Điều này là hết sức cần thiết và quan trọng vì người mẹ vốn không thể nhìn thấy, cũng rất khó tự mình cảm nhận sự phát triển của em bé trong bụng. Khám thai và xét nghiệm sẽ giúp các bác sĩ và cha mẹ nắm được sự phát triển của bé trong bụng cũng như phát hiện được những bất thường sớm nhất.

Theo quy định của Bộ Y Tế, một thai kỳ, mẹ phải được khám thai ít nhất 3 lần vào 3 tháng đầu, 3 tháng giữa và 3 tháng cuối. Tuy nhiên nếu khám đầy đủ thì phải là 7 lần đối với một thai kỳ bình thường, còn những thai kỳ nguy cơ cao như tim sản, cao huyết áp… thì số lần khám thai sẽ nhiều hơn với nhịp độ khít hơn phụ thuộc vào từng trường hợp cụ thể.

Lần khám đầu tiên

Sau 1-3 tuần bị chậm kinh hoặc sau khi thử que có dấu hiệu có thai, người mẹ cần đi khám để xác định có thai hay không, mấy thai và tiến hành siêu âm. Lần siêu âm đầu tiên này khẳng định thai nhi có đang phát triển không. Vào tuần thứ 6-7 của thai kỳ, bà bầu đã có thể nghe được tim thai qua siêu âm.

Trong lần thăm khám đầu tiên này, bác sĩ sẽ tìm hiểu chi tiết về tình trạng sức khỏe chung của bà mẹ, các thói quen có thể ảnh hưởng đến thai kỳ, cả chi tiết về những lần sinh và thụ thai trước đó, các vấn đề về sinh sản mà mẹ từng gặp phải. Đây cũng là thời điểm bác sĩ đưa ra dự báo về ngày dự sinh chính xác nhất. Ngày dự sinh đưa ra vào những thời điểm càng trễ hơn thì độ chính xác càng thấp hơn.

Lần khám thứ 2

Mẹ cần đi khám lần 2 ở giữa tuần 11 - 13. Đây là một mốc khám thai cực kỳ quan trọng, là một trong 3 mốc “bắt buộc” phải có trong thai kì.

Trong lần khám này, bác sĩ sẽ tiến hành siêu âm để tính ngày thụ thai chính xác và xem thai nhi có phát triển hay không? Bác sĩ cũng sẽ thực hiện xét nghiệm đo độ mờ da gáy, kết hợp với tuổi mẹ để làm xét nghiệm Double test tính toán nguy cơ hội chứng Down của bé ở giai đoạn sớm của thai kỳ.

Đo khoảng sáng sau gáy (độ mờ da gáy) nhằm dự đoán dị tật thai nhi do một số bất thường nhiễm sắc thể gây ra. Nếu qua 14 tuần, chỉ số này sẽ không còn giá trị (chính xác) nữa.

Theo thống kê với khoảng sáng sau gáy (độ mờ da gáy) dày 3,5 – 4,4mm có tỷ lệ bất thường nhiễm sắc thể là 21,1%; khoảng sáng sau gáy (độ mờ da gáy) ≥ 6,5mm thì thai nhi có bất thường nhiễm sắc thể lên tới 64,5%.

Chú ý: Mỗi lần khám thai đều phải làm xét nghiệm nước tiểu, đo cân nặng và huyết áp, đo chiều cao tử cung. Xét nghiệm máu có thể được chỉ định tùy tình trạng thai phụ.

Lần khám thứ 3

Ở tuần 16 - 18, mẹ sẽ được thăm khám thông thường và theo dõi tình hình phát triển của thai nhi. Dựa vào tình trạng sức khoẻ của mẹ mà bác sĩ yêu cầu phải làm thêm một số xét nghiệm nếu cần, chẳng hạn xét nghiệm sàng lọc hội chứng Down bằng xét nghiệm máu (NTD).

Lúc này, mẹ bầu sẽ được thực hiện xét nghiệm sàng lọc Triple test để dự đoán nguy cơ bị Down và dị dạng nhiễm sắc thể của thai. Triple là bộ 3 xét nghiệm tầm soát sử dụng máu của mẹ để tìm ra các nguy cơ rối loạn bẩm sinh ở thai nhi gồm chất là AFP (loại protein do thai sản xuất), hCG (loại nội tiết do nhau thai sản xuất) và Estriol (là loại nội tiết estrogen được nhau thai và thai nhi sản xuất).

Xét nghiệm này không phải là chẩn đoán tình trạng thai mà chỉ cho biết thai hiện tại có nguy cơ bị rối loạn di truyền nhiễm sắc thể và có cần phải làm thêm xét nghiệm khác nữa không. Những dị tật, dị dạng thai nhi được chẩn đoán tương đối rõ ràng từ tuần lễ thứ 15 -19 thai kỳ. Thai càng lớn hơn, các dị tật dị dạng sẽ khó quan sát hơn.

