thật sánh, thật mịn. Sau cùng là cho trần bì (vỏ quýt) đã rửa sạch, nấu sôi, nấu cho đến khi hỗn hợp chuyển thành màu vàng sánh, mùi thơm dậy lên là được. Công thức chỉ có vậy nhưng ngon hay không là do tay người nấu, cẩn thận, tỉ mỉ trong từng công đoạn.

Nếu bạn là người không hảo ngọt thì chịu khó tìm quán Điệp Béo ở 52 Hàng Điếu, nổi tiếng với thứ bánh trôi vỏ mỏng, dẻo thơm, nước dùng thanh tao không hề ngọt sắc.

Bạn cũng có thể đến quán chè ngon 93 Hàng Bạc để thưởng thức món bánh trôi, tuy quán đông khách nhưng món bánh trôi tàu không đặc sắc, chỉ phù hợp với ai dễ tính, hoặc ăn bánh trôi như một món phụ cho món chủ đạo là chè.

Cứ mỗi khi đông về, gió rít từng cơn buốt lạnh, tôi lại thấy nhớ Hà Nội với bánh trôi tàu, lục tàu xá, chí mà phù,... nóng hổi đến nao lòng. Cái nóng, cái lạnh tưởng chừng đối nhau nhưng lại kết hợp một cách hài hòa làm ấm lòng những người yêu Hà Nội.