Chúng ta vẫn nghe nói: “Sự hèn nhát khiến con người tự đánh mất mình, còn dũng khí lại giúp họ được là chính mình?” Vậy hèn là gì? Hèn nhát là gì? Cùng Emdep tìm hiểu về từ “hèn” ngay trong bài viết này bạn nhé!

Hèn là gì?

Hèn có ba nghĩa theo Từ điển tiếng Việt (xuất bản năm 2000) do Hoàng Phê chủ biên như sau:

1. Hèn là rất kém bản lĩnh, thường do nhát sợ, đến mức đáng khinh. Hèn trong câu “Đánh trộm là hèn”

2. Hèn là ở địa vị thấp trong xã hội và bị coi thường vì nghèo, vì yếu thế. Hèn trong từ “phận hèn”, “nghèo hèn”

3. Hèn là kém, chẳng ra gì về tài năng. Hèn trong thành ngữ “tài hèn sức mọn”

Tuy nhiên, theo Vương Lộc trong Từ điển từ cổ (xuất bản năm 2001), hèn có 4 nghĩa:

1. Hèn là nghèo hèn, giống với nghĩa thứ hai theo Từ điển tiếng Việt của Hoàng Phê. Hèn trong câu “Cớ sao họ Thạch công lao mà hèn?”

2. Hèn là nhỏ mọn, thấp kém, không có giá trị. Ví dụ: “của hèn” là của không quý, “vải hèn” là vải thô, xấu, “vật hèn” là đồ không có giá trị. Đây là những tổ hợp từ ngày nay không còn được sử dụng nhiều.

3. Hèn có nghĩa là (tội) nhẹ, không nặng. Trong Lịch sử chữ Quốc ngữ, Bento Thiện - Đỗ Quang Chính từng viết: “Ngày ấy, ai có tội gì hèn cầm trong tù, thì cũng tha cho nó về nhà” (trang 121)

4. Hèn là dở, kém, kém cỏi. Trong “Truyện Kiều” câu 1317, câu 2516, Nguyễn Du viết “Hay hèn lẽ cũng nối điêu”, “Hùm thiêng khi đã sa cơ cũng hèn”

Hèn nhát là gì?

Phần trên các bạn đã hiểu "hèn là gì?" vậy còn "Hèn nhát là gì?". Cùng tìm hiểu ngay dưới đây nhé. 

Hèn nhát là không dám đối mặt với những tình huống liên quan đến nguy hiểm, khó khăn, bất trắc vì sợ hãi. Những kẻ hèn nhát là những kẻ thiếu can đảm đến mức đáng khinh, bị khuất phục một cách hèn nhát

Hèn nhát đồng nghĩa với: sợ hãi, yếu đuối, nhút nhát, hèn mọn… Hèn nhát trái nghĩa với: dũng cảm, quyết đoán, quả cảm…

Những kẻ hèn nhát là những kẻ không dám hành động hoặc hành động một cách hèn nhát khi phải đối mặt với tình huống khó khăn vì sợ hãi quá mức. Hành động hèn nhát là những hành vi thiếu trách nhiệm, trái đạo đức, pháp luật hòng thoát khỏi tình huống khó khăn, nguy hiểm. Chẳng hạn như việc đổ lỗi cho người khác. Hành động hèn nhát xuất phát từ suy nghĩ hèn nhát, cụ thể là nỗi sợ.

Ví dụ về sự hèn nhát

Những kẻ hèn nhát vẫn luôn tồn tại trong cuộc sống này và họ cũng được khái quát hóa trong văn học

Dế Mèn trong “Bài học đường đời đầu tiên” của Tô Hoài đại diện cho một kẻ hung hăng, hống hách, kiêu ngạo, sốc nổi luôn coi thường người khác nhưng khi gây họa lại hèn nhát chạy trốn, đổ mọi hậu quả lên đầu người bạn Dế Choắt yếu đuối, bệnh tật. Kết quả là Dế Choắt phải chịu tội thay cho Dế Mèn và Dế Mèn đã sống trong dằn vặt suốt quãng đời còn lại vì hành động hèn nhát của mình.

Nhân vật Lý Thông trong truyện cổ tích Thạch Sanh cũng là một điển hình cho sự hèn nhát. Hắn thấy Thạch Sanh mồ côi, khỏe mạnh, tốt bụng nên đã muốn kết nghĩa anh em để lợi dụng Thạch Sanh. Khi đến lượt hắn nộp mạng cho xà tinh, hắn đã hèn nhát nói dối để đẩy Thạch Sanh vào chỗ chết thay mình. Lý Thông thực sự là kẻ hèn nhát khi còn không ngại hớt công Thạch Sanh, hãm hại Thạch Sanh nhiều lần để được hưởng bổng lộc, vinh hoa phú quý.

Hay nhân vật ông lão đánh cá trong truyện “Ông lão đánh cá và con cá vàng” cũng là một kẻ hèn nhát khi ông rất phẫn nộ trước sự tham lam vô lối của vợ mình nhưng lại không dám phản kháng, không dám lên tiếng, mặc cho mụ vợ lộng hành. Kết cục của kẻ hèn nhát như ông ta là trở về với căn nhà rách nát và cái máng lợn sứt bên bờ biển.