Với các thai phụ từ 35 tuổi trở lên, nguy cơ sinh con bị rối loạn về gen hoặc nhiễm sắc thể là rất cao. Vì vậy, xét nghiệm chọc dò ối được khuyến cáo cho các thai phụ (đặc biệt là từ 35 – 40 tuổi) tham gia. Vào khoảng tuần thứ 18, một mẫu nước ối trong tử cung thai phụ sẽ được lấy ra để làm xét nghiệm nhằm phát hiện hội chứng Down (kết hợp với siêu âm để khẳng định 60% nguy cơ Down ở thai nhi).

Lần khám thứ 4

3 tháng giữa là thời điểm lý tưởng để thực hiện các phẫu thuật, thủ thuật sản phụ khoa thích hợp mà không ảnh hưởng đến sự phát triển của thai nhi hoặc không làm cho sanh non như khâu vòng cổ tử cung ở những bà mẹ bị hở eo tử cung, phẫu thuật bóc hoặc cắt khối u buồng trứng ở những bà mẹ có khối u buồng trứng.

Lần khám thứ 5

Sản phụ cần khám lần 5 ở tuần 26. Ngoài việc thăm khám như những lần khám trước, người mẹ sẽ được tiêm phòng uốn ván mũi đầu tiên hoặc mũi nhắc lại nếu sanh lần thứ 2.

Ngoài ra, thai phụ trên 25 tuổi nên được test dung nạp glucose và tiểu đường thai kỳ giữa tuần 25 và 28.

Ngoài ra, mẹ còn có thể phải làm các xét nghiệm: xét nghiệm máu, xét nghiệm nước tiểu để kiểm tra HIV, viêm gan B, nhóm máu, yếu tố Rh, lượng đạm trong nước tiểu….

Lần khám thứ 6

Ở tuần 31 đến 32, sản phụ vẫn tiến hành khám, theo dõi và làm siêu âm lần cuối cùng.

Khám thai vào thời điểm này là để chẩn đoán ngôi thai, sự tương xứng giữa cân nặng thai nhi và khung chậu người mẹ… từ đó có thể tiên lượng được cuộc sanh sắp tới dễ hay khó, có nguy cơ gì? Ngoài ra những thai kỳ nguy cơ cao đã có thể phát hiện được và từ đó cho nhập viện sớm trước ngày dự sanh.

Qua siêu âm, bác sĩ có thể phát hiện những bất thường xuất hiện muộn như bất thường ở động mạch, tim và một vùng cấu trúc não. Khi siêu âm, bác sĩ còn kiểm tra tình trạng dây nhau, vị trí nhau thai và tình trạng nước ối (đục hay trong, nhiều hay ít).

Cũng trong lần khám này, người mẹ sẽ được tiêm mũi uốn ván lần 2.

Lần khám thứ 7

Bước sang tuần 36, sản phụ bắt buộc phải đi khám theo dõi để đưa ra tiên lượng về phương pháp sinh: sinh thường hay phải mổ đẻ. Có thể chuẩn bị cho nhập viện, mổ chủ động khi thai đủ trưởng thành (38 tuần) đối với những trường hợp phải sanh mổ như: nhau tiền đạo, ngôi mông con to, khung chậu hẹp, vết mổ lấy thai cũ…

Mẹ cũng cần được siêu âm kiểm tra trọng lượng thai, nước ối, dây rốn… Bác sĩ cũng sẽ dự báo cân nặng bé lúc sinh. Một số nơi sẽ cho bạn làm Non-stress test nhằm kiểm tra sức khỏe của bé và tìm hiểu xem bé có nhận đủ oxy hay không bằng một máy Mornitor sản khoa sẽ ghi nhận sự thay đổi của tim thai tương ứng với chuyển động thai.

Ngoài ra, tuỳ từng trường hợp mà bác sĩ yêu cầu sản phụ khám, xét nghiệm, siêu âm thêm để theo dõi các biến chứng thai nghén, theo dõi nước ối, ngôi thai, tình trạng bám của rau thai… trong những tuần cuối cùng của thai kỳ.

Từ giai đoạn này trở đi, mẹ cần đến bệnh viện kiểm tra mỗi tuần hoặc bất cứ khi nào đau bụng, ra máu để theo dõi tim thai, cử động thai nhi và xem tình trạng cổ tử cung đã mở hay chưa. Việc của mẹ lúc này là giữ cho tinh thần thoải mái vui vẻ và nghỉ ngơi thật tốt, vì chẳng còn bao lâu nữa mẹ sẽ đón con chào đời.

Chú ý: lịch khám thai trên đây là thông tin chung nhất, các mẹ cần tuân thủ lịch hẹn khám và tái khám của bác sĩ trực tiểp thăm khám cho mẹ. Tuỳ tình trạng sức khoẻ của mẹ và em bé mà bác sĩ có thể có những chỉ định khác.

Theo Webtretho