Hết Tết, nhiều người trẻ lại rậm rịch trở lại thành phố với guồng quay học hành, công việc. Mới hôm nào còn háo hức được trở về nhà mà bây giờ đã lại phải xa nhà, trong lòng không tránh khỏi cảm giác nuối tiếc như muốn níu Tết lại. Hôm trước tôi thấy một bài đăng trên mạng xã hội rằng khi người ta lớn thì ngôi nhà từng sống hồi nhỏ lại trở thành “nhà trọ”. Nhiều người bày tỏ sự đồng cảm, dưới phần bình luận có khá nhiều câu dễ khiến người ta chạnh lòng như “còn về được bao nhiêu lần nữa”, “cuộc đời có bao nhiêu lần 10 năm”.

Nói thế chứ mấy ai có thể về quê lập nghiệp để sống cùng hay ở gần bố mẹ, hay chỉ thấy người ta kéo nhau lên thành phố kiếm việc làm. Về quê hay chọn sống ở thành phố là lựa chọn của mỗi người. Nhà tôi có hai chị em, em trai tôi quyết định về quê sống cùng bố mẹ, dù ở quê cơ hội việc làm hạn chế hơn ở thành phố. Nó là một thằng con trai có ý thức trách nhiệm của mình. Còn tôi thì ngược lại, tôi thích đi và trải nghiệm thế giới bên ngoài, thích cuộc sống độc lập, tự do. “Đi cho biết đó biết đây, ở nhà với mẹ biết ngày nào khôn”.

Thực ra cái gì cũng có hai mặt. Sống chung một nhà không tránh khỏi những lúc xích mích, va chạm, khiến người ta phải học được cách nhẫn nhịn, chịu đựng lẫn nhau. Tết về nhà, có những hôm tôi đứng ngắm mẹ trong gian bếp, nghĩ về một ngày căn nhà này sẽ không còn mẹ nữa. Rồi nghe tiếng nhạc ồn ào của bố, nghĩ “còn nhạc là còn bố, sau này bố không còn thì những bài hát này cũng chẳng bao giờ còn vang lên trong căn nhà này nữa”. Nhưng mà cứ nghĩ như thế thì buồn quá. Thay vì nghĩ đến những gì mình sẽ mất thì nên trân trọng những gì mình đang còn.

Từ giờ đến cuối đời còn về nhà được bao nhiêu ngày, bao nhiêu lần, đâu quan trọng bằng khoảng thời gian mà chúng ta chia sẻ cùng nhau. Chính vì lâu lâu mới có dịp về nhà nên người ta mới trân trọng từng cơ hội. Chứ nếu ở nhà tầm dăm bữa, nửa tháng lại muốn đi. Đi xa thì bố mẹ nhớ, nhưng ở nhà lâu quá thì lại thấy sốt ruột. Không phải bố mẹ không muốn ở gần con, nhưng để đứa con đi ra bên ngoài học hỏi, làm lụng và sống cuộc đời của nó quan trọng hơn việc giữ nó ở nhà.

“Những đứa trẻ sẽ phải đi xa nhà
Sẽ phải nếm rất nhiều mặn ngọt cay chua đắng
Mẹ chỉ muốn chúng mày phải tự lo cho mình”
(Đem tiền về cho mẹ, Đen)

Mình thấy có một bạn bình luận là: “Sau khi đi lấy chồng thì mỗi khi về nhà được gọi là “về chơi” đấy bạn.” Cơ mà nhìn ở góc độ rộng hơn thì lấy chồng xong bạn ấy sẽ có nhiều hơn một mái nhà còn gì, nhà bố mẹ đẻ, nhà bố mẹ chồng, nhà riêng của vợ chồng bạn ấy (nếu có). Chứ nếu bạn ấy không lấy chồng mà cứ ở với bố mẹ mãi thì bố mẹ lại sốt ruột.

Mình nhận ra những đứa trẻ rồi sẽ đi xa nhà, chỉ là sớm hay muộn. Có người lập nghiệp nơi xa, có người di cư đến nơi khác sống, có người kết hôn và có cuộc sống riêng. Đó vốn dĩ là quy luật tự nhiên ở đời rồi. Bên nhau không có nghĩa là phải ở cạnh nhau trong suốt quãng đời còn lại. Bên nhau là luôn ở trong trái tim nhau.

Nhiều người định nghĩa “nhà” là một thứ tài sản hữu hình gắn liền với sự sở hữu, còn những nơi khác họ sống đều là “nhà trọ”. Còn mình thì lại nghĩ đến “nhà” với một ý nghĩa rộng hơn, là “home” chứ không chỉ là “house”, nhà là mái ấm chứ không chỉ là một nơi che nắng, che mưa. Chính vì thế nên bất cứ nơi nào khiến tâm hồn mình bình yên thì mình đều có thể gọi đó là “nhà”. Dẫu mình chỉ sống ở nơi đó trong một quãng đời thì “khi nơi ở chỉ là nơi đất ở, khi ta đi đất đã hóa tâm hồn” (Chế Lan Viên).

Tôi có một người dì, sau khi ly hôn, dì quyết định vào Nam lập nghiệp. Khi ấy, dì đã bỏ lại công việc cũ khi đã đạt đến một vị trí không hề nhỏ, đó là hiệu trưởng của một trường mầm non. Tết này về, tôi mới có cơ hội hỏi chuyện dì. Dì bảo dì tìm việc trên mạng rồi phỏng vấn, sau khi được nhận vào làm thì dì mới chuyển vào đó sống. Hiện tại, dì đã mua được một căn hộ chung cư trong TP. Hồ Chí Minh và chuyển hộ khẩu vào đó. Tôi hỏi dì sao có thể dũng cảm lập nghiệp ở một nơi xa lạ, khi mà dì không hề có họ hàng hay bạn bè ở trong đó, rồi lúc ốm đau thì phải làm sao. Dì bảo: “Sợ gì. Ở đâu có cơ hội tốt thì mình đi. Bạn thì đi đến đâu mình làm quen đến đó.” Vào đó sống dì mới thấy mình hợp với môi trường trong đó, cũng có thêm những mối quan hệ tốt ở nơi làm việc. Vậy nên, bất cứ nơi nào mình cảm thấy phù hợp và muốn gắn bó thì đó đều có thể coi là nhà, chứ không chỉ là ngôi nhà mình từng gắn bó cả tuổi thơ.

Nếu bạn phải đi học, đi làm xa nhà cũng đừng quá buồn. Bạn vẫn có thể thu xếp về thăm gia đình mỗi khi có dịp, nhà thì vẫn là nhà thôi. Thay vào đó, hãy nghĩ đến những hành trình, những trải nghiệm tuyệt vời ở thế giới ngoài kia. Bạn hãy cứ đi, cứ trải nghiệm cuộc sống này và đem về nhà những bài học.

Hoàng Nguyên