Nguồn gốc, ý nghĩa ngày Tết ông Công ông Táo

Không ai biết chính xác tục cúng ông Công, ông Táo có từ bao giờ, chỉ biết rằng nó tồn tại từ rất lâu, được lưu truyền từ xa xưa cho đến tận ngày nay, đi vào tiềm thức của người dân Việt Nam.

Theo truyền thuyết, ông Công là vị thần cai quản đất đai trong nhà, trong khi ông Táo là 3 vị đầu rau trông coi việc bếp núp. Cả 2 vị thần này được coi là những nhân chứng đáng tin cậy, ghi chép mọi việc làm Thiện - Ác của con người. Mỗi năm, vào ngày 23 tháng Chạp, họ trở về Thiên đình để báo cáo về tất cả những việc tốt và xấu của con người, để Thiên đình định đoạt công, tội.

Người Việt tin rằng việc cúng ông Công, ông Táo không chỉ là để xin phước đức mà còn để đảm bảo công bằng, để nhận ra những việc làm đúng đạo lý của gia chủ và những người trong nhà. Trong tâm niệm của họ, ông Công, ông Táo là những vị thần đích thực, làm nên sự công bằng, phân phối phúc đức cho gia đình.

Đón ông Công ông Táo trở lại vào ngày nào?

Theo các chuyên gia nghiên cứu văn hóa, các Táo quân sẽ lên thiên đình "công tác" và ở lại trong 7 ngày kể từ 23 tháng Chạp. Như vậy, đến ngày 30 tháng Chạp, các vị sẽ quay trở lại trần gian, tiếp tục phục vụ trong gian bếp mỗi nhà. Vì thế, lễ đón ông Công ông Táo thường được thực hiện trong ngày 30 Tết; với những năm tháng Chạp không có ngày 30 thì sẽ đón vào ngày 29 Tết.

Cũng có người cho rằng, nhân gian chỉ biết rõ về ngày ông Công ông Táo lên chầu trời chứ không biết ngày về chính xác, điều này còn tùy thuộc vào công việc cụ thể của thiên đình mỗi năm, lúc nào Ngọc Hoàng cho bãi triều thì về. Có lẽ đây cũng là lý do mọi gia đình đều có lễ tiễn ông Công ông Táo lên thiên đình vào ngày 23 tháng Chạp nhưng không nhiều gia đình có lễ đón, thậm chí không có khái niệm về việc này.

Ngọc Anh (tổng hợp)