Giá thể là gì? Tìm hiểu đặc điểm của giá thể 

Giá thể có tên gọi tiếng anh là growing media đây là danh xưng cho tất cả các hỗn hợp, vật liệu có thể giữ được nước cũng như tạo độ thoáng nhất định để cây có thể sinh trưởng tốt. Hiện nay, giá thể thường được sử dụng đơn lẻ hay phối trộn tùy vào từng đối tượng cây trồng để tận dụng ưu điểm của từng loại. 

Tìm hiểu đặc điểm của giá thể

Một giá thể lý tưởng cho cây trồng là loại có khả năng giữ nước tương đương với độ thoáng khí và chúng có đặc điểm như sau: 

• Giá thể có khả năng giữ ẩm, hút ẩm nhanh và thấm nước dễ dàng.
• Có khả năng giữ độ thoáng khí tốt.
• Có độ pH trung tính và có khả năng ổn định nồng độ pH.
• Giá thể có khả năng tạo các lỗ gieo hạt trồng cây.
• Giúp sạch bệnh và không có nguồn nấm bệnh lây nhiễm.

 

Công dụng của giá thể

Từ thời xa xưa ông bà ta đã vận dụng nguồn chế phẩm nông nghiệp như xơ dừa, tro, trấu, rơm rạ,... để ủ giữ ẩm và chống nắng cho cây con. Đó chính là một trong những công dụng tuyệt vời của giá thể. Cũng giống như đất trồng giá thể có những công dụng đó là:

• Tạo môi trường cho rễ cây được phát triển ổn định
• Lưu trữ không khí cho cây, giúp phần xốp thông thoáng để cho rễ cây có thể trao đổi không khí một cách thuận tiện.
• Hấp thụ và dự trữ nước, đồng thời làm tăng độ ẩm;
• Cung cấp các dinh dưỡng cho rễ cây, giữ nhiệt, chống khô hạn cho cây. 

Có những nhóm giá thể phổ biến nào hiện nay? 

Hiện nay có ba nhóm giá thể phổ biến đó chính là:

Nhóm giá thể đã phối trộn sẵn 

Ngày nay, để tiện lợi cho cho những người sử dụng và cung cấp các dưỡng chất cho cây trồng. Trên thị trường dần xuất hiện các loại giá thể được phối trộn sẵn các thành phần đáp ứng cho nhu cầu dinh dưỡng của mỗi loại cây trồng.

Giá thể ươm giống SFARM

Là hỗn hợp được trộn từ 100% là nguyên liệu hữu cơ thiết yếu ở giai đoạn ươm giống. Đầu vào được chọn lọc kỹ lưỡng, công thức phối trộn chuẩn chuyên gia. Giá thể ươm giống SFARM đã được trải qua quá trình ủ vi sinh giúp loại bỏ tối đã các tác nhân gây hại. Đặc biệt, với hệ VSV có lợi từ mùn hữu cơ phân trùn cùng hoạt chất chứa trong nem giúp ngăn ngừa bệnh về rễ ở cây giống. Loại giá thể phối trộn sẵn này lần đầu tiên dành riêng cho giai đoạn ươm giống. 

Giá thể trồng lan trộn sẵn

Thường thì những giá thể trồng lan phối trộn sẵn theo tỷ lệ phù hợp với những chất nền có nguồn gốc hữu cơ và vô cơ như: rêu đá, vỏ thông, bọt đá núi lửa, cùng một số khoáng chất vi lượng, phân tan chậm giúp lan có đủ dưỡng chất để phát triển. 

Trên thị trường hiện nay có nhiều loại giá thể trộn sẵn như Yates, Better-Gro, Tropico Premium…

Nhóm giá thể hữu cơ tự nhiên.

Dưới đây chúng tôi sẽ chia sẻ tới bạn một số nhóm giá thể hữu cơ tự nhiên để bạn có thể hiểu rõ thêm: 

Xơ dừa, mụn dừa

Đây chính là phụ phẩm của quá trình nghiền vỏ dừa, vỏ dừa sau khi nghiền sẽ cho ra 3 thành phần chính đó là lõi dừa, xơ dừa và mụn dừa. Sau khi đã bóc tác sàng sẩy xơ dừa ta sẽ thu được mụn chiếm tới 70% trong xơ. Xơ dừa, mụn xơ dừa sau khi qua quá trình xử lý kỹ chất Tanin và chất Lignin thuận lợi cho sự phát triển của rễ cây. Tăng độ phì nhiêu, tăng hàm lượng vi sinh vật và tăng dinh dưỡng cho đất trồng. 

Trấu hun

Trấu hun hay còn gọi là Biochar, than sinh học, than trấu,... đây là sản phẩm của quá trình đốt trấu tươi trong điều kiện thiếu Oxy. Trấu hun là loại giá thể nhẹ, xốp mang màu đen của than. Sau khi đã trải qua quá trình đốt, thành phần còn lại chủ yếu là Carbohydrat và Kali. Bởi thành phần dinh dưỡng còn sót lại không quá nhiều nên khi sử dụng trấu hun sẽ được phối trộn thêm cùng đất sạch, mụn dừa, phân trùn quế, viên đất nung,...