Như thế nào là hèn?

Hèn được biểu hiện như sau:

- Chọn việc dễ, tránh việc khó

- Thoái thác trách nhiệm, chạy trốn sự khó khăn, “thấy ăn tìm đến thấy việc tìm đi”

- Không dám đấu tranh với cái sai, cái ác, cái xấu, không dám bảo vệ chính nghĩa

- Đùn đẩy những nguy hiểm, bất lợi cho bạn bè, người thân, đồng loại

- Không từ những việc trái lương tâm, đạo đức để mưu lợi cho bản thân

Tác hại của hèn nhát là gì?

Bên cạnh câu hỏi "Hèn là gì?" thì cũng có nhiều người thắc mắc "Tác hại của hèn nhát là gì?"

Hèn nhát sẽ dẫn đến những tác hại, những hậu quả tồi tệ. Hậu quả của hèn nhát là:

- Khi hèn nhát, con người ta không dám thể hiện tài năng, sở thích, năng lực của cá nhân mình. Từ đó, người khác sẽ không đủ tinh tế để nhận ra khả năng thực sự của bạn, nghiễm nhiên, bạn mất đi nhiều cơ hội để thành công trong cuộc sống

- Người hèn nhát thường không đủ dũng khí để bày tỏ quan điểm, ý kiến của cá nhân mà thường im lặng để an toàn, nương theo tâm lý số đông để khỏi khác biệt. Điều đó khiến con người không còn phân biệt được thật giả, đúng sai, từ đó dễ bị dụ dỗ, sa ngã, tha hóa, biến chất

- Những người hèn nhát thường không đủ mạnh mẽ để theo đuổi ước mơ, khát vọng, mong muốn nào đó của chính mình nên cuộc sống của họ thường lu mờ, tầm thường,  tẻ nhạt.

- Sống hèn nhát sẽ khiến con người thiếu đi sức mạnh, bản lĩnh để đối mặt và vượt qua những chông gai, thử thách, dễ đầu hàng số phận, gục ngã, thất bại

- Những người hèn nhát thường không dám đấu tranh, im lặng, làm ngơ, vô cảm trước cái sai, cái xấu, cái ác nên chẳng khác nào tiếp tay cho chúng hoành hành

- Người hèn nhát thường không dám chịu trách nhiệm với những gì mình gây ra, thậm chí đổ mọi tội lỗi cho người khác nên đôi khi trở thành gánh nặng cho họ

Làm sao để không trở thành người hèn?

Để không trở thành người hèn, bạn có thể thực hiện những bước sau đây:

Tự tin và tự trọng:

Tự tin là một yếu tố quan trọng để tránh trở thành người hèn. Tin tưởng vào khả năng của bản thân và đánh giá cao giá trị cá nhân.

Phát triển kỹ năng:

Nâng cao kỹ năng của bạn trong lĩnh vực bạn quan tâm. Học hỏi liên tục và phát triển bản thân.

Xác định mục tiêu:

Đặt ra mục tiêu và hoạch định kế hoạch để đạt được chúng. Mục tiêu giúp bạn có hướng và ý nghĩa trong cuộc sống.

Giữ tâm trạng tích cực:

Tư duy tích cực có thể giúp bạn vượt qua những thách thức và khó khăn. Hãy tập trung vào những điều tích cực trong cuộc sống.

Tương tác xã hội:

Tìm kiếm sự hỗ trợ từ bạn bè, gia đình, và cộng đồng. Giao tiếp tích cực với người khác để xây dựng mối quan hệ tốt.

Chấp nhận và học từ sai lầm:

Mọi người đều mắc phải sai lầm. Quan trọng là học từ chúng thay vì tự làm mình trở nên tự ti.

Chăm sóc bản thân:

Dành thời gian chăm sóc bản thân, cả về mặt tinh thần và tâm lý. Điều này bao gồm việc duy trì lối sống lành mạnh và giữ tâm hồn an bình.

Tự trách nhiệm:

Chấp nhận trách nhiệm về cuộc sống của mình. Đừng đổ lỗi cho người khác hay hoàn cảnh.

Kỷ luật và tổ chức:

Phát triển kỷ luật cá nhân và tổ chức công việc một cách hiệu quả.

Học cách giao tiếp hiệu quả:

Kỹ năng giao tiếp là quan trọng để tránh bị coi thường. Học cách diễn đạt ý kiến của bạn một cách rõ ràng và tôn trọng người khác.

Hãy nhớ rằng, việc không trở thành người hèn là một hành trình liên tục. Quan trọng nhất là duy trì lòng tin và cam kết với quá trình phát triển bản thân.

Trên đây là những tổng hợp với nội dung “hèn là gì?”. Emdep hi vọng các bạn tìm thấy cho mình những thông tin tham khảo hữu ích!

MIN (tổng hợp)