Than bùn

Than bùn là lợp hữu cơ trên bề mặt của đất, được hình thành do sự phân hủy không hoàn toàn tàn dư thực vật bị vùi lấp lâu ngày trong điều kiện yếm khí xảy ra liên tục. Như đầm lầy, núi lửa, đồng hoang, rừng,...chủ yếu từ các thực vật họ dương xỉ, họ thông, họ lúa hay các loài sen, súng, lau, sậy,...chủ yếu có ở vùng nhiệt đới. Than bùn có khả năng giữ ẩm lưu trữ chất dinh dưỡng và có mật độ phân giải cao. 

Mùn cưa

Là chế phẩm trong quá trình sản xuất và chế biến gỗ, thành phần chủ yếu là Xenlulozơ rất dễ phân hủy. Mùn cưa cũng có độ thoáng khí thấp, bởi vậy khi sử dụng nên trộn thêm với cát để phân bố đều độ ẩm. Tránh sử dụng mùn cưa từ các loại gỗ đã ngâm gỗ tẩm thuốc bảo quản,...

Vỏ cây

Là giá thể có sẵn xung quanh chúng ta có thể sử dụng vỏ cây tươi khô hoặc vỏ cây đã ủ đều được. Trong vỏ cây tươi chứa một chất gọi là tanin giữ ẩm kém nên trong 2-3 tuần đầu tiên cây sinh trưởng kém. 

Tổng hợp nhóm giá thể trơ cứng

Có những nhóm giá thể trơ cứng dưới đây: 

Viên đất nung

Các viên đất đá tự nhiên được nung với nhiệt độ 1200 độ C có dạng viên gần tròn và có nhiều kích thước khác nhau tùy theo nhà sản xuất. Các tên gọi khác như đất sét nung, sỏi nhẹ, đá leca,... Thông qua quá trình nung được làm đầy với bọt khí, giúp giữ cho oxy cũng như độ ẩm xung quanh rễ cây. Ngoài ra, cũng có thể được trộn với đất hoặc sử dụng riêng lẻ. 

Cát sỏi

Là loại giá thể trơ, dễ dàng bắt gặp ở xung quanh và có chi phí thấp. Kích thước tối ưu của giá thể cát từ 0,1-0,2mm, sỏi từ 1-5cm. Giá thể trước khi sử dụng cần được rửa sạch, khử trùng sấy hoặc phơi khô để tránh mang những mầm bệnh cho cây. 

Đá trân châu Perlite 

Đá Perlite chính là một loại thủy tinh núi lửa vô định hình có hàm lượng nước tương đối cao thường được hình thành do Hydrat của Obsidian. Đá trân châu sau khi nung sẽ có cấu trúc thể hang với các đường dẫn siêu nhỏ phía trong và vô số lỗ rỗng nên rất xốp và nhẹ nhàng. Cùng bởi cấu trúc này Perlite có khả năng dự trữ nước và không khí, cải thiện độ xốp cho đất trồng, dự trữ nước và dinh dưỡng cho cây. 

Đá bọt Pumice

Hay còn gọi là đá bọt là loại đá núi lửa hình thành từ dung nham nóng chảy và nguội đi nhanh chóng. Do làm nguội đột ngột nên hình thành lỗ rỗng và bong bóng trên bề mặt và bên trong của đá. Những loại đá rỗng này chính là nơi lưu trữ không khí đồng thời cho nước đi qua. 

Giá thể Vermiculite

Vermiculite là tên của một nhóm khoáng chất dạng bột ngậm nước nhôm silicat magie. Đá Vermiculite dành cho làm vườn được xử lý bằng nhiệt lớn giúp chúng mở rộng thành dạng viên hình Accordion gồm nhiều lớp tấm mỏng, không có mùi, không gây độc hại. Thường thì đá Vermiculite rất nhẹ và được trộn với đá đất sạch hay các giá thể khác. Vermiculite có tính kiềm giúp cây dễ dàng hấp thụ dễ kali, canxi, magie cần thiết cho quá trình phát triển của cây.

Đất nung Akadama 

Được sản xuất từ đất đỏ nung với nhiệt độ cao xử lý kỹ lưỡng, đất Akadama có hình hạt, khá mềm giúp hấp thụ nước, chất dinh dưỡng cho cây. Đồng thời, giúp rễ cây thông thoáng, không bị thiếu oxy, thối rễ,...Đất được sử dụng để lót đáy chậu hoặc phủ lên bề mặt để tăng tính thẩm mỹ và cung cấp dinh dưỡng khoáng chất. 

Bài viết trên đây chúng tôi đã chia sẻ tới bạn về giá thể là gì và những điều cần biết về giá thể. Mong rằng bài viết sẽ giúp ích cho bạn trong quá trình khám phá kiến thức mới. 

Linh Linh (tổng hợp)